Polski Ład – spotkanie w sprawie inwestycji samorządowych

Dodatkowe posiedzenie Komisji Wspólnej odbędzie się 25 czerwca br. Będzie dotyczyło szczegółów „Rządowego Funduszu Polski Ład: Programu Inwestycji Strategicznych” realizowanego przez Bank Gospodarstwa Krajowego oraz Kancelarię Prezesa Rady Ministrów. Według zapowiedzi premiera Mateusza Morawieckiego program przewiduje nawet 100 mld zł dodatkowych środków na inwestycje samorządowe  do wydania w ciągu najbliższych 3 lat, a dofinansowanie może wynieść aż 95%. Ponieważ nabór wniosków ma ruszyć w błyskawicznym tempie, już w najbliższy piątek prezes BGK, Beata Daszyńska-Muzyczka spotka się z samorządowcami, by przedstawić im szczegóły działań.

Jak zapowiedział wiceminister spraw wewnętrznych i administracji, Paweł Szefernaker, spotkania z samorządowcami w tej sprawie planowane są w najbliższym czasie w każdym z 16 województw.

Samorządowcy podkreślali, że oczekują jasnych kryteriów przyznawania tych środków, bo to przecież środki publiczne. Chcieliby uniknąć powtórzenia uznaniowego przyznawania funduszy, co miało miejsce chociażby przy rozdziale pieniędzy z drugiej i trzeciej transzy Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych.

Sprzeciw wobec przyspieszenia reformy odpadowej bez opinii Komisji Wspólnej

Oburzenie strony samorządowej wywołał sposób procedowania projektu nowelizacji ustawy o porządku i czystości w gminach. Jest to jeden z kluczowych dla wszystkich gmin projektów. Już w grudniu został powołany przy ministrze klimatu i środowiska specjalny zespół, który miał pomóc wypracować najlepsze rozwiązania. Niestety, przez 5 miesięcy jego prace były praktycznie zawieszone, a 14 czerwca resort skierował nowy projekt do opiniowania przez zespół Komisji Wspólnej na posiedzenie zaplanowane na 17 czerwca. Tymczasem już dzień wcześniej, nie czekając na opinię KWRiST rząd skierował projekt do sejmu.

- Niedopuszczalnym i oburzającym jest fakt, że łamie się ustawowo uregulowane zasady wypracowywania wspólnych rozwiązań, które dotyczą przede wszystkim nas, samorządowców. Zostaliśmy pozbawieni możliwości opiniowania projektu ustawy, który dotyka wszystkich samorządów i przede wszystkim naszych mieszkańców, a na posiedzeniu nie pojawia się nikt z kierownictwa ministerstwa, by wyjaśnić ten oburzający fakt - uważa Marcin Krupa, prezydent Katowic i zarazem współprzewodniczący zespołu ds. infrastruktury.

Dlatego też strona samorządowa, na znak protestu przeciw takiemu jej lekceważeniu zawiesiła dalsze opiniowanie projektów, zgłosiła też wniosek o to, by na każdym zespole obecni byli przedstawiciele kierownictwa ministerstw przynajmniej w randze podsekretarza stanu, a także skierowała ten problem do omówienia przez Komisję Wspólną.

Cztery organizacje samorządowe skupiające gminy: Związek Miast Polskich, Związek Gmin Wiejskich RP, Unia Miasteczek Polskich oraz Unia Metropolii Polskich przyjęły w tej sprawie wspólne stanowisko, jednoznacznie negatywnie oceniające sposób pracy nad projektem, którego pierwotna wersja została przesłana pół roku temu, 31 grudnia 2020 r.

Przeprosiny ministra i zapowiedź współpracy

Obecny na Komisji Wspólnej Jacek Ozdoba, wiceminister klimatu i środowiska przekazał informację, że poprosił marszałek sejmu o zdjęcie projektu z czytania w sejmie. Jednocześnie przeprosił samorządowców za popełniony błąd i zapewnił, że zależy mu na dobrej współpracy.

- Jesteśmy otwarci na wszystkie uwagi do projektu zaproponowane przez stronę samorządową – zapewnił Ozdoba. Przyznał, że nie wszystkie propozycje znalazły się w tekście projektu ze względu na uwagi innych podmiotów i konieczność zawierania kompromisu. Wiceminister zapowiedział też, że jeszcze w lipcu przekaże do konsultacji projekt w sprawie rozszerzonej odpowiedzialności producentów, a do końca wakacji przedstawi podstawowe zasady systemu kaucyjnego.

Propozycje samorządowe

Prezydent Krupa przekonywał, że dalsza współpraca musi być oparta na wzajemnym szacunku. Nie może być tak, że samorządowcy poświęcają czas na tworzenie dobrego prawa, a przez zmiany nie konsultowane z nimi pogarsza się je, tworząc przepisy bardziej zawiłe i gorsze dla mieszkańców. Jako przykład podał wprowadzenie możliwości dopłacania do systemu gospodarki odpadami przez gminy. Taki zapis spowoduje wymuszanie przez opozycję (a nawet samych mieszkańców) w większości gmin obniżania stawek, a co za tym idzie – przeznaczania na to zadanie pieniędzy z innych części budżetu, kosztem np. edukacji czy komunikacji.

