Zarząd ZMP dyskutował nad projektem rozporządzenia RM zmieniającego rozporządzenie ws. wynagradzania pracowników samorządowych, który jest w trakcie opiniowania KWRiST i będzie opiniowany na marcowym posiedzeniu plenarnym Komisji. Zarząd ZMP ustalił, że przyjmie w oparciu o argumenty i uwagi z miast stanowisko w tej sprawie. Projekt ten przewiduje podwyższenie kwot maksymalnego poziomu wynagrodzenia zasadniczego pracowników samorządowych zatrudnionych na podstawie umowy o pracę oraz podwyższenie kwot maksymalnego poziomu wynagrodzenia zasadniczego oraz maksymalnego poziom dodatku funkcyjnego pracowników samorządowych zatrudnionych na podstawie wyboru określonych w załączniku nr 1 do rozporządzenia.

Zgodnie z art. 37 ust. 4 ustawy o pracownikach samorządowych, minimalne wynagrodzenie pracowników zatrudnionych na podstawie wyboru (o których mówi art. 4 ust. 1 pkt 1) nie może być niższe niż 80% maksymalnego wynagrodzenia określonego dla poszczególnych stanowisk. Dlatego samorządy, aby dostosować się do regulacji wynikającej z proponowanego w tym projekcie zapisu, będą zobligowane do wydatkowania ze swoich budżetów dodatkowych środków. Biorąc pod uwagę powyższą regulację zawartą w ustawie o pracownikach samorządowych, zgodnie z którą minimalne wynagrodzenie osób, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 1, nie może być niższe niż 80% maksymalnego wynagrodzenia oraz biorąc pod uwagę planowane tym rozporządzeniem podwyżki wynagrodzeń – Zarząd Związku nie zgadza się z zapisami zawartymi w pkt 6 OSR, mówiącymi o tym, że projekt opiniowanego rozporządzenia nie generuje po stronie samorządów dodatkowych, obligatoryjnych wydatków. Należy bowiem zauważyć, że jeżeli wyżej wymieniona zasada (80% maksymalnego wynagrodzenia) nie będzie zachowana, to samorządy będą musiały z własnych budżetów te kwoty sfinansować. Podniesienie przez rząd kwoty minimalnego wynagrodzenia, oraz zwiększenie wysokości wynagrodzeń określonych dla poszczególnych stanowisk wpływa bezpośrednio na budżety jednostek samorządu terytorialnego, zaś skutki finansowe stanowią około 1 % udziału w budżetach poszczególnych JST - co wykazują dane przekazane przez miasta.

Analiza sytuacji poszczególnych miast, która została przeprowadzona przez Związek Miast Polskich, pokazuje, że w wyniku wejścia w życie przepisów tego rozporządzenia RM każde miasto zostanie obciążone dodatkowymi wydatkami ponoszonymi z ich budżetów, wynikającymi zarówno ze zmian w zakresie kwot minimalnego wynagrodzenia zasadniczego pracowników samorządowych zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, jak również w zakresie zmian w kwotach maksymalnego poziomu wynagrodzenia zasadniczego i maksymalnego poziomu dodatku funkcyjnego pracowników samorządowych zatrudnionych na podstawie wyboru.

Samorządowcy zwracali uwagę, że takie zmiany należy wprowadzać przed przyjęciem ich budżetów (rozporządzenia muszą się pojawiać do 30 czerwca roku poprzedzającego). Trzeba też domagać się ucywilizowania wynagrodzeń w całej administracji publicznej. Przypomniano projekt ustawy, który przygotował Związek, zgody z EKS i zostawiający samorządowi swobodę w tym zakresie. Więcej – TUTAJ.

Zaproszenie do PPP

Dyrektor departamentu Partnerstwa Publiczno-Prywatnego w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej, Robert Dzierzgwa przekazał członkom Zarządu informacje o realizacji przedsięwzięć samorządowych w formule PPP, ponieważ rząd chce wzmocnić ten proces. Departament PPP to centralna jednostka ds. PPP w Polsce oraz centrum kompetencji, które zapewnia kompleksowe wsparcie dla promotorów projektów i zaprasza do kontaktu. W swojej ofercie ma nie tylko dobre praktyki (gospodarka odpadami – Poznań), webinaria (od koncepcji do realizacji inwestycji czy świadczenia usługi) czy aktualne wytyczne dotyczące np. rozwiązywania sporów, publikuje raporty z rynku PPP. Nie jest to duży rynek z punktu widzenia gospodarki polskiej, 1% wartości inwestycji w całym kraju. W innym krajach jest to ok. 5-6%. Od 2009 roku zawarto 202 umowy o wartości 10,7 mld zł. Dążeniem MFiPR jest to, aby takie wartości osiągać co roku. 81% projektów stanowią te poniżej 50 mln zł, a 91% projektów realizowanych było przez JST. Przykłady ważniejszych projektów to: Krakowski Szybki Tramwaj, Energooszczędne przedszkola w Warszawie (7 przedszkoli) czy Budowa osiedla mieszkaniowego w Żorach. Więcej informacji - www.ppp.gov.pl.

