Piąta edycja Samorządowego Kongresu Finansowego odbywa się podczas kolejnego przełomu w skali globalnej. To spotkanie następuje po wyraźnym ożywieniu finansów samorządowych po latach destrukcji i poważnego kryzysu, a także po uchwaleniu nowej ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Jej założenia były korzystne, a realne efekty dopiero poznamy, choć uchwalone niedawno budżety na bieżący rok są przejawem ostrożnego optymizmu.

W okolicznościach pełnych obaw i wątpliwości, podczas ożywionej debaty o nowym systemie, Związek Miast Polskich postanowił – na podstawie obiektywnych wskaźników – przywołać najlepsze przykłady miast, które w ostatnich dwunastu latach zapewniły bezpieczne finansowe fundamenty rozwoju, pozwalające na realizację ambitnej polityki inwestycyjnej oraz utrzymanie wysokiej jakości usług dla mieszkańców.

Nie sporządzono żadnego rankingu, nie wymyślono złożonego wskaźnika syntetycznego. To spojrzenie na zestawienia grupy wskaźników, które – zdaniem Związku – świadczą o spełnianiu powyższej definicji. Oddzielnie zostały zestawione dane dla miast na prawach powiatu i dla pozostałych gmin. Nie analizowano przyczyn, dla których osiągnięto dobre wyniki, choć oczywiście zdawano sobie sprawę z wpływu uwarunkowań lokalnych. Związek Miast Polskich wziął pod uwagę wyłącznie opublikowane przez resort finansów dane ze sprawozdań budżetowych miast i gmin.

Aby zapewnić porównywalność wskaźników, wzięto pod uwagę wielkości przeliczone na mieszkańca lub wskaźniki stanowiące relacje dwóch wielkości budżetowych. Do zobrazowania stabilnej trwałości sytuacji finansowej miast w dłuższym okresie czasu posłużyły trendy zmian poszczególnych wielkości w latach 2012-23 oraz uśrednione wartości analizowanych wskaźników.

Przy analizie uwzględniono główne wskaźniki ukazujące bezpieczeństwo i stabilność bieżących części budżetów, stan zadłużenia oraz poziom inwestycji. Główne z nich to:

• kwota dochodów bieżących „do dyspozycji”[1] na mieszkańca,
• kwoty nadwyżki operacyjnej i nadwyżki operacyjnej netto na mieszkańca,
• wskaźniki relacji nadwyżki operacyjnej do dochodów bieżących „do dyspozy­cji”,
• zadłużenie na mieszkańca, relacja zadłużenia do dochodów bieżących „do dyspo­zycji”,
• relacja kwot spłat długu do nadwyżki operacyjnej, oraz
• poziom wydatków inwestycyjnych na mieszkańca.

Pięć miast - Krynica Morska, Podkowa Leśna, Sopot, Gliwice i Warszawa, które w największym stopniu spełniają tak sformułowane kryteria, otrzymało z rąk Marty Postuły, pierwszej wiceprezes Banku Gospodarstwa Krajowego oraz Arkadiusza Chęcińskiego, wiceprezesa Związku Miast Polskich i prezydenta Sosnowca tytuły Mistrza Finansów Samorządowych. 

Tytuły za zapewnienie bezpiecznych finansowych fundamentów rozwoju, które pozwalają na realizację ambitnej polityki inwestycyjnej oraz wysokiej jakości usług dla mieszkańców, odebrali w trakcie gali: Sylwia Szczurek, burmistrz Krynicy Morskiej, Magdalena Eckhoff, burmistrz Podkowy Leśnej, Magdalena Czarzyńska-Jachim, prezydentka Sopotu, Małgorzata Kern, skarbnik Gliwic oraz Olaf Osica, dyrektor Biura Strategii i Analiz UM st. Warszawy.

Podczas wręczania zwrócono uwagę, że poza gospodarnością samych samorządów do wyników Warszawy przyczyniają się także wszyscy, którzy w różnej formie korzystają z jej stołeczności, Sopotu – kuracjusze i turyści, Krynicy Morskiej – wczasowicze, natomiast Podkowy Leśnej – zasobni mieszkańcy, współtworzący warszawskie elity. W najmniejszym stopniu okoliczności w tym znaczeniu zewnętrzne wpływają na wyniki Gliwic – to miasto od wielu lat jest liderem stabilności i gospodarności.

Mistrzowie Finansów Samorządowych - oprócz pamiątkowej statuetki i dyplomu - otrzymali również coś, co w tym gronie powinno budzić szczególne emocje… kopertę. A w niej … kolekcjonerskie banknoty o różnych nominałach z wyjątkowymi wizerunkami miast.

[1] Dochody bieżące „do dyspozycji” to dochody bieżące pomniejszone o dotacje i środki celowe i o kwoty subwencji na zadania oświatowe.