Centrum Wsparcia Doradczego (CWD) to innowacyjny projekt Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, realizowany od jesieni ubiegłego roku. Ma na celu wsparcie gmin oraz powiatów w prowadzeniu skuteczniej i efektywniej polityki rozwoju. W ramach projektu samorządy wspólnie z doświadczonym zespołem ekspertów Związku Miast Polskich uczą się współpracy, strategicznego planowania rozwoju oraz przygotowują dobrej jakości projekty, które pozwolą napędzić rozwój obszarów partnerstw i będą mogły być finansowane z różnych źródeł.

Efektem pilotażu ma być wypracowanie docelowego modelu Centrum Wsparcia Doradczego, jako formuły doradczego wspierania współpracy samorządów terytorialnych w procesie strategicznego zarządzania rozwojem.

Ogromne wyzwanie

- W działania, które doprowadziły do powstania w 38 partnerstwach na terenie całego kraju dokumentów strategicznych został włożony niebywały wysiłek i nakład pracy – mówi Tomasz Potkański, zastępca dyrektora Biura ZMP.

Skala działań podjętych w pilotażu CWD to: 388 samorządów działających w 38 partnerstwach, które zlokalizowane są na terenie 15 regionów. W partnerstwach działają wspólnie gminy wiejskie, małe miasteczka i samorządy powiatowe.

- Był to najważniejszy etap procesu doradczego , gdyż doprowadza do finału miesiące pracy nad strategiami terytorialnymi partnerstw – mówi Jarosław Komża, kierownik projektu.- Pilotaż Centrum Wsparcia Doradczego ma dwa ważne wymiary: wymiar bezpośredniego doradztwa konkretnym partnerstwom samorządowym, a w nim – konkretnym ludziom pracującym w samorządach na terenie całej Polski. Jednocześnie ma absolutnie niebagatelny wymiar systemowy. Oba te wymiary wzajemnie się napędzają i uzupełniają. Mamy konkretne, namacalne dowody, że charakter pilotażowy tego projektu niesie bardzo konkretne korzyści. Wzięliśmy na siebie nie tylko opracowanie dokumentów czy pomoc samorządom partnerskim w zidentyfikowaniu jak najbardziej adekwatnych przedsięwzięć rozwojowych. Dokonaliśmy również pewnych eksperymentów– jak przystało na projekt pilotażowy. Eksperymentem i jednocześnie dużym wyzwaniem można nazwać opracowanie koncepcji projektu zintegrowanego i próbę wdrożenia takiego podejścia do konstruowania projektów w 38 partnerstwach samorządowych. W większości są one gminami wiejskimi z obszarów zmarginalizowanych. Wiele z nich dysponuje niewystarczającym jeszcze potencjałem instytucjonalnym. A jednak to się udało. Skoro udało się w 38 partnerstwach w ramach CWD, dlaczego miałoby nie udać się w innych? O tym, czy koncepcja projektu zintegrowanego wejdzie do stosowania powszechnego, tj. do regulacji prawnych lub programowych zdecyduje Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej oraz samorządy województw. My razem z niemal 400 samorządami partnerskimi pokazaliśmy, że owszem jest to trudne wyzwanie, ale możliwe do osiągnięcia. To jeden z efektów systemowych realizacji projektu pilotażowego CWD.

Jak to działa

Pilotaż od początku zakładał zainicjowanie lub wzmocnienie już istniejącej współpracy najsłabszych gospodarczo JST, czyli tzw. obszarów zagrożonych trwałą marginalizacją, wśród których są głównie gminy wiejskie, ale również małe miasta powiatowe (do 20 tys. mieszkańców) oraz pokazanie im korzyści, jakie mogą czerpać ze wspólnej realizacji zadań. 

Do projektu zostało wybranych 38 partnerstw złożonych z gmin wiejskich i miejsko-wiejskich oraz w niektórych przypadkach także z powiatów. W każdym województwie wsparcie doradcze otrzymało od 2 do 3 partnerstw JST, mających pomysł na długofalową współpracę. Do każdego z wybranych partnerstw JST skierowani zostali doradcy Związku Miast Polskich w celu przeprowadzenia wraz z samorządowcami pełnego procesu planowania strategicznego i projektowego w partnerstwach samorządowych - od dogłębnej diagnozy sytuacji społeczno-gospodarczo-przestrzennej obszaru, ujmującej m.in. badania społeczne - mieszkańców i uczniów, aż po przygotowanie strategii terytorialnych oraz przedsięwzięć rozwojowych.

Co już zrobiono

W ostatnich tygodniach prace nad strategiami i projektami dobiegły końca. Rezultatem tych działań jest opracowanie strategii terytorialnych oraz pakietów projektów kluczowych dla rozwoju obszarów partnerstw. Uczestniczące w pilotażu samorządy otrzymały wsparcie doradcze w formie analiz, opinii i konsultacji dla projektów zidentyfikowanych przez partnerstwa jako strategiczne dla rozwoju ich obszaru.

Uczestniczące w projekcie samorządy przygotowały wspólnie z doświadczonym zespołem ekspertów różnorodne przedsięwzięcia, które przyczynią się do rozwoju ich społeczności lokalnych. Projekty mają także pomóc w stworzeniu nowych miejsc pracy oraz poprawić jakość w sektorze usług. Wśród niemal 150 przedsięwzięć są działania związane z poprawą jakości powietrza, zastosowaniem na szeroką skalę instalacji odnawialnych źródeł energii do wytwarzania energii, organizacją ponadlokalnego transportu publicznego, budową i modernizacją infrastruktury wodno-kanalizacyjnej wykorzystaniem walorów przyrodniczych i kulturowych do rozwoju sektora gospodarki jakim jest turystyka, a także wsparciem ponadlokalnej edukacji, pomocy społecznej, a nawet ambitnej inicjatywy integrowania na poziomie ponadlokalnym planowania społeczno-gospodarczego z przestrzennym i powoływaniem centrów usług wspólnych.

W kolejnym, ostatnim etapie pilotażu w ciągu najbliższych miesięcy uszczegóławiany będzie zakres złożonych projektów i kompleksowo analizowana ich wykonalność.

Przypominamy, że partnerami w projekcie CWD są: Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, Związek Miast Polskich oraz Urzędy Marszałkowskie 15 województw.
(epe)