Z 16. posiedzenia online Zarządu ZMP
Podczas posiedzenia 14 kwietnia Zarząd ZMP przyjął stanowiska w sprawie: sytuacji w ciepłownictwie, opłat za odpady komunalne, cen wody i ścieków, podatku od nieruchomości oraz działalności leczniczej
W kwestii projektu Krajowego Planu Odbudowy (KPO) Zarząd ZMP postanowił uzupełnić o nowe postulaty dotyczące wsparcia dla miast uzdrowiskowych i turystycznych wcześniejsze stanowisko w tej sprawie, które – jak ustalono – powinno być podjęte wspólnie z innymi korporacjami samorządowymi.
Mimo że strona rządowa uwzględniła w trakcie konsultacji niektóre istotne sprawy zgłaszane przez stronę samorządową (np. zapewniono udział samorządów w komitecie monitorującym czy dopisano transport szynowy), to jednak nie znajduje jeszcze potwierdzenia w konkretnych zapisach w ostatecznym dokumencie KPO, na który wciąż czeka Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. W stanowisku (w załączeniu) Zarząd ZMP podtrzymuje swoje zasadnicze uwagi do KPO, które dotyczą m.in. braku powiązania KPO z pozostałymi elementami polityki rozwoju i z innymi funduszami unijnymi czy ustawy wdrożeniowej. Samorządowcy z miast akcentowali w dyskusji, że nie mają zaufania do rządzących, szczególnie po rozstrzygnięciu trzeciego naboru Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych.
Środki na modernizację z opłat za uprawnienia do emisji CO2
Zarząd Związku podjął stanowisko w sprawie sytuacji polskiego ciepłownictwa. Na ostatnim posiedzeniu w marcu przedstawiciele miast członkowskich zapoznali się z sytuacją tego sektora, którą zaprezentował prezes Izby Gospodarczej Ciepłownictwo Polskie, Jacek Szymczak.
Z niepokojem przyjęto wtedy informacje o tym, że szybko rosnące ceny uprawnień do emisji CO2 powodują szybki wzrost kosztów funkcjonowania przedsiębiorstw ciepłowniczych, zapewniających zaopatrzenie miast w energię cieplną i ciepłą wodę, co będzie przekładać się na wyższe ceny dla ich mieszkańców.
W opinii ZMP, przedsiębiorstwa ciepłownicze wnoszą opłaty za uprawnienia do emisji dwutlenku węgla w praktyce do budżetu państwa. Pieniądze te, zamiast służyć do modernizacji polskiej energetyki, są wydawane na różne, całkowicie dowolne cele. „W państwie rządzonym odpowiedzialnie, z uwzględnieniem stanu krajowej energetyki, środki te powinny w całości być kierowane na jej modernizację, zwłaszcza mającą na celu wzrost efektywności i ograniczenie emisji gazów cieplarnianych. W roku bieżącym spodziewane są – według różnych szacunków – wpływy budżetu państwa z tego tytułu na poziomie co najmniej kilkunastu miliardów złotych.” – twierdzą członkowie Zarządu. Związek domaga się przeznaczenia całości wpływów ze sprzedaży uprawnień do emisji w roku 2021 na modernizację energetyki, w tym ciepłownictwa, co z jednej strony ograniczy wzrost cen ciepła dla mieszkańców, a z drugiej umożliwi podjęcie niezbędnej modernizacji sektora, a także jak najszybszego uchwalenia ustawy tworzącej Fundusz Modernizacji, co zapewni wreszcie przeznaczanie środków z tego źródła na cele, które przyświecały utworzeniu systemu ograniczania emisji CO2 przez UE.