W obronie zmiany granic na wniosek

W trakcie przedstawiania informacji o pracach Komisji Wspólnej Rządu i ST oraz bieżących pracach parlamentarnych poruszono kwestie związane ze zmianami granic. To temat, który w ostatnim czasie jest coraz bardziej głośny. Kancelaria Ziemski przygotowuje projekt w ustawie o samorządzie gminnym w sprawie zmiany granic na zlecenie Związku Gmin Wiejskich RP. Andrzej Porawski, dyrektor Biura ZMP uczestniczył w spotkaniu z prawnikami i dlatego przekazał klika uwag do tych propozycji na posiedzeniu w Poznaniu. Uprawnienie samoistne w sprawie zmian granic przysługuje zawsze Radzie Ministrów i w tej sprawie nie ma być żadnych zmian. Natomiast zmiany na wniosek budzą rozmaite kontrowersje, ponieważ wniosek jednej gminy jest często traktowany jako atak na drugą. Zdaniem A. Porawskiego zmiany granic następowały zawsze i są czymś naturalnym. Jeśli Rada Ministrów nie wykonuje tych korekt odgórnie, to jest całkiem uprawnione, żeby gminy występowały z wnioskami o korekty. Zmiany na wniosek powinny być jednak związane ze zmianą charakteru danego terenu i potrzebami gminy, która o to wnioskuje. Faktycznie w Polsce zdarzały się również tzw. wrogie przejęcia i to one spowodowały złą atmosferę wokół tego tematu. - Trzeba jednak pamiętać, że samorząd terytorialny jest częścią władzy wykonawczej i podstawowym jego obowiązkiem jest dbać o powierzony teren. W związku z tym, jeżeli następuje zmiana granic, to pełna odpowiedzialność za ten teren przechodzi na inny samorząd. – mówił A. Porawski. Powodem konfliktów jest to, w jaki sposób granice gmin zostały wyznaczone jeszcze przed reformą, czyli w latach 80., i co się działo w momencie reformy gminnej, kiedy powstały m.in. tzw. gminy obwarzankowe.

Jedna z propozycji prawników realizujących postulaty gmin wiejskich polega na tym, żeby wniosek można było złożyć tylko raz w ciągu kadencji. Inna propozycja wnosi, aby decyzje Rady Ministrów w tym zakresie podlegały kontroli sądowej. Prawnicy przekonywali, że taka kontrola powinna być, bo trzeba ocenić, na podstawie jakich przesłanek RM podjęła decyzję. Zdaniem dyrektora Biura to nieporozumienie. Przypomniał on przy okazji stanowisko ZMP w sprawie zmiany granic, które jest powtarzane od wielu kadencji, w kwestii rozliczeń związanych ze zmianą granic. Jeżeli był jakiś proces inwestycyjny rozpoczęty, ktoś podjął jakieś zobowiązania, a potem przestaje być beneficjentem czy gospodarzem tego procesu, to z natury rzeczy ta władza publiczna, która wzięła odpowiedzialność za dany teren, powinna je przejąć. Natomiast w opinii dyrektora rozliczenia wstecz czy uzupełnienia ubytków w budżetach nie wchodzą w grę. W propozycjach jest postulat, aby decydujące znaczenie miało referendum, które w pewnych warunkach byłoby obligatoryjne. Tutaj także warto podtrzymać stanowisko Związku - powinna być to opinia zainteresowanych mieszkańców tego terenu, którego to dotyczy, niekoniecznie w trybie referendum. Na kolejne posiedzenie Zarządu, które odbędzie się 21 marca w Senacie, zostanie przygotowane stanowisko w oparciu o wcześniejsze dokumenty. Ma być ono punktem wyjścia do rozmów z innymi korporacjami na ten gorący temat. Jacek Sutryk zauważył, że trzeba tę dyskusję prowadzić mądrze i szukać bardziej tego co łączy niż dzieli. Pojawiły się głosy, że nie można zapominać, iż ZGW RP lobbuje za zmianami niekorzystnymi dla miast.

