Marek Wójcik, pełnomocnik Zarządu ZMP ds. legislacyjnych omówił prace legislacyjne w ramach Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz parlamentu. Przekazał m.in., że problem zgłoszony przez Puławy został uwzględniony w rozporządzeniu MKiŚ w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (nr 1258). Ma ono na celu wskazanie, że wykorzystanie boisk, kortów, bieżni i skateparków do aktywności sportowej o charakterze szkolnym lub rekreacyjnym ma charakter powszechnego korzystania ze środowiska, co - w ocenie Ministerstwa – ma skutecznie przeciwdziałać pojawiającym się problemom związanym z ograniczeniem możliwości korzystania z infrastruktury sportowej, prowadzącym niejednokrotnie do zakazu korzystania z obiektów powszechnie dostępnych. Miasto przygotowało do projektu swoje uwagi, które poparł, wniósł i „pilotuje” Związek Miast Polskich. Chodzi po pierwsze o rozszerzenie katalogu obiektów, a po drugie - o wprowadzenie odpowiednich zmian również na poziomie ustawowym – w ustawie o Prawo ochrony środowiska czy Kodeksie Cywilnym, które będą mówić wprost, że przepisy dotyczące immisji hałasu czy światła nie mogą prowadzić do zakazu korzystania z publicznych i ogólnodostępnych obiektów sportowych.*

Wynagrodzenia i CIT

Sekretarz strony samorządowej KWRiST poinformował o nowym rozporządzeniu, które będzie regulowało kwestie wynagradzania osób z powołania i wyboru (wzrost o około 5 proc. stawki maksymalnego wynagrodzenia zasadniczego oraz maksymalnego poziomu dodatku funkcyjnego). M. Wójcik mówił też o kontynuowaniu działań na rzecz wyegzekwowania środków dla gmin, które zostały pokrzywdzone w naliczeniu środków z CIT-u . W tej sprawie MF przyznało się do błędu i zadeklarowało, że w połowie czerwca pojawi się rozwiązanie. Po pierwsze - dojdzie do spotkania z tymi miastami i ustalenia kwot, które otrzymają jeszcze w tym roku, po drugie - nie zostaną zabrane środki tym, którzy dostali więcej niż teoretycznie powinni, a po trzecie – Ministerstwo sprawdzi, czy przypadkiem tego typu błędy nie dotyczą innych JST.

O likwidacji godzin „czarnkowych” i podziale rezerw

Zasiadający w Zarządzie Związku dowiedzieli się ponadto o tym, że strona samorządowa KWRiST: zaakceptowała zmiany w Karcie Nauczyciela, które wykreślą tzw. godziny „czarnkowe”, ponieważ nie przyniosły one oczekiwanego efektu, poparła wniosek ministra finansów o podziale 80 milionów zł z rezerwy dla JST, a także uzgodniła, że ze środki z rezerwy 440 milionów zł zostaną przekazane na projekty drogowe - 220 mln zł dla tych miast na prawach powiatu, powiatów i województw, które aplikowały do środków z rezerwy w budżecie państwa wynoszącej 330 mln zł (mają być one przeznaczone na projekty modernizujące drogi, aby były one dostosowane do transportu dla pojazdów o nacisku na oś wynoszącym 11,5 tony), a drugie 220 mln zł - na projekty w ramach rządowego programu dróg, które znalazły się na listach wojewodów pod tzw. kreską.

Oczekiwane zmiany w Funduszu autobusowym

Pełnomocnik Zarządu ZMP przekazał też, że skuteczna okazała się interwencja, która doprowadzi do korekty nowelizacji ustawy eliminującej definicję gmin górniczych z polskiego prawodawstwa, co pozbawiałoby gminy górnicze możliwości aplikowania o środki na różnego rodzaju przedsięwzięcia ważne dla tych gmin (np. z NFOŚ). 

W wyniku wieloletnich starań ZMP udało się również doprowadzić do tego, że zostanie zmieniona ustawa, która ustala zasady przyznawania środków z tzw. funduszu autobusowego. Dzięki tej zmianie miejskie przedsiębiorstwa będą mogły otrzymywać dopłaty z tego funduszu na organizację przejazdów dla mieszkańców z obszarów podmiejskich.