Niezbędne samobilansowanie systemu odpadowego
Kolejne stanowisko przyjęte przez Zarząd dotyczy konieczności uszczelnienia systemu zagospodarowania odpadów komunalnych w świetle wzrastających dopłat gmin do systemu i zapowiedzi Ministerstwa Klimatu i Środowiska dotyczących wprowadzenia maksymalnych stawek opłat. W stanowisku w sprawie zapowiadanych zmian dotyczących opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi, Zarząd ZMP ze zdziwieniem i zaniepokojeniem przyjął plany ministra dotyczące nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach w zakresie opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi, które pozostają w oczywistej sprzeczności z zasadą samobilansowania się systemu odpadowego. Wyrażono zdecydowany sprzeciw wobec formułowanych przez przedstawicieli Ministerstwa twierdzeń dotyczących nieuzasadnionego wzrostu opłat dla mieszkańców za gospodarowanie odpadami.
„Zapowiadane ograniczenie wysokości ustalanych przez rady gmin opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi – przy jednoczesnym braku realnych działań umożliwiających finansowanie systemów gminnych z innych źródeł (zwłaszcza w ramach ROP) oraz braku działań powodujących obniżenie kosztów funkcjonowania systemu – oznaczać będzie, że wbrew powyższej zasadzie gminy będą nadal zmuszone dopłacać do systemu z innych źródeł.” – piszemy w stanowisku. ZMP apeluje o jak najszybsze wprowadzenie skutecznych rozwiązań prawnych – wzorowanych na rozwiązanych obowiązujących w innych krajach UE - dotyczących Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta oraz o urealnienie maksymalnych stawek opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi uiszczanych przez właścicieli nieruchomości niezamieszkanych, a także o przywrócenie obowiązujących do 2019 r. zasad obejmowania tych nieruchomości zorganizowanym przez gminy systemem odbioru odpadów komunalnych.
Tendencyjne zarzuty w sprawie cen wody i ścieków
Zarząd odniósł się również do bezpodstawnych zarzutów sztucznego zawyżania stawek opłat za wodę i ścieki. W przegłosowanym stanowisku stanowczo sprzeciwiono się stwierdzeniom zawartym w wypowiedziach prezesa i w stanowiskach PGW „Wody Polskie”, zamieszczonych w ogólnopolskich mediach, które – nawiązując do weryfikowanych przez regulatora nowych stawek opłat wodno-ściekowych – sugerują „ich sztuczne zawyżenie, windowanie cen ponad koszty, jakie wynikają z funkcjonowania przedsiębiorstw”. W opinii ZMP, zaplanowane podwyżki we wnioskach taryfowych na lata 2021-2024 mają swoje uzasadnione przyczyny (m.in. zmiany cen energii, odbioru i zagospodarowania osadów ściekowych, kosztów wynagrodzeń). Przystępując do kalkulacji cen z wodę i ścieki, przedsiębiorstwa przede wszystkim urealniły aktualny poziom ponoszonych kosztów. W stanowisku przypomniano, że opłaty muszą umożliwić nie tylko pokrywanie kosztów bieżącej eksploatacji i remontów, ale także finansowanie inwestycji w zakresie utrzymania i rozwoju infrastruktury wodno-kanalizacyjnej. W ostatnich 20 latach branża zainwestowała w rozwój infrastruktury ponad 65 mld złotych. Ograniczenie taryf spowoduje wstrzymanie bądź opóźnienie wielu inwestycji, a konsekwencje odczują mieszkańcy. Zarząd ZMP popiera m.in. postulat Izby Gospodarczej „Wodociągi Polskie” polegający na zmianie okresu obowiązywania taryfy z trzyletniego na okres do trzech lat, co umożliwił przedsiębiorstwom bieżące uwzględnianie w taryfach rosnących kosztów świadczenia tak ważnej usługi publicznej, jaką jest zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków. - Woda to dobro, które powinniśmy chronić dla przyszłych pokoleń – mówił Tadeusz Krzakowski, prezydent Legnicy. – Taryfy muszą umożliwiać rozwój – argumentował Krzysztof Żuk, prezydent Lublina.
