Wrocław/Sosnowiec, 20 października 2025 r.
Szanowny Pan
Donald TUSK
Prezes Rady Ministrów
Szanowny Panie Premierze,
Powodowani troską o należyte wykorzystanie najważniejszych inicjatyw rządu, którym Pan kieruje, pozwalamy sobie przekazać kilka kluczowych obserwacji i wniosków wynikających z praktycznych doświadczeń samorządów członkowskich Związku Miast Polskich, a dotyczących wdrażania Programu Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej (OLiOC) na lata 2025-2026.
Już na przełomie sierpnia i września br. Zarząd Związku zwrócił się do resortu spraw wewnętrznych z apelem zawartym w stanowisku przyjętym na posiedzeniu w Nowej Soli (w załączeniu). Niestety kolejne tygodnie nie przyniosły znaczącego postępu w tym zakresie, co powoduje kilka negatywnych skutków, do których należy zaliczyć między innymi:
- koncentrowanie wysiłku samorządów lokalnych na zakupach towarów bądź usług, które najłatwiej zrealizować w tak krótkim terminie, zamiast na ich rzeczywistej przydatności w tej fazie realizacji Programu;
- niezrozumiałą uznaniowość decyzji w niektórych województwach co do zakresu zadań finansowanych w ramach Programu oraz skali ich sfinansowania (niektórzy wojewodowie oczekują udziału własnego samorządów terytorialnych, sięgającego nawet 50 procent);
- niepotrzebne opóźnienia w rozpatrywaniu wniosków części gmin (w ponad połowie województw samorządy nie otrzymały jeszcze wszystkich umów na realizację projektów, a zamówienia publiczne, zakup i rozliczenie mają według wojewodów zakończyć do 19 grudnia br.);
- lawinowy wzrost cen najczęściej kupowanych towarów, noszący znamiona zmowy cenowej, wynikający z łatwej do przewidzenia reakcji rynku na oczywiste okoliczności i przesłanki terminowe.
Ważnym czynnikiem wpływającym negatywnie na sytuację gmin jest upór resortu finansów w sprawie konieczności wydatkowania otrzymanych środków do końca bieżącego roku, mimo iż Program nawet w tytule zawiera okres dwóch lat, a ustawa o finansach publicznych przewiduje kilka możliwych sposobów rozwiązania tego problemu (np. dotacja celowa na zadanie wieloletnie, art. 181 ufp i inne). Niewydłużenie okresu wydatkowania środków z Programu doprowadzi do nieefektywnego wydatkowania pieniędzy publicznych, i to nie z winy samorządów terytorialnych.
Panie Premierze, samorządy terytorialne odpowiedzialnie i z dużym zaangażowaniem podejmują wyzwania związane z nowymi zadaniami, wynikającymi z ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej. Dlatego prosimy o podjęcie działań, które pomogą nam wspólnie najbardziej efektywnie wykonać zadania ważne dla zapewnienia bezpieczeństwa publicznego.
Z wyrazami szacunku
WICEPREZES ZWIĄZKU
(-) Arkadiusz Chęciński
Prezydent Sosnowca
PREZES ZWIĄZKU
(-) Jacek Sutryk
Prezydent Wrocławia
Do wiadomości:
Marcin Kierwiński, Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji