Podczas Zgromadzenia Ogólnego ZMP 9 i 10 marca delegaci z miast członkowskich Związku rozpoczęli dyskusję nad dokumentami, które następnie przyjmie Zarząd Związku na najbliższym swoim posiedzeniu, 3 kwietnia w Sopocie.

Już w swoim wystąpieniu podsumowującym działania Zarządu i całego Związku w minionym roku prezes ZMP, Zygmunt Frankiewicz zwrócił uwagę na widoczną w danych finansowych za zeszły rok dyskryminację miast i ich mieszkańców. Pokazał wykres obrazujący dochody z PIT oraz efekty kolejnych zmian w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych i ograniczenia dochodów samorządowych. – Gdyby linia trendu była zachowana – nie byłoby zmian w tych podatkach, albo byłyby rekompensaty – powinniśmy mieć 81,8 mld zł w tym roku. Według informacji, które państwo otrzymali z MF będzie 51,7 mld. To jest ponad 30 mld różnicy. W zeszłym roku ten ubytek wynosił 19,3 mld – mówił.

Przypomniał, że subwencję rozwojową samorządy otrzymały pod koniec ubiegłego roku, a zgodnie z zapisami ustawy, w obecnym jej już nie będzie.

Skumulowany ubytek począwszy od 2019 roku to 65 mld zł. Do tego dochodzi luka oświatowa, która sięga 31,4 mld. – Jeżeli jest tak, że widzicie państwo, że brakuje pieniędzy do końca roku, a budżet uchwalony w ubiegłym roku może się skończyć we wrześniu, październiku czy listopadzie, to jest to spowodowane właśnie takimi ruchami rządzących -mówił prezes Związku.

Niesprawiedliwe dzielenie publicznych pieniędzy

Elementy dyskryminacji miast są widoczne na każdym kroku. Nawet teraz, gdy dzielone są pieniądze na Szpitalne Oddziały Ratunkowe, warunki udziału w rozdziale tych pieniędzy są tak sformułowane, że nieliczne tylko miasta mają szanse być rozpatrywane w rozdziale tych pieniędzy (są tylko trzy takie przypadki wśród miast na prawach powiatu mimo, że wiadomo, iż SOR-y w dużych miastach są dużo bardziej obciążone i jest ich więcej).

Prezes zaprezentował efekty monitoringu prowadzonego przez ZMP danych pochodzących z Ministerstwa Finansów. Z zestawienia dotyczącego rekompensat z tytułu ubytków w PIT wynika, że gminy wiejskie uzyskały rekompensatę większą niż kwoty, które straciły (ponad 108%), gminy miejsko-wiejskie zyskały 68% rekompensaty, powiaty – 76,5%, gminy miejskie – już tylko 53%, a miasta na prawach powiatu – 43,4%. Zwracają uwagę kwoty na mieszkańca przekazane z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych oraz 1. i 2. edycji Polskiego Ładu. - W sumie rozdzielone tu zostały niesamowicie duże pieniądze: 62,5 mld zł. A jaki jest ich rozdział? Na mieszkańca gminy wiejskiej przypada 2481 zł, gminy miejsko-wiejskiej – 1450zł., gminy miejskiej – 1130 zł, a miasta na prawach powiatu – 588 zł. To nie jest sprawiedliwe dzielenie pieniędzy publicznych – podkreślał Zygmunt Frankiewicz. – Dlatego uważam, że mamy prawo, ale i obowiązek mówić o dyskryminacji mieszkańców miast.

„Związek Miast Polskich uznaje, że programy wspierające rozwój obszarów wiejskich są potrzebne. Uważamy jednak, że wszyscy mieszkańcy Polski mają równe prawo dostępu do narodowych zasobów, w tym finansowych.” – napisano w projekcie skierowanego do rządzących Apelu Związku o zaprzestanie dyskryminacji mieszkańców miast. 

Delegaci ZMP uważają, że dotychczasowy system finansów JST został w poważnym stopniu zdestabilizowany uniemożliwiając de facto planowanie finansowe w dłuższej perspektywie oraz zmniejszając potencjał rozwojowy, przede wszystkim miast. Uczestnicy spotkania w Łodzi zgodzili się, że należy pilnie wprowadzić sprawiedliwy mechanizm rekompensowania ubytków w dochodach bieżących JST, w tym poprzez objęcie udziałami JST także wpływów z PIT-u zryczałtowanego oraz zwiększyć kwotę części oświatowej subwencji ogólnej (początkowo wynosiła ona niemal 3% PKB, obecnie spadła poniżej 2%). Delegaci z miast uważają także, że trzeba pilnie przeprowadzić analizę ostatnich zmian w finansach JST i na tej podstawie podjąć prace nad 7ich odbudową, aby przywrócić stabilny, motywujący do wspierania rozwoju lokalnego system dochodów własnych. Potrzebne jest ponadto skorygowanie mechanizmu wyrównawczego, który powinien nie tylko zmniejszać dysproporcje dochodowe, ale także w większym stopniu uwzględniać potrzeby wydatkowe poszczególnych kategorii JST, w oparciu o wystandaryzowane wskaźniki referencyjne.