Pozytywnie o finansowaniu mieszkań, o wiatrakach na morzu i referendum unijnym

Członkowie Zarządu pozytywnie zaopiniowali projekt ustawy o zmianie ustawy o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych (Lewica), który zakłada m.in. zwiększenie limitu wydatków państwa na program Budownictwa Socjalnego i Komunalnego w roku 2025 z poziomu 1 mld do poziomu 4943,3 mln zł oraz określenie nowych limitów wydatków budżetu państwa na program Budownictwa Socjalnego i Komunalnego w latach 2026-2030. W opinii ZMP projektowana zmiana pozytywnie wpłynie na funkcjonowanie miast. 

Pozytywnie odniesiono się też do projektu ustawy o promowaniu wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych (MKiŚ-UD162). Celem zmian w wielu obszarów dotyczących morskiej energetyki wiatrowej jest usprawnienie realizacji projektów morskiej energetyki, a także szeroko pojęty rozwój sektora energii odnawialnej zgodny z ambicjami redukcji emisyjności gospodarki i spełniania zobowiązań międzynarodowych. 

Pozytywną opinię otrzymał również projekt ustawy o zmianie ustawy o umowach międzynarodowych (Trzecia Droga), który zakłada zmianę w procedurze wyjścia Polski z Unii Europejskiej. Po wprowadzeniu tego projektu wyjście Polski z UE byłoby możliwe dopiero po aprobacie Polaków w drodze referendum ogólnokrajowego, nie zaś jak przewidują aktualnie obowiązujące przepisy w drodze uzyskania zwykłej większości głosów w Sejmie RP (na wniosek RM i decyzji Prezydenta, po uprzednim wyrażeniu zgody przez Sejm w głosowaniu zwykłą większością głosów).

Zarząd ustalił, że w związku z podjęciem prac nad postulatami ws. nowego europejskiego planu dla miast, do końca maja należałoby zebrać uwagi z miast i przygotować stanowisko w sprawie nowej agendy miejskiej. DG Regio czeka bowiem na uwagi do końca czerwca. Zachęcano, aby miasta same pisały do Brukseli w sprawie postulatów, które mogą poprawić politykę zaadresowana do miast i wdrożenie dostępnego mieszkalnictwa.

Negatywne zmiany

Negatywnie zaopiniowano projekt ustawy o zmianie ustawy o drogach publicznych (Lewica), który ma na celu zwolnienie z opłat w Strefach Płatnego Parkowania pojazdów wykorzystywanych przez kuratorską służbę sądową do celów służbowych. Niesłuszne jest narzucanie samorządom takich rozwiązań, to powinno pozostawać do decyzji JST. Zmiana ta będzie miała negatywny wpływ na budżety JST. Oprócz tego projektodawcy nie przewidzieli mechanizmu umożliwiającego weryfikację, czy w określonym momencie pojazdem porusza się osoba będąca uprawniona do zwolnienia. Taką samą opinie Zarząd wydał w stosunku do senackiego projektu ustawy o zm. ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych. Celem tej regulacji jest wprowadzenie możliwości stwierdzenia w odniesieniu do decyzji o ustaleniu, które nieruchomości stanowią wspólnotę gruntową, ustaleniu wykazu uprawnionych do udziału we wspólnocie gruntowej oraz wykazu obszarów gospodarstw rolnych przez nich posiadanych i wielkości przysługujących im udziałów we wspólnocie, że decyzja taka została wydana z naruszeniem prawa. Zdaniem Zarządu wprowadzenie takich możliwości może otworzyć zamknięty etap ustalania kręgu uprawnionych. Ponadto zarówno w projekcie jak i w OSR nie wskazano, kto będzie adresatem ewentualnych roszczeń – samorząd czy Skarb Państwa. Propozycja ta nie porządkuje, tylko wręcz odwrotnie, dlatego w tej wersji nie może uzyskać poparcia Związku.

