Poznań, 20 października 2025 r.

Szanowny Pan
Andrzej DOMAŃSKI
Minister Finansów

Zgodnie z ustawą kierowany przez Pana resort przesłał do wszystkich JST informację o kwotach udziałów w PIT i CIT oraz o kwocie subwencji na r. 2026, jednocześnie publikując te dane w internecie. Jeszcze tego samego dnia otrzymaliśmy alarmujące telefony z kilku miast członkowskich, które informowały, że kwoty są nominalnie mniejsze niż w roku 2025.

Z szybkiej analizy opublikowanych danych wynika m.in., że:

• Spośród 390 miast (oraz miast i gmin) członkowskich ZMP w 7 kwoty są niższe niż w roku bieżącym. Są to: Krynica Morska (o 21,3% mniej), Kleczew (o 9,1% mniej), Włocławek (o 7,3% mniej), Jastrzębie-Zdrój (o 4,3% mniej), Elbląg (o 2,8% mniej), Iłowa (o 1,3% mniej) i Bytom (o 0,3 % mniej).
• Kolejnych 6 miast notuje przyrost niższy niż planowana w budżecie państwa inflacja (3%). Są to: Kamieńsk (przyrost o 1,7%), Puszczykowo (przyrost o 1,9%), Kalisz Pomorski (przyrost o 2,2%), Sulmierzyce (przyrost o 2,5%), Radom (przyrost o 2,6%) i Konin (przyrost o 2,9%).
• Z drugiej strony 8 miast otrzyma o ponad 25% więcej niż w bieżącym roku, w tym „rekordzista” Jawor – o 32,2% więcej (przyrost PIT o 22,7%, a CIT aż o 94,3%).
• Łącznie miasta członkowskie ZMP otrzymają o 11,6 mld złotych więcej niż w tym roku, co daje średni przyrost 10,4%.
• Uderzające jest silne zróżnicowanie ich sytuacji, w tym poszczególnych składników łącznych kwot.

Na przykład w 7 miastach ze spadkiem kwot w porównaniu z rokiem bieżącym sytuacja jest następująca:

• Włocławek notuje: przyrost PIT o 6,7%, spadek CIT o 32,7% i spadek subwencji o 41,6%;
• Jastrzębie-Zdrój: przyrost PIT o 54,7% (!!), spadek CIT o 92,8% (!!) i wzrost subwencji (z 0 do 46 mln zł);
• Elbląg: przyrost PIT o 9,8%, przyrost CIT o 140,5% (11 mln zł) i spadek subwencji aż o 53,5% (76 mln zł);
• Kleczew: spadek PIT o 9,7% (2,8 mln zł), przyrost CIT o 14,7% (0,1 mln zł); nie otrzymuje subwencji;
• Bytom: przyrost PIT o 9%, przyrost CIT o 21,3%, spadek subwencji o 48% (61 mln zł);
• Krynica Morska: spadek PIT o 1,4%, spadek CIT o 35,8%, spadek subwencji (z 1,2 mln zł do 0).

Można się domyślać, że skoki udziałów w CIT wynikają z usunięcia w bazie danych MF błędów w podatku CIT. Zadziwiające są jednak ogromne skoki w udziałach z PIT: od spadków o połowę do pięciokrotnych wzrostów!

Jednym z głównych argumentów za przyjęciem projektu ustawy o dochodach była chęć zapewnienia przej­rzystości systemu i dostępności danych źródłowych do wyliczania poszczególnych składników docho­dów oraz zapewnienia stabilności dochodów i bezpieczeństwa w planowaniu budżetów JST.

Tymczasem dzisiaj można stwierdzić, że żaden z tych dwu krytycznie ważnych celów nie został osiąg­nięty, co ewidentnie widać z przekazanych przez MF danych.

Dla samorządów, które od roku próbują oswoić się z nowym systemem dochodów, opartym na udziałach w podatkach, rozumianych jako udziały w dochodach podatników, opodatkowanych podatkami PIT i CIT oraz na – jak dotąd – niejasnym sposobie szacowania ich potrzeb wydatkowych na pod­stawie „determinant” bazujących na jeszcze mniej pewnych niż skarbowe bazach danych GUS, takie skoki kwot są niezrozumiałe. W zasadzie niweczy to możliwość odpowiedzialnego planowania budżetowego i finansowego przez samorządy.

W tej sytuacji, działając na podstawie art. 84 ustawy o samorządzie gminnym, zwracamy się o udostępnienie:

• danych źródłowych i sposobu wyliczenia kwot dla miast wymienionych w pkt. 1 i 2,
• pełnych danych źródłowych, na podstawie których obliczono potrzeby finansowe poszczególnych JST w roku 2025 i 2026, a także - na potrzeby analizy trendów - danych niezbędnych dla oszacowania dochodów z PIT i CIT w latach 2022-2024 przeliczonych wg nowego systemu,
• danych dotyczących korekty CIT,
• wyjaśnienia niespodziewanych, skokowych zmian udziałów w PIT w wielu miastach i gminach.

Z wyrazami szacunku

WICEPREZES ZWIĄZKU 
Arkadiusz Chęciński
Prezydent Sosnowca                             

PREZES ZWIĄZKU
Jacek Sutryk
Prezydent Wrocławia

Tekst Andrzeja Porawskiego, Dyrektora Biura ZMP