Przeciwko arogancji Wód Polskich

Jednym z kolejnych ważnych tematów poruszanych podczas łódzkiego Zgromadzenia Ogólnego ZMP była kwestia kryzysu w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków, spowodowanego przez PGW Wody Polskie. Informacje przekazywane przez przedstawicieli miast oraz przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych wskazują na nieprzestrzeganie przez Wody Polskie przepisów art. 24 ustawy dnia 7 czerwca 2001 r. w zakresie kryteriów określania taryf za wodę i ścieki oraz trybu i terminów rozpatrywania wniosków.

Jak stwierdził prezes Związku, problemy związane z Wodami Polskimi i branżą wodno-kanalizacyjną to obraz obecnej władzy w pigułce. – Co chwilę mamy do czynienia z problemami tworzonymi i przez Wody Polskie głównie przy zatwierdzaniu taryf. Wygląda to, jakby celem tej instytucji było zniszczenie dorobku 30-lecia i powrót do PRL-u w obszarze spraw wodno-kanalizacyjnych. To jest po prostu niewiarygodne, co tam się dzieje. Łamanie prawa i arogancja podniesiona do granic absurdu – mówił Zygmunt Frankiewicz.

Delegaci ZMP pracowali w Łodzi nad stanowiskiem w tej sprawie. Postanowili zwrócić w nim uwagę na fakt, że obiektywne czynniki wzrostu kosztów zaopatrzenia mieszkańców w wodę odpowiedniej jakości, zwłaszcza regulowane przepisami prawa oraz obowiązującymi wskaźnikami makroekonomicznymi, muszą być uwzględniane w całości. Nie wolno również pomijać kosztów odtworzenia, utrzymania i rozwoju infrastruktury, która musi zapewnić ciągłe dostawy wody o odpowiedniej jakości. Delegaci podkreślali, że w innych regulowanych dziedzinach zaopatrzenia mieszkańców w usługi pierwszej potrzeby, np. w energetyce, środki na utrzymanie i rozwój są zagwarantowane.

Od jakiegoś już czasu środowisko samorządowe oraz komisje senackie zgłaszały postulaty w sprawie jasnych i przejrzystych zasad rozpatrywania wniosków taryfowych. Postulowano m.in. zapis o bezzwłocznym rozpatrywaniu wniosków o skrócenie okresu obowiązywania obecnych taryf, o uwzględnianiu aktualnych wskaźników makroekonomicznych czy uwzględnianiu w pełnym wymiarze wzrostu cen materiałów i cen energii. Niestety, żadne z tych oczywistych, uprawnionych przepisami ustawy i rozporządzenia taryfowego postulatów nie zostały uwzględnione. Dlatego delegaci Zgromadzenia Ogólnego ZMP – podobnie jak inne organizacje samorządowe - postanowili domagać się odebrania PGW Wody Polskie uprawnień regulatora w zakresie taryf za wodę i ścieki oraz przywrócenia tych uprawnień radom gmin. O konińskim przykładzie nieakceptowalnego przebiegu zatwierdzania taryf za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków piszemy TUTAJ.

Delegatka na Zgromadzenie Ogólne ZMP w Gdyni, Przewodnicząca Rady tego miasta zaproponowała przyjęcie oświadczenia przedstawicieli miast zrzeszonych w ZMP w sprawie sprzeciwu i oburzenia wobec ujawnionej w ostatnich dniach patologii związanej z bezprawną inwigilacją obywateli, w tym samorządowców.

Wszystkie wnioski zgłoszone przez delegatów na spotkaniu w Łodzi wraz z projektami stanowisk i innych dokumentów Zarząd ZMP przyjmie podczas swojego najbliższego posiedzenia.

Zapraszamy do obejrzenia filmu - (173) Zgromadzenie Ogólne Związku Miast Polskich w Łodzi. Podsumowanie 2022 r. w ZMP. - YouTube

(epe)