Związek Miast Polskich

Dwudniowa konferencja w Pile - 7 i 8 grudnia 2023 r. - była efektem kilku lat pracy w Programie „Rozwój lokalny”. Wiele miast podjęło trudy związane z udziałem w tym programie, co podczas spotkania w Pile podkreślali zarówno przedstawiciele Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, jak i strony norweskiej, która finansuje gros z tych działań.

- To nie przypadek, że konferencja na temat transformacji energetycznej organizowana jest w tym czasie. Jeśli chodzi o energię, to samorządy stosowały dotychczas dosyć liberalne podejście. Niektóre miasta jednak dostrzegały potrzebę transformacji energetycznej – mówił podczas konferencji Zdzisław Czucha, doradca strategiczny.- Nasze wyzwania jako członka Unii Europejskiej, poczynając od Porozumień Paryskich, a idąc do strategii europejskiego „Green Deal” są jasne i potężne: przecież do 2050 r. mamy stać się obszarem neutralnym klimatycznie. Dzisiaj nie ma w naszej ocenie ważniejszych wyzwań niż energetyka. Ale w warunkach polskich jest ona powiązana także z troską o środowisko.

Obecnie cały świat mówi o energetyce, o tym, że trzeba odejść od tradycyjnych jej źródeł i skoncentrować się na odnawialnych źródłach energii. Ponad połowa ludności świata żyje w miastach, które odpowiadają za trzy czwarte emisji. Walka ze zmianami klimatu ma wpływ na życie mieszkańców miast w podobnym stopniu, jak na kondycję całej naszej planety.

Spotkanie zostało zorganizowane w Pile, która aspiruje do roli miasta-lidera w zakresie transformacji energetycznej ze szczególnym wykorzystaniem wodoru. W swojej Strategii rozwoju Piła koncentruje się na tym, by korzystać właśnie z takich odnawialnych źródeł oraz na działaniach, które mają chronić środowisko naturalne oraz czyste powietrze.

- Wszyscy zgadzamy się co do tego, że świat stoi przed bardzo poważnymi wyzwaniami związanymi z klimatem, migracją, bioróżnorodnością – mówiła podczas konferencji Aleksandra Wacko, radca ds. Funduszy Norweskich w Ambasadzie Królestwa Norwegii. – Nikt nie może stawić im czoła sam. Bardzo ważne jest więc, abyśmy wymieniali się doświadczeniami, uczyli się wzajemnie i ściśle współpracowali. Dlatego Fundusze Norweskie skupiają się na wzmacnianiu takiej dwustronnej współpracy poprzez takie właśnie działania jak Program „Rozwój lokalny”. Program ten to budowanie zdolności i partnerstw tak, aby miasta rozwijały się zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Ten program zapewnia stabilność inicjatyw lokalnego rozwoju.

Przedstawicielka Królestwa Norwegii poinformowała podczas pilskiej konferencji, że na początku grudnia Unia Europejska i Norwegia uzgodniły nowy okres finansowania Funduszy Norweskich. To oznacza, że 3,2 mld euro będą dostępne w ciągu najbliższych 7 lat. – Będziemy wspierali demokrację, odporność, włączenie i zieloną transformację w najbliższym okresie finansowania – powiedziała Aleksandra Wacko.

Reprezentujący Departament Programów Pomocowych w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej dyrektor Maciej Aulak podziękował podczas spotkania miastom za wykonaną gigantyczną pracę w programie. W przyszłym roku wszystkie te działania i efekty zrealizowanych projektów będą podsumowywane, jednak konferencja w Pile miała wielkie znaczenie z powodu tematu, którego dotyczyła – transformacji energetycznej polskich miast. W nowym okresie finansowania projektów z Funduszy Norweskich na zieloną transformację będzie położony jeszcze większy nacisk niż w obecnej perspektywie, dlatego – jak podkreślał dyr. Aulak – tak ważne jest, by miasta do tego nowego okresu dobrze się przygotowały. - Wymiana doświadczeń między miastami, które już teraz realizują projekty, jest kluczowa – powiedział przedstawiciel Ministerstwa i przypomniał, że obecnie miasta mogą korzystać z wielu zewnętrznych źródeł finansowania projektów, jak choćby z funduszy unijnych w ramach świeżo rozpoczętej nowej perspektywy, do której właśnie rozpoczynają się nabory, a w pierwszym kwartale 2024 roku Ministerstwo ogłosi także nabór dla miast do programu finansowanego z Funduszy Szwajcarskich (Polsko-Szwajcarski Program Rozwoju Miast).

W trakcie konferencji uczestnicy dowiedzieli się m.in., jak można finansować przedsięwzięcia związane z transformacją energetyczną oraz jak Norwegowie wykorzystują zieloną energię, a Niemcy wodór, w gospodarce komunalnej.

Przedstawiciele polskich miast opowiedzieli też o osiedlach mieszkaniowych ogrzewanych wodorem (Piła, Śrem), o kompleksowym podejściu do transformacji energetycznej (Oława, Konin), a także o tym, jak może wyglądać nowoczesny transport publiczny w miastach (Rybnik, Konin) czy inteligentne oświetlenie uliczne (Piła). O nowych możliwościach, jakie daje ustawa Prawo energetyczne, która pozwala na tworzenie obywatelskich społeczności energetycznych, z kolei mówił Andrzej Porawski, dyrektor Biura ZMP.

Częścią międzynarodowej konferencji „Transformacja energetyczna - zastosowanie zielonej energii w nowoczesnym mieście. Technologie SMART CITY w zarządzaniu” było seminarium Forum Rozwoju Lokalnego, które odbyło się 7 grudnia br. w Pile. Poniżej zapis wideo seminarium.