Związek Miast Polskich

Pandemia, szybko starzejące się społeczeństwo, chęć zatrzymania młodych ludzi – to początek długiej listy wyzwań, przed którymi stoimy. Można mierzyć się z nimi w pojedynkę. Można też działać systemowo i w grupie. Korzystać ze wzajemnych doświadczeń, odnajdywać najlepsze rozwiązania, wreszcie – realizować wspólne projekty.
Te słowa Marty Kamińskiej, wójt gminy Barciany, to doskonałe podsumowanie działań Centrum Wsparcia Doradczego.

Kiedy w listopadzie ubiegłego roku 38 partnerstw z całej Polski rozpoczynało współpracę w ramach pilotażowego projektu Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej Centrum Wsparcia Doradczego, Związek Miast Polskich zwracał szczególną uwagę na możliwość nowego spojrzenia na koleżanki i kolegów z sąsiednich samorządów. Tym razem nie jak na konkurentów, a jak na partnerów. Ta współpraca miała uświadomić samorządom, co je łączy, co zapewni korzyści, co trzeba poprawić, a z czego zrezygnować.

Minęło kilka miesięcy od czasu rozpoczęcia współpracy. Do końca marca powstało 38 raportów , których celem miała być diagnoza uwarunkowań rozwoju obszaru partnerstw. Pod koniec marca pisaliśmy o pierwszym powstałym raporcie diagnostycznym w ramach CWD. O metodzie pracy doradców ZMP we współpracy z 38 partnerstwami z całej Polski można przeczytać tutaj. Dziś sprawdzamy, co o funkcjonowaniu CWD mówią samorządowcy i jak układa się współpraca w partnerstwach. Przyglądamy się również procesowi uspołecznienia diagnoz. Przenieśliśmy się wirtualnie na Warmię i Mazury.

Uwagę zwraca tu Stowarzyszenie Warmińsko-Mazurskich Gmin Pogranicza, które skupia 9 gmin: Barciany, Bartoszyce, Braniewo, Budry, Dubeninki, Górowo Iławeckie, Lelkowo, Sępopol oraz Srokowo. To jedno z 38 partnerstw CWD właśnie zainaugurowało swoją stronę internetową https://pograniczewm.pl/, poprzez którą włączyło w proces diagnostyczny mieszkańców.
Zdolność tworzenia i współdziałania z innymi, także umiejętność pracy w grupie na rzecz osiągania wspólnych celów stanowi przykład dobrej współpracy jednostek samorządu terytorialnego na rzecz regionu oraz ich mieszkańców - czytamy na stronie. Kluczowe przy opracowywaniu dokumentów dotyczących rozwoju obszaru są opinie osób ten obszar zamieszkujących - tym samym samorządowcy podkreślają, jak ważne w całym procesie jest zdanie mieszkańców.

Zapytaliśmy członków partnerstwa o to, czym dla nich jest Centrum Wsparcia Doradczego. Oto co usłyszeliśmy.

- Jako samorządowcy mamy stworzyć możliwie najlepsze warunki do życia i rozwoju mieszkańców. Jednocześnie, dynamicznie zmieniający się świat nie pozwala na korzystanie z utartych rozwiązań. Pandemia, szybko starzejące się społeczeństwo, chęć zatrzymania młodych ludzi – to początek długiej listy wyzwań, przed którymi stoimy. Można mierzyć się z nimi w pojedynkę. Można też działać systemowo i w grupie. Korzystać ze wzajemnych doświadczeń, odnajdywać najlepsze rozwiązania, wreszcie – realizować wspólne projekty.
Nasze Partnerstwo już udowodniło, że razem osiągamy więcej. Namacalnym efektem synergii jest opracowany wspólnie z doradcami Związku Miast Polskich „Raport Diagnostyczny dla Pogranicza“. Cenny tym bardziej, że jest zapisem spostrzeżeń ekspertów, praktyków samorządowców oraz przedstawicieli naszych lokalnych społeczności.
Szeroka reprezentacja pozwala wierzyć, że kolejny po diagnozie etap – opracowanie i wdrożenie „Strategii terytorialnej dla Pogranicza” zdynamizuje nasze prorozwojowe działania. W czasach słusznie minionych, jak i okresie demokratycznej transformacji, nie otrzymaliśmy mocnego kapitału startowego. W ramach Pogranicza i przy wsparciu eksperckim robimy wszystko, aby ta strata została zniwelowana – mówi Marta Kamińska, wójt gminy Barciany, Przewodnicząca Rady Partnerstwa Stowarzyszenia Warmińsko-Mazurskich Gmin Pogranicza.

