Komisja Europejska ogłosiła nową Agendę UE dla Miast – kompleksową strategię, która ma wzmocnić rozwój, odporność i dobrobyt europejskich metropolii. Dokument podkreśla, że to właśnie miasta będą kluczowe w sprostaniu największym wyzwaniom stojącym dziś przed Unią: kryzysowi mieszkaniowemu, transformacji energetycznej, zmianom klimatu oraz narastającym nierównościom społecznym.

Europa stawia na miasta

Około 75% mieszkańców Unii, czyli niemal 340 milionów osób, żyje w miastach i na obszarach zurbanizowanych. To tutaj powstaje większość europejskiego PKB, toczy się codzienne życie gospodarcze oraz realizowane są kluczowe cele klimatyczne, społeczne i cyfrowe. Jednocześnie miasta mierzą się z poważnymi kryzysami: niedoborem przystępnych mieszkań, wysokimi kosztami energii, przeciążeniem usług publicznych, rosnącą presją klimatyczną i narastającym rozwarstwieniem społecznym. Komisja wskazuje, że obszary miejskie są zarówno motorami rozwoju, jak i miejscami, gdzie wyzwania te są najbardziej widoczne i wymagają kompleksowych rozwiązań.

Z badań Eurobarometru wynika, że brak dostępnych cenowo mieszkań to najpilniejszy problem wskazywany przez mieszkańców miast. Na kolejnych miejscach znalazły się: bezrobocie, niska jakość usług publicznych i ubóstwo.

Agenda UE dla Miast przedstawia szeroką wizję zrównoważonego i zintegrowanego rozwoju obszarów miejskich, mającą wzmocnić ich rolę w realizacji priorytetów Unii. Dokument porządkuje dotychczas rozproszone instrumenty wsparcia, oferując jednolite ramy działania. Dzięki szerokim konsultacjom agenda została zbudowana w oparciu o realne potrzeby miast, a nie abstrakcyjne założenia.

Siedem filarów miejskiej polityki UE

1. Konkurencyjność i cyfryzacja – wsparcie dla innowacji, sztucznej inteligencji i zaawansowanych technologii.
2. Włączenie społeczne i równość – działania na rzecz ograniczenia nierówności i poprawy dostępu do usług.
3. Bezpieczeństwo i odporność – wzmocnienie ochrony przed zagrożeniami, od terroryzmu po katastrofy naturalne.
4. Mieszkalnictwo – zapobieganie kryzysowi mieszkaniowemu poprzez większe inwestycje i modernizację przepisów.
5. Klimat i energia – przyspieszenie transformacji w kierunku miast neutralnych klimatycznie i odpornych na ekstremalne zjawiska pogodowe.
6. Mobilność miejska – rozwój niskoemisyjnego transportu publicznego, infrastruktury rowerowej i mobilności współdzielonej.
7. Współpraca międzynarodowa – wzmocnienie roli europejskich miast w globalnych inicjatywach i wymianie wiedzy.

Przeszkody: złożone przepisy i brak zasobów

Choć miasta wdrażają nawet 70% unijnego prawa, często mają ograniczone możliwości uczestniczenia w jego tworzeniu. Szczególnie dotyczy to mniejszych ośrodków, które nie dysponują odpowiednim zapleczem administracyjnym. Problemem jest również rozproszenie narzędzi unijnych i skomplikowane procedury.

Nowe narzędzia i uproszczenia

Aby ułatwić miastom korzystanie z unijnego wsparcia, Komisja wprowadza kilka nowych rozwiązań:

• EU Cities Web-Portal – ma stać się centralnym źródłem informacji o wszystkich europejskich programach i funduszach skierowanych do miast - Link: https://regions-and-cities.ec....;
• Stały dialog z samorządami – od 2026 r. wprowadzone zostaną coroczne spotkania polityczne na wysokim szczeblu oraz regularne konsultacje techniczne;
• EU Cities Platform (od 2028 r.) – najważniejszy element nowej agendy, łączący wsparcie strategiczne, doradztwo inwestycyjne, narzędzia analityczne, sieci współpracy oraz pomoc przy projektach innowacyjnych.

Wizja: miasta zielone, innowacyjne i inkluzywne

Miasta odpowiadają za znaczną część emisji gazów cieplarnianych, ale jednocześnie mają największy potencjał do wdrażania rozwiązań proklimatycznych – od efektywności energetycznej, przez czysty transport, po adaptację do zmian klimatu. Komisja Europejska kreśli obraz miast przyszłości jako miejsc nowoczesnych, ekologicznych, dostępnych cenowo, bezpiecznych i otwartych na mieszkańców. Transformacja ma opierać się na danych, dialogu społecznym i integracji różnych polityk – od mobilności, przez mieszkalnictwo, po klimat i cyfryzację.

Nowa Agenda UE dla Miast wyznacza wspólny kierunek rozwoju miejskiej Europy — takiej, w której to właśnie miasta stają się kluczowym partnerem Unii w budowaniu dobrobytu, odporności i zrównoważonego wzrostu.

Więcej informacji