Jednocześnie samorządowcy podkreślali, że nie są z definicji przeciwni możliwości dopłacania do kosztów zagospodarowania odpadów, pomimo zapisów w ustawie, że system winien się sam bilansować. Jednak jeśli intencją projektodawców jest obniżenie opłat dla mieszkańców, to najpierw trzeba uszczelnić system. Umożliwienie dopłacania przez gminy spowodowałoby dopłacanie do osób uchylających się od płacenia za odpady, do nieruchomości niezamieszkanych i wreszcie do terenów rekreacyjnych, gdzie są przecież właściciele komercyjnych obiektów rekreacyjnych.

Padła też propozycja wprowadzenia przepisu, by każdy obywatel RP musiał należeć do jakiegoś systemu odbioru odpadów, gdyż dziś według szacunków około 15% uchyla się płacenia.

Trzeba działać systemowo, a nie punktowo

Samorządowcy podkreślali, że gwałtowne przyspieszenie prac nad projektem podyktowane chęcią obniżenia stawek opłat za odpady w Warszawie jest złą praktyką. W Polsce funkcjonuje bowiem kilka tysięcy gmin i nowe prawo wpłynie na wszystkie.

- To szukanie doraźnych korzyści politycznych w sporze z jednym miastem. Na to nie możemy się zgodzić – powiedział wiceprezydent Bydgoszczy, Michał Sztybel.

Konkurs im. prof. Michała Kuleszy rozstrzygnięty 

Podczas czerwcowego spotkania Komisji Wspólnej, tradycyjnie już zostały wręczone nagrody w Konkursie im. prof. Michała Kuleszy na najlepsze rozprawy doktorskie i prace magisterskie dotyczące zagadnień związanych z samorządem terytorialnym. Konkurs organizuje miesięcznik „Samorząd Terytorialny” oraz jego wydawca Wolters Kluwer. Jednym z partnerów instytucjonalnych jest Związek Miast Polskich.

W tym roku wśród nadesłanych sześciu prac doktorskich znalazły się dysertacje poświęcone m.in. kontraktowi terytorialnemu, znaczeniu kapitału ludzkiego w kreowaniu innowacyjności regionów, zakresowi zadań własnych gmin czy budżetu partycypacyjnego.

Choć zwyczajowo komisja konkursowa nagradza jedną rozprawę doktorską i jedną magisterską, w tym roku – ze względu na bardzo wysoki, wyrównany poziom – postanowiła wyróżnić dwie rozprawy doktorskie i jedną magisterską. Jurorzy podkreślali też wysoki w tym roku poziom wszystkich czterech zgłoszonych do konkursu prac magisterskich, przekraczających standardowe wymagania dla tego typu prac.

Lista nagrodzonych:

NAGRODĘ ZA ROZPRAWĘ DOKTORSKĄ w wysokości 5.500 zł zdobył dr Dawid Chaba za rozprawę „Kontrakt terytorialny. Studium prawnicze”, której promotorem był dr hab. Kazimierz Bandarzewski (Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Wydział Prawa i Administracji)

WYRÓŻNIENIA ZA ROZPRAWĘ DOKTORSKĄ w wysokości 2.500 zł otrzymali:

dr Mateusz Ćwikła za rozprawę „Typologia funkcjonalna gmin a realizacja zadań z zakresu ochrony środowiska przez samorządy gminne w województwie świętokrzyskim”, promotor – dr hab. Bożena Wójtowicz, prof. UP; promotor pomocniczy – dr Karolina Smętkiewicz (Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, Wydział Nauk Społecznych)

dr Maciej Jagódka za rozprawę „Znaczenie kapitału ludzkiego w kreowaniu innowacyjności regionów w warunkach integracji europejskiej – na przykładzie Małopolski”, promotor – prof. dr hab. Andrzej Prusek (Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Kolegium Ekonomii, Finansów i Prawa)

NAGRODA ZA PRACĘ MAGISTERSKĄ w wysokości 3.000 zł została przyznana Annie Cichoń za pracę „Partnerstwo publiczno-prywatne w samorządzie terytorialnym”, której promotorem był prof. dr hab. Bogdan Dolnicki (Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Prawa i Administracji)

WYRÓŻNIENIE ZA PRACĘ MAGISTERSKĄ w wysokości 1.000 zł otrzymała Małgorzata Łukasik za pracę „Dlaczego niektóre gminy w Polsce nie świadczą usług opiekuńczych? Analiza w kontekście charakterystyki społeczno-ekonomicznej”, promotor – dr Julita Łukomska (Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych).

hh