Systemowa reforma podatku od nieruchomości
W trakcie kwietniowego spotkania Zarządu Związku przyjęto też stanowisko w sprawie pilnej konieczności przeprowadzenia systemowej reformy podatku od nieruchomości. Związek Miast Polskich apeluje do rządu o podjęcie rzetelnych prac nad przyjęciem jasnych reguł i naprawą przepisów dotyczących opodatkowania nieruchomości. Jest to niezbędne dla zapewnienia finansowania lokalnych usług publicznych, świadczonych mieszkańcom Polski. Pretekstem do tego wystąpienia jest wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 lutego br., który stanowi kolejny dowód na fatalną jakość przepisów regulujących opodatkowanie najważniejszym podatkiem lokalnym, jakim jest podatek od nieruchomości. Samorządowcy z miast zwracają uwagę na chaos prawny, który powoduje systematyczne zmniejszanie dochodów własnych gmin z tytułu podatku od nieruchomości. „Nie są to jednak dochody budżetu państwa, więc resort finansów nie jest zainteresowany systemową reformą podatków i opłat lokalnych, która w dodatku stanowi od lat przedmiot spekulacji medialnych o podatku «katastralnym», podsycanych przez środowiska mające partykularny interes w zablokowaniu tych zmian.” – stwierdzają w stanowisku, nie kryjąc rozgoryczenia, członkowie Zarządu.
Przeciwko ograniczaniu samodzielności JST
Zarząd ZMP przyjął ponadto stanowisko w sprawie pilnej konieczności nowelizacji ustawy o działalności leczniczej oraz ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w zakresie przywrócenia samodzielności wydatkowej jednostek samorządu terytorialnego. Chodzi o zapis w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw, na mocy którego podmiot leczniczy może uzyskać dotację od JST na realizację remontów oraz określonych inwestycji, jeżeli dla inwestycji, przy pomocy której ma być realizowane dane zadanie, została wydana pozytywna opinia wojewody o celowości inwestycji. To - zdaniem Zarządu Związku - w rażący sposób narusza gwarantowaną Konstytucją RP samodzielność jednostek samorządu terytorialnego, której jednym z przejawów jest samodzielność finansowa umożliwiająca samodzielne decydowanie o przeznaczeniu środków własnych na realizację ustawowo określonych zadań. Dlatego opinia o celowości inwestycji nie powinna mieć charakteru wiążącego dla JST i warunkować udzielania dotacji na rzecz podmiotów leczniczych.
Uwagi do projektów ustaw i rozporządzeń
Pozytywną opinie uzyskały projekty: ustawy o zm. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (ze względu na rekompensatę ze Skarbu Państwa, z uwagą, że nie uwzględnia inflacji), o zm. ustawy o dotacji przeznaczonej dla niektórych podmiotów (senacki, który umożliwia udzielenie dotacji z budżetu państwa Stowarzyszeniu Miłośników Ziemi Tarnogórskiej – podmiotowi zarządzającemu zakładem górniczym – Zabytkowa Kopalnia Srebra i Sztolnia „Czarnego Pstrąga” w Tarnowskich Górach, z przeznaczeniem na utrzymanie, zabezpieczenie i ratowanie zabytkowych części tego zakładu), rozporządzenia MKiŚ w sprawie określenia warunków utraty statusu odpadów dla destruktu asfaltowego oraz rozporządzenia MZ w sprawie zmiany rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.
Ustalono, że uwagi zgłoszone przez miasta zostaną przekazane autorom projektów następujących regulacji: o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz ustawy o samorządach zawodowych arch. i inż. bud. (GUNB), o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (MKiŚ), o zmianie ustawy o dowodach osobistych, ustawy o ewidencji ludności oraz ustawy – Prawo o aktach stanu cywilnego (KPRM), a także rekomendacji Prezesa UZP dot. konkursu w branży architektonicznej.
Negatywnie zaopiniowano projekt ustawy o sołtysach i radach sołeckich (poselski KP) oraz senacki projekt o ustawach o stowarzyszeniach lokatorów i miejskim rzeczniku praw lokatorów i spółdzielców.
Zarząd przyjął w poczet swoich członków Łęczycę. Do Związku należy już 337 miast.
Joanna Proniewicz
rzecznik prasowy ZMP
POZOSTAŁE ARTYKUŁY
