Kiedy 23 lutego na Komisji Wspólnej Paweł Szefernaker, wiceminister spraw wewnętrznych i administracji zapowiadał, że w razie potrzeby zorganizuje specjalną wideokonferencję poświęconą Ukrainie nikt nie spodziewał się, że spotkanie trzeba będzie zwołać już następnego dnia. W czwartek, 24 lutego o godz. 19.00 odbyło się specjalne, dodatkowe posiedzenie KWRiST.

W spotkaniu ze stroną samorządową oprócz wiceministra Pawła Szefernakera wzięli udział: Marlena Maląg, minister rodziny i polityki społecznej oraz Stanisław Szwed, wiceminister tego resortu, Paweł Jabłoński, wiceminister spraw zagranicznych oraz Waldemar Kraska, wiceminister zdrowia, a także wojewodowie jako przedstawiciele rządu w terenie.

Wiceminister Szefernaker zapewnił, że w razie potrzeby tego typu spotkania będą organizowane regularnie. Przekazał garść informacji - w tej chwili sytuacja na granicy polsko-ukraińskiej jest spokojna, a ruch wjazdowy nieznacznie się zwiększył. Kolejki na przejściach granicznych po stronie ukraińskiej wynikają z blokady systemu. Na razie działa 9 tzw. punktów recepcyjnych – po 4 przy przejściach granicznych w województwach: lubelskim i podkarpackim oraz w Przemyślu na dworcu kolejowym. Przygotowana baza noclegowa na razie jest wystarczająca. Dane z pierwszego dnia wojny wykazują, że osoby z Ukrainy przyjeżdżają do rodziny lub znajomych, choć w kolejnych dniach sytuacja może się zmienić; rząd przygotowuje się na różne scenariusze.

- Jesteśmy do państwa dyspozycji, jeśli będzie potrzeba to spotkamy się z wami jutro albo za 2 dni. Jeśli macie Państwo propozycje współpracy, to najlepiej kierować je bezpośrednio do wojewodów – powiedział wiceminister Szefernaker.

Pomoc koordynowana przez MSZ

Z kolei wiceminister spraw zagranicznych, Paweł Jabłoński zapewnił, że jeszcze w nocy z 24 na 25 lutego MSZ uruchomi skrzynkę kontaktową, na którą samorządy, organizacje pozarządowe, parafie, a także osoby prywatne będą mogły zgłaszać propozycje pomocy czy zadawać pytania. MSZ będzie koordynował działania (choćby przez organizację wspólnych transportów), by jak najskuteczniej wykorzystać zgłoszone zasoby. Powstanie także specjalna, dedykowana pomocy Ukrainie strona internetowa. We wszystkich województwach z kolei zostaną uruchomione lokalne infolinie. Pod numerem +48 47 721 75 75 działa już ogólnopolska infolinia Urzędu ds. Cudzoziemców, gdzie dostępne są informacje o pomocy dla obywateli Ukrainy po przekroczeniu granicy polskiej.

Praca i pomoc społeczna

Obecna na spotkaniu Marlena Maląg, minister rodziny i polityki społecznej, odpowiedzialna za rynek pracy i politykę społeczną zapowiedziała prace nad jak najszybszym uruchomieniem ścieżki zatrudniania Ukraińców, którzy przybędą do Polski. Już 25 lutego odbędzie się spotkanie ze służbami zatrudnienia w tej sprawie. Z drugiej strony, ze względu na możliwy napływ kobiet z dziećmi, konieczne jest zorganizowanie dla nich pomocy społecznej. Trwają więc prace nad otwarciem dla nich możliwości wsparcia - w piątek, 25 lutego odbędą się spotkania z przedstawicielami samorządowych ośrodków pomocy społecznej. Minister zapewniła, że jest otwarta na sugestie samorządowców.

Pomoc medyczna

Pomoc medyczna, której będą potrzebowali uchodźcy, zarówno ta udzielana w wyniku działań wojennych, jak i „zwykłe” porady medyczne, zostanie sfinansowana przez rząd – poinformował wiceminister zdrowia, Waldemar Kraska. Samorządowcy zapewniali o gotowości do przyjmowania do szpitali i leczenia uchodźców, domagali się jednak systemowego rozwiązania kwestii płatności, a także informacji, jak szpitale powinny się przygotowywać na przyjęcie rannych.

Samorządy chcą być sprawnym partnerem rządu

Sekretarz strony samorządowej, Marek Wójcik apelował o szybką nowelizację przepisów tak, by umożliwić samorządom elastyczne działanie i wykorzystanie środków na pomoc Ukraińcom.

- Trudno przewidzieć, co wydarzy się w najbliższych dniach czy tygodniach. Stąd niezbędne jest stworzenie podstawy prawnej, w której możliwe będzie wsparcie przez nas działań wojewodów, rozwiązywanie problemów bytowych, jak zapewnienie miejsc dla uchodźców, wyżywienie, opieka medyczna (...) Samorząd chce być sprawnym partnerem dla rządu w wykorzystaniu potencjału - to główna konkluzja spotkania - powiedział prezydent Lublina, Krzysztof Żuk.

Już 25 lutego przed południem ma być przygotowane wspólnie z RIO takie rozwiązanie dotyczące wydatkowania środków finansowych JST na pomoc uchodźcom.

O tym, że Związek Miast Polskich podejmuje się koordynacji działań między miastami, których obciążenie pomocą uchodźcom może być nierówne, powiedział Andrzej Porawski, dyrektor Biura ZMP. Jest to możliwe na podstawie art. 10 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym, który mówi, że jednostki samorządu terytorialnego mogą pomagać innym jednostkom samorządu terytorialnego. Podobny przepis przydałby się w przypadku współpracy z administracją rządową.

Ponieważ przedstawiciele strony samorządowej mieli sporo propozycji dotyczących kwestii prawnych i medycznych, ale też wątpliwości i uwag, wiceminister Szefernaker zaproponował, by najważniejsze kwestie zgłaszać do sekretariatu KWRiST. Następnie zostanie zorganizowane spotkanie z przedstawicielami resortu zdrowia i NFZ.

hh