Opinia Zarządu Związku Miast Polskich
o ustawie z dnia 17 września 2021 o zmianie ustawy Prawo budowlane i ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym

Zarząd Związku Miast Polskich opiniuje negatywnie uchwaloną 17 września br. przez Sejm ustawę o zmianie ustawy Prawo budowlane i ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym i wnosi o jej odrzucenie.

UZASADNIENIE

1. Uznani specjaliści, w tym KPZK PAN, szacują, że uchwalone dotąd lokalne akty planistyczne prze­znaczają na potrzeby budownictwa mieszkaniowego nieruchomości o łącznej powierzchni wielo­krotnie przekraczającej realne zapotrzebowanie (w studiach uwarunkowań i kierunków przestrzen­nego zagospodarowania gmin w 2012 r. było ich 4-6-krotnie za dużo, a w planach miejscowych, obejmujących tylko 28% powierzchni kraju – ponad dwa razy za dużo[1]). Stworzenie dodatkowej zachęty w formie wydawanej ekspresowo decyzji o warunkach zabudowy stoi w jaskrawej sprzecz­­ności z tymi szacunkami, a także z zawar­tymi w Strategii na rzecz Odpowiedzial­nego Rozwoju zapowiedziami zmian w przepisach, które zapobiegną dalszemu rozlewaniu się miast i lekkomyśl­nemu przeznaczaniu na ten cel (często w wyniku spekulacji gruntami) terenów wartościowych przyrodniczo, które powinny być zacho­wane dla nas i dla przyszłych pokoleń.

Przypominamy, że Związek Miast Polskich od dawna postuluje odejście od decyzji o warunkach zabudowy, podkreślając, że:
- nie są one aktami planistycznymi, lecz uproszczoną informacją, wydawaną każdemu, kto się o nią zwróci, bez wymogu zgodności ze studium ani zgody właściciela,
- są one źródłem największego zagrożenia korupcją,
- walnie przyczyniły się do szybko narastającego chaosu w polskiej przestrzeni, który jest bardzo kosztowny ekonomicznie i niekorzystny środowiskowo.

2. „Uproszczenie” procedur związanych z wymogami Prawa budowlanego w proponowanym wymiarze nie ma de facto większego znaczenia praktycznego dla inwestora, stwarza za to zagrożenie zarówno dla przebiegu procesu budowy domu mieszkalnego jak i potencjalne dla bezpieczeństwa przyszłych mieszkańców domów wybudowanych bez należytej kontroli ze strony nadzoru budowlanego. Nie możemy się zgodzić na rezygnację z wymogów bezpieczeństwa w imię ułatwień dla inwestorów.

Argumentowanie tej propozycji słabością tej instytucji jest przy tym o tyle nieuczciwe, że słabość ta wynika wyłącznie z jej niedofinansowania przez budżet centralny. Jest to szczególnie widoczne na podstawowym poziomie tego nadzoru – w powiatach, dla których jest to zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej. Protokoły pokontrolne NIK od wielu lat wskazują niedofinansowanie jako główne źródło problemu.

3. Dodatkowo trzeba podkreślić, że projekt przedstawiony do zaopiniowania Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego znacznie różnił się od ostatecznego przedłożenia rządowego, co unie­możliwiło stronie samorządowej wydanie opinii wobec końcowej wersji projektu ustawy.

4. W załączeniu przekazujemy do dyspozycji Senatu RP uwagi szczegółowe, zgłoszone do projektu usta­wy przez przedstawicieli miast, z nadzieją, że ułatwią one prace nad uchwaloną ustawą w przypadku, gdyby nasz wniosek o jej odrzucenie nie został uwzględniony.

Kraków, 24 września 2021 r. 

Za Zarząd
(-) Zygmunt Frankiewicz
PREZES ZWIĄZKU

[1] Raport o ekonomicznych stratach i społecznych kosztach niekontrolowanej urbanizacji w Polsce, październik 2013 (http://frdl.org.pl/pliki/frdl/document/zalaczniki_artykuly/Raport%20Ekonomiczny%2029.10.2013%20calosc.pdf)

Załączniki:
Prawo budowlane - uwagi z miast
Raport ekonomiczny z 2013 r.
Opinia Zarządu ZMP - Prawo budowlane (PDF)