Uwagi do geodezji i kartografii

Zarząd uznając, że jest to krok w dobrym kierunku, zdecydował o przekazaniu uwag z miast do projektu ustawy – Prawo geodezyjne i kartograficzne oraz ustawy o infrastrukturze informacji przestrzennej (MRiT). Projekt dotyczy m.in.: uregulowania dostępu do danych i materiałów państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego uwzględniającego wymogi obronności i bezpieczeństwa państwa, rozwiązania problemu braku ustawowych przepisów w zakresie wymagań kwalifikacyjnych dla osób wykonujących gleboznawczą klasyfikację gruntów czy wprowadzenia waloryzacji opłat z tytułu wykonywania przez organy Służby Geodezyjnej i Kartograficznej określonych czynności. Miasto Sosnowiec wskazało na pewne zagrożenia wynikające z wprowadzenia przepisów, które potencjalnie mogą w związku z ich wdrożeniem spowodować wzrost kosztów (art.4a-4d, art. 7a pkt. 5a, art. 7d pkt. 1a). Zapisy te wymuszają dostosowanie obecnie używanych systemów informatycznych nieposiadających tych funkcjonalności. Zwrócono uwagę na brak precyzji w niektórych zapisach dotyczących adresu właścicieli nieruchomości. Wątpliwości wzbudził też art. 24aa, który nakazuje okresowe weryfikacje danych Ewidencji Gruntów i Budynków w terenie co najmniej raz na 5 lat w każdym obrębie - nie pozwala jednak na zmianę żadnych danych w drodze decyzji, jeśli brak innych dokumentów, a jedynie przez zlecenie prac geodecie, nałożenie obowiązku na właściciela lub zlecenie modernizacji.

Za elektronicznym głosowaniem

Negatywnie samorządowcy z miast zaopiniowali projekt o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy (KO), który zakłada wprowadzenie możliwości głosowania korespondencyjnego dla wszystkich wyborców. Choć są w nim pewne pozytywne aspekty, to wskazano, że głosowanie korespondencyjne wymaga jasnych procedur, zaufania społecznego i mechanizmów kontroli, wiąże się z dużym wyzwaniem organizacyjnym oraz może spowodować nadmierne obciążenie administracyjne pracowników gmin, urzędników wyborczych i członków obwodowych komisji wyborczych. Uznano, że głosowanie korespondencyjne to anachronizm i należałoby lobbować na rzecz elektronicznego głosowania.

Przeciwko ograniczaniu kompetencji JST

Z brakiem akceptacji spotkał się również projekt o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu oraz ustawy o finansowym wsparciu niektórych przedsięwzięć mieszkaniowych przygotowany przez Lewicę. Projekt zakłada likwidację uprawnienia rad gmin do stosowania bonifikat przy sprzedaży lokali, co spowoduje, że samorządy będą zmuszone do wyceniania mienia po wartości rynkowej lub pozostawiania go w zasobie mieszkaniowym. Równocześnie projekt wprowadza ochronę dla osób starszych. Definiuje „osobę starszą” na gruncie ustawy o osobach starszych i pozwala gminie wykupić od niej mieszkanie z jednoczesnym zawarciem umowy najmu na czas nieoznaczony w tym samym lokalu. Prezydenci i burmistrzowie z miast członkowskich podkreślali, że takie zapisy ograniczają prawa i kompetencje JST oraz zaprzeczają decentralizacji.

Zmiana ogranicza władztwo gminy nad posiadanym majątkiem, bo to gmina wie najlepiej, jaki jest stan posiadanego przez nią zasobu mieszkaniowego i jakie są zapisy w umowach najmu zawartych na tych lokalach. To gmina, analizując posiadany zasób nieruchomości lokalowych, może stwierdzić, czy na jego podstawie może zapewnić zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych swoim mieszkańcom i które z posiadanych lokali powinny pozostać w tym zasobie (nie powinny być przedmiotem obrotu). Gmina, jeżeli chce pozostawić w zasobie określoną liczbę mieszkań komunalnych, może wyłączyć budynki komunalne z obrotu, a znajdujące się w nich lokale zasilą mieszkaniowy zasób gminy i nie będą mogły być przedmiotem sprzedaży na rzecz ich najemców.

Andrzej Porawski, dyrektor Biura ZMP, wyraził sprzeciw wobec wypowiedzi przedstawicieli Lewicy w mediach na temat postawy gmin, które wyzbywają się majątku. Są to bowiem stwierdzenia krzywdzące JST i nie mające związku z prawdą, pomijające fakty, że zasób mieszkaniowy, który otrzymały gminy po 1990 roku, był często w fatalnym stanie. W trakcie obrad pojawiły się liczne opinie, że w kwestii mieszkań należy na pewno jak najszybciej uruchomić środki na budowę nowych budynków. Ustalono, że ZMP wystosuje do podsekretarza stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii, Tomasza Lewandowskiego zaproszenie na posiedzenie Zarządu, aby móc porozmawiać o koniecznych systemowych zmianach w polityce mieszkaniowej państwa.

