Przedstawiciele Zarządu ZMP - Jacek Sutryk, Krzysztof Kosiński, Krzysztof Matyjaszczyk oraz Roman Szełemej, wraz z sekretarzem strony samorządowej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego Markiem Wójcikiem, dnia 18 października 2024 r. spotkali się w Warszawie z Ministrem Finansów Andrzejem Domańskim, Ministrem Spraw Wewnętrznych i Administracji Tomaszem Siemoniakiem oraz Wiceministrem Funduszy i Polityki Regionalnej Jackiem Karnowskim.

Podczas spotkania:

1. Potwierdziliśmy chęć wspólnego działania celem ustabilizowania sytuacji finansów JST. Wskazaliśmy na konieczność partnerstwa w poszukiwaniu najlepszych rozwiązań.

2. Wyraziliśmy nadzieję, że przygotowana i uchwalona przez Parlament ustawa o dochodach JST zostanie niezwłocznie podpisana przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę. Należy przypomnieć, że w oparciu o prognozy Ministerstwa Finansów będące wynikiem wprowadzenia nowych zasad kształtowania dochodów JST, opracowywane są dzisiaj budżety samorządów na rok 2025.

3. Za konieczne uznaliśmy niezwłoczną nowelizację art. 242 i 243 ustawy o finansach publicznych. Jest zapewnienie Ministerstwa Finansów o jak najszybszym procedowaniu tej regulacji. Jest ona bezwzględnie potrzebna m.in. dla opracowywanych Wieloletnich Prognoz Finansowych dla JST. Dotychczasowe przepisy dotyczące tych prognoz obejmują obecnie tylko okres do końca roku 2025.

4. Ministerstwo Finansów uznało argument o konieczności jak najszybszego uruchomienia środków z tzw. kroplówki. Determinantą tego działania jest kalendarz prac parlamentarnych. Tymczasem samorządom pieniądze potrzebne są jak najszybciej, m.in. na wypłatę wynagrodzeń nauczycieli. Dlatego Minister Finansów przychylił się do propozycji przedstawicieli Związku Miast Polskich polegającej na szybszym uruchomieniu listopadowej transzy środków z subwencji przekazywanej dla JST (subwencja oświatowa, równoważąca i regionalna).

5. Zwrócono uwagę na szczególny problem niedofinansowania zadań z zakresu oświaty i wychowania. Istnieje konieczność pełnego doszacowania potrzeb finansowych samorządów w tym obszarze. Ponadto analizie należy poddać stronę wydatkową, w szczególności pieniądze przekazywane na edukację wychowanie prowadzoną przez podmioty inne niż samorząd terytorialny. W tym celu koniecznym jest osobne spotkanie z Ministerstwem Edukacji oraz uruchomienie trójstronnego zespołu składającego się z przedstawicieli Ministerstwa Finansów, Ministerstwa Edukacji oraz strony samorządowej KWRziST. Zadaniem tego zespołu będzie wypracowanie nowego modelu finansowania systemu edukacji i wychowania.

6. Doprecyzowania i wyjaśnienia wymaga kwestia rezerwy subwencji ogólnej na przyszły rok (w projekcie uchwały budżetowej na rok 2025 zaplanowano 1,7 mld zł, zamiast uzgodnionych 2 mld zł).

7. Przedstawiono postulat, aby w przyszłości, w przypadku dodatkowych transferów środków finansowych z tzw. kroplówki, zagwarantować taki sam poziom dofinansowania dla wszystkich kategorii JST.

8. Ministerstwo Finansów zadeklarowało, że przeanalizuje sytuację małych i średnich miast, zwłaszcza tych tracących funkcje społeczno-gospodarcze. Z uwagi na swoją specyfikę powinny móc liczyć na wsparcie pozwalające na powstrzymanie degradacji tych miast.

9. Ustalono, że Związek Miast Polskich niezwłocznie przekaże do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji pakiet niezbędnych zmian w przepisach prawa poprawiających możliwości funkcjonowania JST.