Rada Wykonawcza KPM 2030 dla miast

Członkowie Zarządu Związku w sprawie projektu Krajowej Polityki Miejskiej 2030 (wersja z 15.03 po konsultacjach publicznych) powtórzyli swoje pozytywne stanowisko z 28 listopada br. (Uwagi Związku Miast Polskich do projektu aktualizacji Krajowej Polityki Miejskiej w zakresie wyzwań, rozwiązań oraz mechanizmów wdrożeniowych) i zgłosili kolejne, szczegółowe uwagi miast członkowskich do nowej wersji projektu, który zostanie w najbliższym czasie uzupełniony jeszcze o problematykę związaną z uchodźcami. W opinii ZMP, aby zrealizować ambitne cele zawarte w projekcie KPM konieczna jest systemowa reforma finansów samorządowych, ponieważ bez niej możliwości będą znacznie ograniczone. Odniesiono się również do postulatów niektórych - wchodzących w skład KWRiST - organizacji samorządowych, które dotyczą włączenia ich przedstawicieli do Rady Wykonawczej KPM 2030. Przypomnijmy, że ma ona być forum dyskusji nad propozycjami i koncepcjami projektów w obszarze realizacji polityki miejskiej. Zdaniem Zarządu Związku, ze względu na to, że nie reprezentują oni bezpośrednio miast, powinni brać udział w pracach tej Rady wyłącznie w charakterze obserwatorów.

Ochronny przepis przejściowy dla lokatorów

Zarząd negatywnie zaopiniował projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie lokatorów, o mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (wydłużenie w art. 32 terminu do 31 grudnia 2024 r.), gdyż brak zasadności do dalszego przedłużania ochrony osób, które opłacały przed wejściem w życie ustawy czynsz regulowany (tylko do tej kategorii osób jest stosowany ten przepis). Zgodnie z zapisami projektu gmina powinna zapewnić najemcom prawa do lokalu zamiennego oraz pokrycia kosztów przeprowadzki w związku z koniecznością remontu lub rozbiórki budynku, który wymaga opróżnienia, do końca 2024 roku. Wskazywano, że obecnie regulacja dotyczy incydentalnych przypadków. Nowelizowany przepis obowiązuje od 1 stycznia 2002 r. i od samego początku oraz zgodnie z założeniami miał być tylko przejściowy.

Bezzasadnie większe kompetencje wojewody

Negatywną opinię przedstawiciele miast członkowskich ZMP wydali wobec projektu ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej, przygotowanego przez Lewicę. Projekt zakłada poszerzenie możliwości odliczenia od dochodu innych dochodów nie wymienionych w art 8 pkt 4 np. jednorazowych świadczeń (kredyty, pożyczki, darowizny). Zastosowanie tych przepisów w praktyce może doprowadzić do podważania niemal każdej odmowy przyznania świadczenia w sytuacji zmiany dochodu klienta. Wprowadzenie przez projektodawców otwartego katalogu wyłączeń, może powodować nadużycia. Proponowana zmiana jest nie tylko niezasadna, ale daje daleko idące kompetencje wojewodzie dotyczące określania dochodu do świadczeń z pomocy społecznej. Zwrócono uwagę, że wojewoda nie dysponuje zasobami do rozpatrywania i sprawdzania takich kwestii. Ponadto nie ma żadnego uzasadnienia, aby przyznać mu decyzyjność w sprawach świadczeń, w przeważającej mierze będących zadaniami własnymi gminy.

Dobre zmiany w świadczeniach pielęgnacyjnych

Natomiast projekt ustawy o zmianie ustawy oświadczeniach rodzinnych (Lewica), został oceniony pozytywnie. Nowelizacja ta wprowadza zmiany wynikające z zapisów wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2 października 2014 r. (K 38/13), czyli likwidację specjalnego zasiłku opiekuńczego i wdrożenie zmienionych zasad przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego. Proponowane zapisy znoszą kryterium wieku, w którym powstała niepełnosprawność, są niezbędne i od dawna wyczekiwane. Regulacja faktycznie ujednolici sposób nabywania prawa, ale przede wszystkim wyrówna kwotę wsparcia dla opiekunów osób niepełnosprawnych. To bardzo rozwiązanie, które porządkuje system prawny oraz spełnia oczekiwania opiekunów osób z niepełnosprawnościami, które ze względu na konieczność sprawowania opieki, nie podejmują pracy zarobkowej lub z niej rezygnują.

O finansach nie tylko samorządowych

Zarząd wstępnie rozmawiał na temat, jeszcze medialnego, rządowego pomysłu dotyczącego zmian w podatku PIT (obniżenie stawki z 17 do 12%). Padały następujące stwierdzenia i opinie: „Należy generalnie wycofać zmiany wprowadzone przez Polski Ład, ponieważ powodują niszczenie finansów publicznych. Najnowsze propozycje to kolejny cios w system finansów publicznych i dalsze ograbianie samorządów. Jeśli wpływy z PIT spadną znów o kolejne 15 miliardów, a rząd „«zrekompensuje» te ubytki w podobny sposób jak teraz, to najwięcej stracą właśnie miasta, bo to ich budżety zależą (a raczej zależały dotąd) w największym stopniu od wpływów z tego źródła. PIT w całości powinien być samorządowy.” Zarząd ZMP ustosunkuje się jednak do tych zapisów dopiero po otrzymaniu konkretnego projektu ustawy i na podstawie wyliczeń.

