Związek Miast Polskich

Związek Miast Polskich we współpracy z Norweskim Związkiem Władz Lokalnych i Regionalnych zorganizował 23 stycznia br. w ramach Forum Rozwoju Lokalnego seminarium pt.: „Aktywni seniorzy - polityka senioralna miast w praktyce”.

Jak zmieniają się współcześnie potrzeby i możliwości seniorów? Jak seniorzy postrzegani są w społeczeństwie? Wciąż funkcjonuje wiele stereotypów dotyczących osób po 60. roku życia, ich faktycznych problemów, sposobu życia, stanu zdrowia oraz potrzeb. Z drugiej strony seniorzy coraz częściej postrzegani są jako konsumenci, osoby o wysokim potencjale ekonomicznym oraz osoby aktywne zawodowo.

Demografia jest tematem coraz częściej obecnym w samorządowych debatach towarzyszących chociażby pracom nad wszelkiego rodzaju strategiami. Kobiety w Polsce już osiągnęły czas życia taki, jaki mają Europejki, mężczyznom jeszcze do średniej europejskiej nieco brakuje, ale także ich życie się wydłuża. Mamy jednocześnie do czynienia ze zjawiskiem stosunkowo niskiej zastępowalności pokoleniowej. W Polsce wskaźnik ten wynosi 1,4 i jest drugim najniższym w Europie.

- Rynek pracy zaczyna być wyzwaniem – zwrócił uwagę podczas spotkania Andrzej Porawski, dyrektor Biura ZMP.- Biorąc pod uwagę tradycyjny wiek aktywności zawodowej, według prognozy GUS w ciągu najbliższych 10 lat ubędzie z rynku pracy 550 tys. osób. To powoduje szanse dla osób starszych na dłuższą aktywność zawodową, ale też zmusza do prowadzenia odpowiedniej polityki migracyjnej, co niektóre miasta już robią.

Polskie miasta, w których grupa starszych mieszkańców będzie z roku na rok coraz liczniejsza, zmieniają i rozbudowują ofertę dla starszych osób, uwzględniając różnorodność ich potrzeb oraz potencjał. Współcześni seniorzy nie tylko potrzebują wsparcia w realizacji podstawowych potrzeb życiowych, zwiększenia dostępu do opieki medycznej (także tzw. opieki na odległość czy odwiedzin wolontariuszy), ale także oczekują propozycji dotyczących różnych form aktywności czy wzmocnienia w wykorzystaniu nowych technologii.

Rosnąca grupa najstarszych mieszkańców to wielkie wyzwanie, przed którym stoją zarówno polskie, jak i europejskie miasta. – Nigdy w historii ludzkości nie mieliśmy tak gwałtownego i tak długotrwałego wzrostu liczby osób starszych w społeczeństwach – powiedział podczas seminarium prof. Piotr Błędowski z SGH, wiceprzewodniczący Rady do spraw Polityki Senioralnej. – Sama liczba to jedno, ale także wzrasta odsetek osób starszych i to pociąga za sobą różnego rodzaju konsekwencje, ponieważ relatywnie coraz większa część aktywności i zasobów, jakimi dysponują polityki publiczne (także polityka senioralna), są i będą musiały być w przyszłości przeznaczane na rozmaite działania adresowane do starszych wiekiem mieszkańców. Przybywa osób starszych, bo żyjemy coraz dłużej. Jest to z jednej strony bardzo dobra wiadomość, ale to skomplikowane szczęście, bo w miarę jak przybywa seniorów i wydłuża się ich życie, przed społeczeństwem i administracją publiczną stają coraz większe wyzwania.

Seniorzy to grupa wewnętrznie dość mocno zróżnicowana. Są w niej osoby około 60. roku życia, aktywne zawodowo i fizycznie, biorące udział w życiu społecznym na równi z młodszymi grupami. Ale seniorzy to także wielka grupa osób chorych, samotnych, często w depresji, z ograniczonymi możliwościami poruszania się, a co za tym idzie korzystania z usług zdrowotnych czy oferty kulturalno-rozrywkowej czy rekreacyjnej. Zdaniem prof. Błędowskiego, potrzeba w Polsce polityki senioralnej, która uwzględniałaby zasadnicze dwie grupy potrzeb osób starszych i zróżnicowanie między nimi.

Zdaniem eksperta osobnym ważnym wyzwaniem jest nakładanie się na sprawy seniorów konieczności podjęcia przez miasta działań, aby zatrzymać w nich najmłodszych mieszkańców. Ekspert uważa, że istnieje niebezpieczeństwo gerontologizacji polityki samorządowej, a tymczasem władze samorządowe powinny w równym stopniu dbać o potrzeby wszystkich grup mieszkańców. Zachowanie takiej równowagi będzie z pewnością jednym z trudnych zadań na najbliższe lata.

O ofercie miast dla starszych mieszkańców mówili podczas seminarium praktycy z polskich miast Gdańska, Goleniowa i Poznania. Opowiedzieli m.in. o sposobach komunikacji z seniorami, o formach i metodach prowadzenia z nimi dialogu, włączania ich w życie miast i integrowania z lokalną społecznością. Pokazali także liczne przykłady działań, inicjatyw i pomysłów na to, jak aktywizować starszych mieszkańców miast i jak ułatwiać im ten niełatwy etap życia, jakim jest starość.

Zapraszamy do obejrzenia zapisu wideo seminarium oraz zapoznania się z prezentacjami gości spotkania.

Seminarium było organizowane w ramach projektu „Inicjatywa Bilateralna 2024-2025”, będącego kontynuacją współpracy bilateralnej polskich, norweskich i islandzkich samorządów. Jest on przykładem wypracowania trwałych relacji po projektach dotyczących rozwoju lokalnego oraz rozbudowy współpracy w przygotowaniu kolejnej perspektywy. Projekt jest realizowany dzięki środkom Funduszu Współpracy Dwustronnej, Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2014-2021.