Uwagi do projektów ustaw w sprawie lasów, systemu teleinformatycznego i opłat skarbowych

Zarząd postanowił przekazać uwagi do projektu ustawy o lasach oraz ustawy o ochronie przyrody (MKiŚ). Projekt jest odpowiedzią na wyrok TSUE, który wskazał na uchybienie Rzeczypospolitej Polskiej, polegające na „zaniechaniu przyjęcia wszelkich przepisów ustawodawczych”; jedyne rekomendowane rozwiązanie problemu to zmiana przepisów ustawowych umożliwiająca kontrolę sądową planów urządzenia lasu. Reprezentanci miast wskazywali na potencjalne większe obciążenie administracyjne JST - gminy będą musiały poświęcić zasoby (ludzkie i czasowe) na analizę projektów PUL, udział w naradach i przygotowanie opinii, a większa dostępność informacji i formalny udział społeczeństwa może prowadzić do wzrostu liczby uwag i sporów (np. przy planowanych rębniach czy wylesieniach).

Pozytywnie zaopiniowano projekt ustawy o systemie teleinformatycznym do obsługi niektórych umów (MRPiPS). Głównym założeniem ustawy było stworzenie systemu obsługującego proces zawierania i przechowywania powszechnych, prostych umów zawieranych w codziennym życiu, takich jak umowa o pracę, umowa zlecenia, umowa o świadczenie usług, czy umowa uaktywniająca.

Przy okazji opiniowania projektu ustawy o opłacie skarbowej (UDER 36), Zarząd stwierdził, że konieczna jest dyskusja na ten temat. Projektowane rozwiązanie ma na celu zniesienie istniejącego dualizmu w zakresie sposobu uiszczania opłaty skarbowej od dokumentu pełnomocnictwa w formie pisemnej oraz elektronicznej i uproszczenie zasad zapłaty opłaty skarbowej przez podmioty zobowiązane. Regulacja spowoduje rozłożenie wpływów z opłaty skarbowej do budżetów gmin na obszarze kraju, gdyż opłata ta zasili budżety wszystkich gmin, a nie wyłącznie tych, na terenie których znajdują się siedziby organów administracji publicznej i sądów, w których składane są dokumenty pełnomocnictwa. Uznano ponadto, że niezbędna jest waloryzacja tej opłaty, która nie była podnoszona od 2006 roku (od tamtego czasu inflacja wyniosła ok 60%).

O standardach noclegowni

Pozytywnie, choć z uwagami, został zaopiniowany projekt rozporządzenia MRPiPS w sprawie minimalnych standardów noclegowni, schronisk dla osób bezdomnych, schronisk dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi i ogrzewalni, który zawiera zdaniem Zarządu wiele dobrych rozwiązań. Krokiem w dobra stronę nazwano możliwość krótkotrwałych odstępstw od norm sanitarnych. Często w placówkach dla bezdomnych zdarzają się sytuacje awaryjne, a posiadany przez jednostki wsparcia zasób lokalowy nie należy do miejsc o „pięciogwiazdkowym” standardzie. Zdarzają się również kryzysy pogodowe i konieczność „dogęszczenia”. Członkowie Zarządu ocenili, że elastyczność w egzekwowaniu przepisów (kontrole) jest zapisem korzystnym.

Natomiast Zarząd zwrócił uwagę, że w rozporządzeniu ME w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli zawarto pozytywne rozwiązania, jednak propozycja zmniejszenia z 5 do 4 liczby dzieci w oddziale przedszkola specjalnego i szkoły specjalnej (dotyczy to dzieci z różnymi rodzajami niepełnosprawności) budzi wątpliwości, gdyż powinna być powiązana ze zwiększeniem środków na to zadanie.

Pozytywnie zaopiniowano także rozporządzenie MF w sprawie poziomu wag przypisanych do wydatków majątkowych JST. Jego celem jest określenie wag, które będą stosowane przy obliczaniu przeliczeniowych wydatków majątkowych JST wykorzystywanych do podziału pomiędzy nimi inwestycyjnych potrzeb rozwojowych, stanowiących 40% łącznej kwoty potrzeb rozwojowych.

W poczet miast członkowskich ZMP przyjęto Jaraczewo, Kobylnicę i Leśną. Do ZMP należy już 389 miast.

Joanna Proniewicz, rzecznik prasowa ZMP

*Projekt był rozpatrywany 23 czerwca podczas posiedzenia Zespołu ds. Energii, Klimatu i Środowiska KWRiST i otrzymał pozytywną rekomendację, choć strona rządowa nie zgodziła się na rozszerzenie katalogu, jednak w odpowiedzi na postulat zgłoszony przez ZMP zaproponowano uzupełnienie uzasadnienia do tego projektu o te elementy. W sprawie zmian ustawowych ustalono, że strona samorządowa zgłosi propozycje tych zmian podczas opiniowania ustawy o sporcie, która jak ustalono jest już na etapie prac legislacyjnych.