Negatywnie zaopiniowano ponadto projekt o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych oraz ustawy o finansach publicznych (MRiT). Proponowana nowelizacja przewiduje rozwiązania dotyczące doprecyzowania przepisów i uproszczenie tzw. obowiązku sprawozdawczego oraz zwiększenia efektywności w prowadzonych przez Prezesa UOKiK postępowaniach w sprawie nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych.

O Karcie Nauczyciela i edukacji dla dzieci z Ukrainy

Członkowie Zarządu ZMP negatywnie odnieśli się też do projektu zmiany w Karcie Nauczyciela z trzech powodów. Zmiany powodują zwiększenie wydatków JST na wynagrodzenia nauczycieli i nie gwarantują JST odpowiednich środków na wzrost tych wynagrodzeń. Oprócz tego zaproponowane podwyżki (4,4%) są, w opinii przedstawicieli miast, zbyt małe - nie zrekompensują bowiem wzrostu cen i usług. Samorządowcy z miast byli poza tym oburzeni stwierdzeniami zawartymi w uzasadnieniu projektu, w którym sugeruje się m.in., że subwencja „oświatowa” w poprzednich latach była wystarczająca dla JST.

Zarząd ZMP poparł natomiast stanowisko OSSKO dotyczące pilnych postulatów kadry kierowniczej oświaty oraz istotnych problemów edukacji dzieci ukraińskich w Polsce. Ogólnopolskie Stowarzyszenie Kadry Kierowniczej Oświaty proponuje m.in.: niezwłoczną zmianę zasad oceniania i klasyfikowania osób niebędących obywatelami polskimi w oddziałach przygotowawczych i klasach szkolnych - w związku z potrzebami dzieci uchodźców z Ukrainy, umożliwienie organizacji i finansowania następnego roku szkolnego, a także szybkie podjęcie decyzji o wsparciu i pomocy systemu edukacji dla inicjatyw samoorganizacji Ukraińców, mogących podjąć swoje, niezależne od polskiej edukacji edukowanie ukraińskich uczniów. „Bez stworzenia tej opcji edukacyjnej, polski system nie podoła tak wielkiej liczbie dzieci, jaka przybywa aktualnie z Ukrainy. Dostępne są zasoby. Ukraińskie ministerstwo edukacji uruchomiło już zdalną edukację uczniów ze swojego kraju, jest też obecnych w Polsce coraz więcej nauczycieli z Ukrainy.” – czytamy w stanowisku OSSKO, do którego przychylił się członkowie Zarządu Związku. W trakcie dyskusji na temat edukacji dzieci ukraińskich w Polsce samorządowcy z miast mówili na temat nauczania języka polskiego jako obcego, tworzenia oddziałów przygotowawczych, możliwości wsparcia dzieci realizujących obowiązek szkolny na Ukrainie, a niekorzystających z polskiego systemu (np. poprzez dostarczenie komputerów), tworzenia miejskich, niezinstytucjonalizowanych reprezentacji społeczności ukraińskich do konsultowania rozwiązań na poziomie lokalnym.

Bardziej dostępne strony internetowe

W kwestii projektu ustawy o zmianie ustawy o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych (MC) oraz projektu MI w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów, wymagań dla tablic rejestracyjnych oraz wzorów innych dokumentów związanych z rejestracją pojazdów prezydenci i burmistrzowie zdecydowali o przekazaniu uwag z miast członkowskich do autorów regulacji. Jeśli chodzi o pierwszy projekt zaproponowano na przykład dodanie ust. 5 w brzmieniu: „5. Minister właściwy do spraw cyfryzacji określi (w drodze rozporządzenia) zasady badania dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych przez podmioty do tego zobowiązane, określając przy tym listę narzędzi do badania stron internetowych i aplikacji mobilnych oraz dokumentów cyfrowych.” Podmioty publiczne zobowiązane do zapewnienia dostępności stron internetowych i aplikacji mobilnych często nie wykonują tych działań poprawnie, gdyż brakuje im odpowiednich narzędzi, a także wskazań, w jaki sposób powinni to robić. Sporządzenie wykazu dobrych praktyk wraz z listą narzędzi, którymi warto się posiłkować podczas analizy swoich stron i aplikacji znacznie ułatwiłoby proces weryfikacji tych stron, a co za tym idzie, pozwoliłoby lepiej nakierować działania zmierzające do poprawy ich dostępności.

Joanna Proniewicz
rzecznik prasowa ZMP