Bezpieczeństwo energetyczne, energetyczna samowystarczalność, ślad węglowy – to pojęcia najczęściej wymieniane gdy mówimy o transformacji energetycznej. Zrozumienie wpływu użytkowania paliw kopalnych na zmiany klimatyczne przestaje być przedmiotem wątpliwości i dyskusji wśród naukowców i polityków, chociaż gospodarcze profity tradycyjnych technologii wciąż stanowią podstawę gospodarki i są bronione przez środowiska nastawione na zysk bez względu na skutki dla środowiska. Kolejne programy i projekty ujmowane w strategiach globalnych i lokalnych uwzględniają ograniczenia emisji dwutlenku węgla i innych gazów cieplarnianych, dosyć słabo jednak akcentują dewastację środowiska. Podstawowymi pojęciami dla wszelkich działań adaptacji otoczenia na rzecz zaspokojenia potrzeb społecznych są materia i energia oraz informacja, np. technologia wskazująca jak przekształcać materię wykorzystując energię by stała się społecznie użyteczna. Każdy produkt o ile nie powstał w procesie recyrkulacji, stanie się po latach odpadem dewastacyjnie wpływającym na środowisko. Nie możemy o tym zapominać i mówiąc o transformacji energetycznej, sprawa koncepcji gospodarki obiegu zamkniętego powinna być absolutnie brana pod uwagę nawet gdy tego skutki będą dopiero zauważalne za wiele lat.

Analizując przykłady dobrych praktyk w zakresie transformacji energetycznej, warto te przemyślenia mieć na uwadze i wykorzystując doświadczenia innych, planować kompleksową wizję rewitalizację własnych miast. Tym bardziej, że konieczne plany rozwoju winny obejmować obszary funkcjonalne związane z konkretnymi miastami.

Znakomitym przykładem konsekwentnych biznesowych działań uwzględniających eliminację energii z paliw kopalnych jest Przedsiębiorstwo Promet-Plast w Gaju Oławskim. Założona w 1982 roku firma jest przykładem, jak koncepcja wykorzystania energii słońca i wiatru do rozwinięcia produkcji przemysłowej zainspirowała właścicieli do kolejnych kroków inwestycyjnych i zbudowania przez lata potężnego przedsiębiorstwa jako podstawowego podmiotu lokalnego klastra energetycznego.

Obecnie Promet – Plast to firma koncentrująca się na dwóch profilach produkcji – artykułów medycznych jednorazowego użytku wytwarzanych metodą wtryskiwania i produkcji energii. Dzięki własnej „zielonej energii” ten aspekt jest promocyjnym argumentem i oczywiście znacząco obniża koszty produkcji, więc produkty firmy są zamawiane przez dystrybutorów w całej Europie.

Farma energetyczna zawiera:

• 10 turbin wiatrowych – 22 MW,
• AHE (AgroHydroEnergy) -10 MW,
• Elektrolizer 5MW,
• Magazyn energii (12 MW ),
• Trigenerację wodorową (1 MW/1,2 MWe),
• Trigenerację metanową (1 MW/1,2 MWe )

Niezwykle interesującym obiektem jest rozciągający się na kilka hektarów Inteligentny System Wsparcia Gospodarki Rolnej AHE (AgroHydroEnergy) zawierający na wysokich konstrukcjach instalację fotowoltaiczną o mocy (9,5 MW) oraz ponad tysiąc zbiorników na wodę deszczową do nawadniania uprawy znajdującej się na gruncie pod instalacją. Dodatkowo cała ta konstrukcja zawiera 132 turbiny wiatrowe o osiach pionowych, każda o mocy 5 kW, co daje razem 660 kW.

Firma produkuje też elementy kompozytowe na własne potrzeby i do dachowych konstrukcji systemów fotowoltaicznych. Dach hali produkcyjnej został pokryty panelami fotowoltaicznymi o łącznej mocy 1 MW. Oczywiście istotnym elementem całego systemu muszą być magazyny energii by zapewnić stałe zasilanie odbioru, głównie w trakcie procesów produkcyjnych. Na terenie zakładu działają więc bateryjne magazyny energii o mocy i pojemności 6 MW/12 MWh.

Ponadto przy fabryce Promet-Plast działa instalacja trigeneracyjna, która będzie zaopatrywać hale produkcyjne w ciepło, chłód i energię elektryczną. Jej moc wynosi 1,25MWc /0,85 MWch /1 MWe. Początkowo instalacja bazowała na gazie, ale docelowym paliwem dla niej będzie wodór.

