Związek Miast Polskich

Rozwój miast a granice administracyjne. Stanowisko Związku Miast Polskich

Szczecinek – jak każdy organizm miejski – w ostatnich dekadach znacznie się rozrósł, wchłaniając okoliczne miejscowości, które de facto funkcjonowały jak miasto, choć pozostawały poza jego granicami administracyjnymi. Unormowania procesu powiększania miast chce Związek Miast Polskich.

W 2010 roku Szczecinek powiększył się o Trzesiekę i Świątki. Dziś to dzielnice miasta, które skorzystały na przyłączeniu do Szczecinka – zrealizowano tam liczne inwestycje. Obecnie różnice w wysokości podatku od nieruchomości – które swego czasu budziły największe obawy mieszkańców – między samorządami są kosmetyczne.

Kilka tygodni temu radni Rady Miasta Szczecinek jednogłośnie uchwalili strategię rozwoju miasta do 2032 roku, zakładającą jego powiększenie. Jednocześnie w najbliższych latach nie planuje się rozpoczęcia formalnych działań w tym kierunku. Jest jednak logiczne, że naturalne procesy urbanizacyjne powinny iść w parze z dostosowaniem ich do realiów. Niewiele bowiem – poza granicą na mapie – dzieli dziś Szczecinek od Marcelina, Turowa czy Parsęcka.

ZWIĄZEK MIAST POLSKICH APELUJE

Problem ten nie dotyczy oczywiście wyłącznie Szczecinka, lecz większości polskich miast, które od 1990 roku, gdy ustalano podział administracyjny nowo tworzonego samorządu, radykalnie się zmieniły. 35 lat to epoka w rozwoju miast.

Dostrzegli to członkowie Związku Miast Polskich, którzy na niedawnym zgromadzeniu ogólnym przyjęli stanowisko w tej sprawie:

– Nasze działania w kierunku dostosowania granic spotykają się niestety z nieuzasadnionym oporem niektórych gmin wiejskich, które stosują język nacechowany emocjonalnie, określając planowane zmiany mianem „zaborów” czy „wrogiego przejęcia” – czytamy w dokumencie opublikowanym na stronie ZMP miasta.pl. – Takie podejście, prowadzące do dezinformacji i antagonizowania lokalnych społeczności, utrudnia przeprowadzenie rzeczowych konsultacji społecznych oraz prowadzenie dialogu opartego na wspólnym interesie mieszkańców i zrównoważonym rozwoju całych regionów.

Związek podkreśla, że obecny podział administracyjny jest anachroniczny, często przypadkowy i niespójny. Suburbanizacja doprowadziła do sytuacji, w której funkcjonalny obszar miejski wykracza poza granice administracyjne, co skutkuje chaosem planistycznym i rozproszonym zarządzaniem. Przedmieścia – choć formalnie wiejskie – są silnie powiązane z miastami i powinny być z nimi zintegrowane także administracyjnie.

ZMP zauważa, że ich propozycje zmian spotykają się z oporem niektórych gmin wiejskich, często posługujących się emocjonalnym językiem, co utrudnia rzeczowy dialog.

ZMIANY GRANIC - POSTULATY ZMP

W stanowisku Związku Miast Polskich zaproponowano konkretne rozwiązania:

Zasada funkcjonalności i zrównoważonego rozwoju – zmiany granic powinny wynikać z rzeczywistych powiązań przestrzennych, gospodarczych i społecznych.
Priorytet opinii mieszkańców objętych zmianą – głos powinna mieć przede wszystkim lokalna społeczność, bez ingerencji mieszkańców odległych rejonów gmin.
Przejrzyste zasady odpowiedzialności – miasto przejmujące teren powinno wziąć na siebie jego zobowiązania, ale bez konieczności kompensowania wcześniejszych inwestycji.
Instytucjonalizacja mediacji – spory terytorialne powinny być rozstrzygane przez niezależnych ekspertów.
Zasady kontynuacji postępowań administracyjnych – zapewnienie ciągłości spraw po zmianie granic.
Odrzucenie blokad legislacyjnych – sądy powinny kontrolować wyłącznie legalność procedur, nie oceniać meritum zmian.
Realne mechanizmy współpracy międzygminnej – np. wspólne finansowanie projektów ponadlokalnych.
Zmiany legislacyjne w duchu partnerstwa – potrzebny jest transparentny dialog z udziałem organizacji samorządowych, bez narzucania rozwiązań przez którąkolwiek ze stron.

Zmiany granic administracyjnych nie powinny być postrzegane jako zagrożenie, lecz jako element naturalnego rozwoju państwa i miast. Ich celem jest uporządkowanie przestrzeni, zwiększenie efektywności zarządzania i poprawa jakości życia mieszkańców. Szczecinek – podobnie jak wiele innych miast – stoi przed wyzwaniem dostosowania struktury terytorialnej do realiów XXI wieku i nie powinien być w tym procesie osamotniony.