1. Związek wyraża zaniepokojenie występującym niekiedy, pomijającym zasady prowadzenia finansów publicznych, orzecznictwem w tym zakresie. Niektóre sądy, uznając argumenty kancelarii prawnych, komercyjnie wspierających podmioty prywatne przy zgłaszaniu tych roszczeń, stosują literalną interpretację przepisu art. 90 ust. 2b ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty w brzmieniu nadanym nowelizacją z dnia 11 kwietnia 2007 r., nie biorąc pod uwagę powszechnie uznanych zasad prowadzenia gospodarki finansowej w sektorze publicznym, określonych zarówno w ustawie o finansach publicznych jak i w innych przepisach prawa.

2. Literalne brzmienie wymienionego przepisu stanowiło, że dotacje dla przedszkoli niepublicznych przysługiwały na każdego ucznia w wysokości nie niższej niż 75 proc. ustalonych w budżecie danej gminy wydatków bieżących, ponoszonych w przedszkolach publicznych w przeliczeniu na jednego ucznia. Roszczenia opierają się na interpretacji, że z literalnego brzmienia tego przepisu wynika, iż dotacja powinna wynosić 75% wszystkich wydatków bieżących gminy, ponoszonych na przedszkola.

3. Wszystkie wydatki bieżące, ponoszone przez gminy na przedszkola, obejmują różne składniki, w tym na przykład zwiększone koszty przedszkoli, oddziałów lub miejsc dla dzieci niepełnosprawnych, a także inne, specyficzne dla poszczególnych gminnych placówek elementy. Przy obecnej, niesłusznej interpretacji przepisu, na którą powołują się wnoszący roszczenia, żądania wyrównania dotacji uwzględniają niejednokrotnie wydatki, których udokumentowania nie przedstawiono, a istnieją poważne poszlaki, że nie zostały poniesione.

4. Zgodnie z art. 44 ust. 3 ustawy o finansach publicznych gminy prowadzą gospodarkę finansową w sposób celowy i oszczędny. Wydatki bieżące każdego z przedszkoli prowadzonych przez gminę obejmują tylko te koszty, które zostały w nim rzeczywiście poniesione. Jeśli w danym przedszkolu nie ma dzieci niepełnosprawnych albo nie występują inne koszty specyficzne dla danej placówki, nie otrzymuje ona oczywiście środków na wydatki bieżące w takiej wysokości, w jakiej otrzymuje je np. przedszkole z oddziałem integracyjnym lub z inną specyfiką lokalną.

Wspomniane zasady obowiązywać winny wszelkie podmioty, w tym prowadzące przedszkola niepubliczne, jako gospodarujące powierzonymi środkami publicznymi.

5. Interpretacja przyjęta przez podmioty zgłaszające obecne roszczenia za okresy sprzed zmiany przepisów w 2017 r., uznawana przez niektóre sądy, powoduje, że podmioty te otrzymują środki publiczne na wydatki, których nie udokumentowały. Uważamy, że interpretacja ignorująca wykładnię celowościową wydatków publicznych, jest niesprawiedliwa społecznie, ponieważ pozbawia społeczności lokalne środków, które - zgodnie z prawem - powinny być wykorzystane do zaspokojenia zbiorowych potrzeb wspólnoty, a nie nieuzasadnionych roszczeń innych osób.

6. Interpretacja ta całkowicie pomija także prawo i obowiązek gmin do ustalania w sposób zgodny z prawem lokalnych zasad prowadzenia gospodarki finansowej w zakresie zadań własnych.

7. Ustawodawca, biorąc pod uwagę zgłaszane przez nas od lat postulaty dotyczące rozliczania dotacji dla przedszkoli i szkół niepublicznych, dostrzegł i stopniowo uszczegółowił oraz doprecyzował sposób ustalania tych dotacji zgodnie z zasadami celowości i oszczędności. Jednak te zasady gospodarowania środkami publicznymi były zapisane w prawie już wcześniej i obowiązywały także w czasie, którego dotyczą zgłaszane obecnie roszczenia. Ignorowanie tego bez-spornego faktu przez niektóre sądy cywilne budzi nasze zdumienie i rozgoryczenie.

8. Oczywiście nasze stanowisko nie dotyczy przypadków rozmyślnego lub wynikającego z błędów zaniżenia dotacji dla podmiotów prowadzących przedszkola niepubliczne.

9. Zarząd Związku wesprze przyjęty przez Sąd Najwyższy wniosek Wałbrzycha oraz ewentualne wnioski innych miast o kasację niesprawiedliwych wyroków.

10. Zarząd, po przeanalizowaniu przez prawników otrzymanych z miast materiałów, zwraca uwagę miastom, które wciąż są w trakcie procesów sądowych, dotyczących tych roszczeń, na:

a) konieczność realnego wykazywania w trakcie przewodu sądowego braku zasadności roszczeń, jeśli taka sytuacja ma rzeczywiście miejsce;

b) prawo żądania rzetelnego udokumentowania roszczeń i wykazania rzeczywiście poniesionych wydatków, zgodnych z kryteriami wydawania środków publicznych (patrz: opinie RIO w Olsztynie); podkreślamy, że prawo to ustaje po wydaniu prawomocnego wyroku.

11. Związek stawia do dyspozycji zainteresowanych miast członkowskich szczegółową informację prawną, która może pomóc w prowadzeniu toczących się obecnie spraw. Informacji udziela Biuro Związku.

Załączniki:
Stanowisko - roszczenia niepublicznych przedszkoli