Pierwszy krok w stronę SI

Zarząd zdecydował o przekazaniu uwag miast do projektu ustawy o systemach sztucznej inteligencji (UC71). Celem projektowanej ustawy jest stworzenie systemu sprawowania nadzoru nad systemami sztucznej inteligencji w Polsce zgodnego z ramami prawnymi ustanowionymi rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1689 z dnia 13 czerwca 2024 r. w sprawie ustanowienia zharmonizowanych przepisów dotyczących sztucznej inteligencji. Przedstawiciele miast zwracają np. uwagę, że projekt precyzuje definicje prawne związane z SI, co jest istotne dla jednoznaczności przepisów. Ważne jest jednak, aby definicje były elastyczne, by uwzględniały przyszłe innowacje technologiczne oraz wyjaśniały wprowadzone terminy. Ustawa podkreśla też znaczenie edukacji w zakresie SI. I w tym aspekcie warto rozważyć wprowadzenie programów edukacyjnych dla różnych grup społecznych (grup osób szczególnie narażonych na ryzyka związane ze stosowaniem systemów sztucznej inteligencji), aby zwiększyć świadomość na temat korzyści i zagrożeń związanych ze SI oraz promować odpowiedzialne jej wykorzystanie. Projekt tej ustawy stanowi solidną podstawę do regulacji tej technologii w Polsce. Dopracowanie niektórych aspektów przyczyni się do stworzenia ram prawnych sprzyjających innowacjom, jednocześnie chroniąc prawa obywateli i zapewniając bezpieczeństwo.

Pozytywnie o propozycjach

Pozytywną opinię otrzymały projekty rozporządzeń: ME zm. rozp. ws. wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (KWRiST zaopiniowała ten projekt z uwagami dotyczącymi kolejnego spłaszczenia wynagrodzeń wśród nauczycieli) oraz MI zm. rozp. ws. bezpieczeństwa i higieny pracy w komunikacji miejskiej oraz autobusowej komunikacji międzymiastowej.

Zarząd ZMP zaakceptował też propozycję Częstochowy przywrócenia sankcji za brak wypełnienia obowiązku meldunkowego, a także stanowiska Komisji Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego i skierował je do dalszych prac. Brak sankcji za niespełnienie obowiązku meldunkowego (stałego i czasowego) powoduje nieprzestrzeganie tego obowiązku przez zobowiązanych i negatywnie wpływa na szereg czynności administracyjnych w tym przebieg postępowania egzekucyjnego. 

Stanowiska KBiZK dotyczą przyznania strażnikom gminnym prawa do emerytur pomostowych, projektu ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (projekt zmian w ustawie dotyczy wyłączenia obowiązku dostarczenia zaświadczenia o niekaralności w przypadku, gdy kontakt z małoletnimi ma mieć osoba, co do której przepisy innych ustaw nakładają obowiązek niekaralności przy wykonywanym zawodzie) i projektu ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków oraz niektórych innych ustaw (projekt zakłada kolejny etap zaostrzania przepisów karnych w stosunku do osób nie spełniających obowiązku złożenia deklaracji lub osób które składają takie deklaracje po terminie. Wydaje się, że jest to rozwiązanie niewłaściwe i może budzić niezadowolenie mieszkańców.).

Zarząd poparł również wniosek Lublina, który dotyczy także kilku większych miast, w sprawie niekorzystnych zmian związanych z wejściem w życie rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 27 lipca 2021 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków oraz procedowanego projektu rozporządzenia MRiT zmieniającego rozporządzenie w sprawie ewidencji gruntów i budynków. Prezydent Lublina postuluje wprowadzenie w procedowanym projekcie nowelizacji rozporządzenia możliwości stosowania dwóch rodzajów dotychczas obowiązujących w ewidencji gruntów i budynków identyfikatorów działek, budynków i lokali.

Zarząd ZMP przyjął dwa nowe miasta w poczet swoich członków – Hajnówkę (woj. podlaskie) i Zaniemyśl (woj.wielkopolskie). Do Związku należy już 381 miast. Więcej - https://www.miasta.pl/aktualnosci/hajnowka-i-zaniemysl-w-zmp-witamy-nowe-miasta

Spotkanie z miastami Wielkopolski

Przed posiedzeniem Zarządu odbyło się spotkanie z przedstawicielami miast z Wielkopolski, w którym wzięli udział: Jerzy Kulak, burmistrz Gostynia, Bartosz Banaszek, burmistrz Jaraczewa, Rafał Kowalczyk, burmistrz Kłecka, Justyna Radomska, burmistrz Murowanej Gośliny, Patryk Jędrowiak, burmistrz Ostrzeszowa, Daria Wyzuj, burmistrz Pogorzeli, Paweł Szybaj, zastępca burmistrza Rawicza, Stefan Dziamara, burmistrz Rychwał, Krzysztof Szoszorek, burmistrz Witkowa, Grzegorz Grala, burmistrz Zaniemyśla, Sławomir Wilowski, zastępca burmistrza Złotowa oraz Sebastian Wlazły, zastępca burmistrza Kórnika. Więcej o tym spotkaniu w Samorządzie Miejskim nr 2/2025.

W trakcie spotkania burmistrz Zaniemyśla przekazał uchwałę o przystąpieniu do Związku.

Joanna Proniewicz, rzecznik prasowa ZMP