Jednak partnerstwo to gra zespołowa, dlatego ważne jest, by obraz współpracy był spójny. Sprawdźmy zatem, czy Centrum Wsparcia Doradczego jest tym samym dla pozostałych partnerów.

- Samodzielnie często nie jesteśmy w stanie udźwignąć ambitnych i kompleksowych zamierzeń inwestycyjnych. Dlatego dwa lata temu podjęliśmy decyzję o utworzeniu Stowarzyszenia Warmińsko-Mazurskich Gmin Pogranicza. To 10 gmin leżących w 5 powiatach województwa warmińsko-mazurskiego, obszar blisko 2.500 tys. km2, granica z Obwodem Kaliningradzkim, malejąca i starzejąca się populacja nieznacznie przekraczająca 48 tys. osób - wspólne problemy i wyzwania. Jako Partnerstwo stanęliśmy przed problemem kompleksowej diagnozy potrzeb społeczności lokalnych, planowania strategicznego oraz zarządzania procesami inwestycyjnymi. Szczęśliwie od listopada 2020 r. udało nam się dołączyć do projektu pn. Centrum Wsparcia Doradczego. Obecnie – we współpracy z doradcami Związku Miast Polskich – opracowaliśmy diagnozę dla Obszaru „Pogranicze”. W sierpniu planujemy opracowanie strategii terytorialnej dla obszaru naszego Partnerstwa. Projekt stał się bez wątpienia katalizatorem współpracy naszych gmin. Wierzymy, że wizja nakreślona w opracowywanej strategii będzie trampoliną transformacji społeczno-gospodarczej naszego Partnerstwa i regionu – mówi Krzysztof Baran, zastępca wójta gminy Górowo Iławeckie, Koordynator Grupy Roboczej Partnerstwa Stowarzyszenie Warmińsko-Mazurskich Gmin Pogranicza.

Na znaczenie projektu CWD dla obszaru Partnerstwa zwraca też uwagę doradca ze strony ZMP, Radomir Matczak:

- Są takie miejsca w Polsce – a pogranicze polsko-rosyjskie jest takim miejscem w szczególności – w których trudno jest mówić o świetlanych perspektywach rozwoju. Owszem, obszar ten zmienił się w ciągu ostatnich kilkunastu lat na plus, jednak „peleton” złożony z silniejszych gospodarczo i lepiej usytuowanych geograficznie polskich gmin porusza się szybciej niż gminy Partnerstwa „Pogranicze”. W tej sytuacji niezbędne są co najmniej trzy czynniki: dobra współpraca między samorządami, pełna transparentność podejmowanych przez włodarzy działań oraz ich otwartość na głos mieszkańców i lokalnych firm, a także długofalowa koncepcja zmian społeczno-gospodarczych i towarzysząca jej strategiczna dyscyplina (cierpliwość). Na obszarze tego Partnerstwa nic nie zmieni się samo i nic nie zmieni się szybko. Trzeba zainwestować dużo czasu i wysiłku. Dlatego wydaje się, że projekt CWD może być dla Partnerstwa „Pogranicze” pierwszym, ważnym krokiem na drodze trwałej i pozytywnej transformacji.

Przypomnijmy, Centrum Wsparcia Doradczego to pilotażowy projekt doradczy Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej realizowany przez Związek Miast Polskich. Od kilku miesięcy doradztwem objętych jest ponad 370 gmin, borykających się z problemami rozwojowymi.

Podobnie jak w Stowarzyszeniu Warmińsko-Mazurskich Gmin Pogranicza, tak w pozostałych 37 partnerstwach z całej Polski w ramach aspektu uspołecznienia procesu diagnostycznego, zaproszono do współpracy mieszkańców. Do końca kwietnia zgłoszone uwagi zostaną przeanalizowane i włączone do raportów diagnostycznych. Rozpocznie to kolejny etap projektu - opracowanie strategii terytorialnych, które będą akceptowane w regionalnych i krajowych programach operacyjnych.

Mapa partnerstw biorących udział w projekcie Pilotaż Centrum Wsparcia Doradczego

Więcej o procesie uspołecznienia diagnoz w ramach CWD