Aktualnie problemem w skali niemal całego kraju jest nadmiar energii produkowanej przez instalacje fotowoltaiczne w czasie silnego nasłonecznienia czy silnych wiatrów, niezgodnie z okresami największego zapotrzebowania, czyli godzinami szczytu. Stąd polecenia wyłączania tych instalacji przez PSE. Remedium na to ma być w zakładzie inwestowanie w instalacje przechowywania nadwyżek energii do wykorzystania w trakcie wzmożonych potrzeb własnych, jak na przykład pierwszy w Polsce elektrolizer PEM do produkcji wodoru z wykorzystaniem na własnych instalacji wiatrowych i fotowoltaicznych. Ten zielony wodór będzie użytkowany nie tylko w zakładzie ale również wykorzystają go miejskie autobusy, np. w Wałbrzychu. Dzienne ich zapotrzebowanie przewiduje się na ok. 1-1,5 tony wodoru przy potencjale produkcji ok. 2 ton. Nie dość tego, to w najbliższym czasie rozpocznie się instalowanie grawitacyjnych wieżowych magazynów energii, z elementów częściowo drukowanych w systemie 3D u siebie. Planowana rozbudowa zakładu oczywiści również będzie zasilana w energię z własnej produkcji.

Najważniejsze wnioski nasuwające się z analizy przedstawionych realizacji i planów to sensowność i opłacalność OZE, gdy jednocześnie istnieje możliwość i potrzeba wykorzystania ich we własnym zakresie np. do energochłonnej produkcji, co uniezależnia inwestorów od czasem skomplikowanych rozliczeń z potencjalnym odbiorcą poprzez sieci elektroenergetyczne. To jest łatwe w ramach jednego przedsiębiorstwa ale również spółdzielni energetycznej. Proces ten jest już bardziej skomplikowany w przypadku klastrów energetycznych. Dało się to zauważyć nawet po niezwykle fascynującej prezentacji Promet-Plastu przez prezesa Andrzeja Jeżewskiego, w trakcie kolejnej prezentacji poświęconej funkcjonowaniu spółdzielni energetycznej w Kamiennej Górze.

W dalszym ciągu konieczne jest upraszczanie procedur inwestycyjnych - oby realizowany właśnie aktualnie projekt Związku Miast Polskich przyczynił się do tego. Tak prezes Andrzej Jeżewski jak i występujący eksperci ZMP i specjaliści z firmy Promet - Plastu i obecny przez chwilę wójt gminy Gaj Oławski, zwracali uwagę na niektóre wadliwie lub niekonkretnie sformułowane akty prawne. Przykładem może być korekta dawnej ustawy tzw. wiatrakowej (10 H) gdzie co prawda zmieniono zgodnie z sugestiami postulowanymi od dawna dopuszczenie lokalizacji elektrowni wiatrowych w odległości 500 m od zabudowań przy zachowaniu innych wymogów, np. głośności. Niestety uzależniono to od konsultacji społecznych, co w większości doprowadzi do zaniechania lub wielomiesięcznego odkładania inwestycji w czasie.

Zdjęcie 1. Wizja rozwijającej się inwestycji to najlepszy sposób syntezy przedsięwzięcia Promet - Plastu. Stan aktualny niewiele odbiega od prezentacji planów.

Zdjęcia 2-5. Potężne konstrukcje betonowo-stalowe z bliska robią ogromne wrażenie, zwłaszcza ich obszerne wnętrze. Widok w górę w kierunku gondoli umieszczonej na wysokości ponad 130 m przyprawia o zawrót głowy.

Zdjęcie 6. Kilkuhektarowa farma fotowoltaiczna umieszczona na wysokiej konstrukcji stwarza warunki wykorzystania gruntu pod zasiewy, w tym przypadku to pszenica ( ozimina). Podwieszane zbiorniki deszczówki umożliwiają regularne nawadnianie upraw a w przypadku zimowych mrozów bez pokrywy śnieżnej , ochronę przy użyciu armatek naśnieżniających.

Zdjęcia 7-9. Podstawowym asortymentem produkcji zakładu są tworzywowe elementy, niezbędne zwłaszcza w szpitalach, eksportowane na teren całej Europy.

Zdjęcia 10-12. Właściciel i zarazem prezes Promet - Plastu, pan Andrzej Jeżewski to wspaniały wizjoner a jednocześnie niezwykle konsekwentny biznesmen, który swoimi prezentacjami zafascynował uczestników wyjazdu studialnego.

Zdjęcia 13-14. Po występie prezesa długo trwały ożywione dyskusje a pamiątkowa fotografia przedstawicieli ZMP z prezesem i jego synem wieńczyła oficjalną prezentację firmy.

Zdjęcia 15-17. Tematem bardzo interesującym dla uczestników projektu okazała się prezentacja spółdzielni energetycznej "Sudecka Energia" z Kamiennej Góry przedstawiona przez Krzysztofa Solarza.

Wszystkie zdjęcia znajdują się TUTAJ

Zbigniew Michniowski

Działanie realizowane jest w ramach projektu:

Przeprowadzenie działań szkoleniowo-doradczych oraz analitycznych w obszarze budowania zdolności administracyjnych w zakresie zielonej i energetycznej transformacji na rzecz administracji lokalnej. Zadanie związane z realizacją Inwestycji G1.1.4 – Wsparcie dla instytucji wdrażających reformy i inwestycje w ramach REPowerEU (KPO) – wskaźnik G8G.