Nowa ustawa doprecyzowuje zakres zwolnienia od podatku od nieruchomości, jeśli chodzi o grunty kolejowe. 

Ustawa wyklucza możliwość korzystania ze zwolnienia od podatku od nieruchomości w przypadku gruntów lub ich części zajętych na prowadzenie przez przedsiębiorców działalności innej niż związana z wykonywaniem zadań zarządcy infrastruktury, o których mowa w art. 5 ust. 1 u.t.k., lub świadczeniem usług przez operatora obiektu infrastruktury usługowej w rozumieniu załącznika nr 2 ust. 2 i 3 do u.t.k. O takie zapisy od lat zabiegał Związek Miast Polskich. Udało się to dzięli zaangażowaniu wielu osób, m.in. Zygmunta Frankiewicza, prezesa ZMP oraz Andrzeja Porawskiego, dyrektora Biura ZMP. Było to możliwe również dzięki dobrej współpracy i zaangażowaniu sekretarza stanu w Ministerstwie Infrastruktury, Andrzeja Bittela.

Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych dotyczący infrastruktury kolejowej, który miał zapobiec unikania płacenia podatku od nieruchomości przez podmioty, posiadające na swoim terenie tory kolejowe, wyszedł z Senatu ponad rok temu. Sejm zajął się nim, ale równocześnie powstał rządowy projekt w tej sprawie, który Związek zaopiniował negatywnie, dlatego że chociaż załatwiał on zasadniczą kwestię zgłaszaną przez samorządy, ale jednocześnie rozszerzał zwolnienia o infrastrukturę usługową i nieczynną. Sejm przyjął ustawę przygotowaną przez rząd z jedną i ważną poprawką dla JST, która gwarantuje wejście w życie przepisów od 2022 roku, a nie od 2023 roku. Jak zapewnia prezes ZMP, senator Zygmunt Frankiewicz straty wynikające z tych nowych zwolnień będą jednak 7 razy mniejsze niż te pierwotne. Dzięki jego osobistym staraniom Senat przyjął tę ustawę bez poprawek, aby nie pogłębiać strat finansowych samorządów. Bój o zmianę tych przepisów trwa już od 5 lat. Dzięki nowym zapisom 1 stycznia 2022 roku skończy się dotychczasowa patologia. Zostanie jednak mocno niedoskonałe prawo, które kiedyś przy jakiejś okazji trzeba będzie zmienić, jak zapewnia senator.

Ustawa bowiem równocześnie wprowadza dodatkowe zwolnienia od podatku od nieruchomości. Pierwsze z nich obejmują grunty, budynki i budowle, wchodzące w skład infrastruktury kolejowej lub obiektu infrastruktury usługowej, w rozumieniu ustawy o transporcie kolejowym, w części zajętej wyłącznie do wykonywania zadań zarządcy infrastruktury lub świadczenia usług przez operatora obiektu infrastruktury usługowej, jeżeli infrastruktura kolejowa lub obiekt infrastruktury usługowej są udostępniane przewoźnikom kolejowym lub infrastruktura kolejowa lub obiekt infrastruktury usługowej są wykorzystywane do przewozu osób, lub infrastruktura kolejowa tworzy linie kolejowe szerokotorowe, lub infrastruktura kolejowa stanowi infrastrukturę nieczynną. Drugie to zwolnienia obejmujące grunty, budynki i budowle w części przeznaczonej do świadczenia przez przewoźnika kolejowego albo operatora stacji pasażerskiej wykorzystywanych do prowadzenia działalności innej niż kolejowa. W trakcie prac nad nowelizacją samorządy zgłaszały poważne zastrzeżenia wskazując m.in., że nowa ustawa może być niezgodna z przepisami europejskimi, w tym w zakresie nierówności podmiotów opodatkowania oraz w zakresie nieuprawnionej pomocy publicznej.

Ustawa wchodzi w życie 1 stycznia 2022 r., o co walczyło ZMP. 

Z danych resortu infrastruktury wynika, że zmiany będą dotyczyć prawie 1891 gmin, na których obszarze znajduje się infrastruktura kolejowa.

(jp)