Apel o spotkanie z Premierem

Prezydent Wodzisławia Śląskiego, Mieczysław Kieca zaapelował rozpoczynając rządowo-samorządowe spotkanie o pilne, bezpośrednie spotkanie z Premierem RP, Donaldem Tuskiem. Po tym jak w ostatnich dniach premier spotkał z przedstawicielami „Ruchu Samorządowego TAK! dla Polski”, strona samorządowa chce, by dialog ze środowiskiem był pełny i reprezentatywny – dlatego zaprosiła szefa rządu na rozmowę na najważniejsze tematy, w tym o finansach JST – jako że one wpływają na jakość usług publicznych, rozwój lokalnych społeczności i stabilność systemu całego państwa. Konieczne jest wypracowanie rozwiązań, które zapewnią równowagę między realizowanymi przez JST zadaniami a środkami, którymi dysponują. Pismo z zaproszeniem zostanie przekazane do KPRM.

Reforma finansów JST - czas na monitorowanie i korekty

Nowa ustawa o dochodach JST to krok w dobrą stronę, jednak konieczne jest sprawdzanie, jak działa i czy realizuje zamierzone cele, w tym cel główny, jakim jest stabilizacja finansów JST.

Po przekazaniu przez resort finansów danych finansowych na przyszły rok okazuje się, że 149 JST  (w tym 14 województw, 13 powiatów ziemskich, 4 miast na prawach powiatu oraz 118 gmin) będzie miało w 2026 roku niższe wpływy podatkowe w niż w roku bieżącym. W wielu przypadkach prognoza, choć pokazuje nieznaczny wzrost, to jest niższa niż 4 punkty procentowe. Aby samorządy mogły sprostać wyzwaniom takim jak: absorpcja funduszy zewnętrznych, KPO, zadania rozwojowe, potrzebna jest korekta. 

- Bez spojrzenia na cały system, bez korekty systemu tam, gdzie to możliwe, bez danych źródłowych, które naszym analitykom i skarbnikom dałyby możliwość ustalenia, co się stało, że rok do roku sytuacja się pogorszyła - planowanie wieloletnie jest niemożliwe, jest fikcją - przekonywał współprzewodniczący ze strony samorządowej, prezydent Kieca.

Dlatego też strona samorządowa skierowała do resortu finansów postulaty dotyczące:

• udostępnienia danych źródłowych, na podstawie których resort finansów dokonał wyliczenia dochodów JST z podatków PIT, CIT i subwencji oświatowej na 2026 r.;
• zagwarantowania wszystkim samorządom wzrostu dochodów rok do roku w wysokości nie mniejszej niż 4 procent;
• informacji, na jakie środki mogą liczyć samorządy z rezerwy 1,4 mld zł na wyrównanie ubytków w CIT i PIT za lata 2024 i 2025;

• jak najszybszego rozpoczęcia prac nad monitoringiem ustawy o dochodach JST, najlepiej już w listopadzie br., pomimo że termin zapisany w ustawie to czerwiec 2026 roku. Do końca br. dyskusja dotyczyłaby kształtowania dochodów na przyszły rok i inwentaryzacji spraw, które wymagają korekty. W 2026 roku - przeprowadzono by analizy na podstawie danych i sprecyzowano zmiany legislacyjne tak, by nowelizacja ustawy mogła być uchwalona w 3. kwartale przyszłego roku. Takie działanie umożliwi naprawę błędów na 2027 rok.

Wiceminister finansów Hanna Majszczyk zapewniła, że nowa ustawa o dochodach JST jest analizowana, pewne mechanizmy już są opracowywane, a lista spraw do weryfikacji jest przygotowywana. Resort finansów chce jak najszybciej rozpocząć monitorowanie ustawy na danych za 2025 rok, choć czas jest do połowy przyszłego roku. Jej zdaniem niezbędne dane do analiz samorządowych są zamieszczone na stronie internetowej Ministerstwa Finansów (a w razie potrzeby pracownicy służą dodatkowymi informacjami).

Z kolei sposób podziału rezerwy w wysokości 1,4 mld zł zaplanowanej w projekcie ustawy budżetowej na 2026 rok na wyrównanie samorządom dochodów za lata 2024 i 2025 - przekaże po uchwaleniu ustawy budżetowej, nad którą trwają prace w parlamencie.

- Każdy system, który ma być obiektywny i oparty na algorytmie podziału środków musi opierać się na niepodważalnych danych statystycznych (...) Dlatego opieramy się na najbardziej aktualnych danych, w uproszczeniu jest to baza „N minus 2”, jeśli chodzi o rok, o którym mówimy - wyjaśniała wiceminister Majszczyk. I dodała, że na 2026 rok 80% JST otrzyma w 2026 roku dochody większe niż zakładały w swoich wieloletnich prognozach finansowych.

Jej zdaniem większość różnic, o których mówi strona samorządowa, wynika z perturbacji alokacji dochodów z podatku CIT na 2025 rok. Wyliczając dochody na przyszły rok, MF bierze już prawidłowe dochody, a nie te nienależnie zawyżone.

Jak powiedział sekretarz strony samorządowej, samorządy nie mają wystarczających danych źródłowych, niezbędnych do wyliczenia potrzeb finansowych, np. w wyniku ograniczenia dostępu do niektórych danych Urzędów Skarbowych. Należy przywrócić ten dostęp.

- Zależy nam na partnerskim podejściu i uzyskaniu takich informacji, które dla naszych służb będą jasne i czytelne, niezależnie od tego, jakie wnioski wynikną z analizy danych - zakończył dyskusję prezydent Kieca.

O bonie ciepłowniczym można przeczytać TUTAJ

Najlepsza książka 2024 roku o samorządzie terytorialnym wyłoniona

Październikowa Komisja Wspólna rozpoczęła się uroczystym wręczeniem nagrody w XXII edycji Konkursu im. Prof. Michała Kuleszy na najlepszą książkę o samorządzie terytorialnym. Konkurs organizuje wydawnictwo Wolters Kluwer Polska i Redakcja „Samorządu Terytorialnego”.

Od ubiegłego roku, po zmianie zasad można zgłaszać książki prawnicze, a także z innych dyscyplin, zwłaszcza ekonomii i finansów publicznych, socjologii, nauk politycznych wraz z naukami o administracji publicznej, historii, zarządzania oraz szeroko rozumianej gospodarki przestrzennej, które traktują o określonych aspektach decentralizacji terytorialnej i w tym kontekście – o problemach ustroju administracyjnego państwa oraz organizacji i działalności władz lokalnych i regionalnych.

Sąd Konkursowy, któremu przewodniczył prof. dr hab. Bogdan Dolnicki ocenił osiem książek z różnych dziedzin nauki oraz różnych polskich uczelni.

Nagrodę w wysokości 10 tys. zł za najlepszą książkę z zakresu samorządu terytorialnego wydaną w 2024 roku otrzymał dr Bartłomiej Ślemp za książkę pt. „Rola Trybunału Konstytucyjnego w kształtowaniu zasad finansowania samorządu terytorialnego w Polsce na tle orzecznictwa sądów konstytucyjnych wybranych państw Europy Środkowo-Wschodniej”.

Związek Miast Polskich jest jednym z parterów instytucjonalnych konkursu.

hh