Stanowisko
Zarządu Związku Miast Polskich
w sprawie
projektu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast oraz nadania niektórym miejscowościom statusu miasta

1. Po rozpatrzeniu na posiedzeniu w dniu 8 lipca br. w Suwałkach datowanego 7 lipca br. projektu rozporządzenia Zarząd Związku nie wnosi uwag do przedłożonego projektu.

2. Doceniając wagę zaproponowanych w kilku przypadkach kompromisów Zarząd Związku zwraca uwagę na brak postępu w zakresie oczekiwanego, systemowego uregulowania kwestii granic administracyjnych. Dotyczy to zwłaszcza:

• ustawowego wprowadzenia efektywnych mechanizmów współpracy w miejskich obszarach funkcjonalnych, w tym zwłaszcza w obszarach metropolitalnych, w taki sposób, aby granice administracyjne nie stanowiły bariery ich rozwoju (zgodnie z przyjętą właśnie przez rząd Krajową Polityką Miejską 2030);
• uznania procesów urbanizacyjnych za naturalny element rozwoju terytorialnego, którego obiektywnym następstwem mogą i powinny być zmiany granic administracyjnych jednostek zasadniczego podziału terytorialnego państwa.

Uznając przypadek Zielonej Góry za modelowy, a jednocześnie zdając sobie sprawę ze skali trudności w przeprowadzaniu podobnych działań, przypominamy nasze stanowisko sprzed roku, oczekując jego konstruktywnego rozpatrzenia:

„Związek Miast Polskich wielokrotnie zabierał głos w kwestii zmian granic miast, zwłaszcza tych, których rozwój został sztucznie ograniczony przez doraźnie poprowadzone granice administracyjne. Wobec braku postulowanych zmian w przepisach przypominamy, że te, które obecnie obowiązują, nie uwzględniają w żadnym stopniu wymogów zintegrowanego prowadzenia polityki rozwoju, opisanego w strategicznych dokumentach rządowych (SOR, KSRR) i uwzględnionego w ostatnich zmianach ustawowych.

Związek dostrzega potrzebę systemowych zmian w obowiązujących w tych sprawach przepisach prawa, z tym, że zmiany te powinny respektować następujące zasady:
a) zasadniczym kryterium podejmowania decyzji w sprawach zmiany granic, którego nie ma w obec­nych przepisach, powinny być - zgodnie z Konstytucją - uwarunkowania zrównoważonego rozwoju;
b) zasadnicze znaczenie w procesie konsultacji społecznych powinna mieć opinia mieszkańców obszaru, którego dotyczy projektowana zmiana granic;
c) trzeba określić zasady kontynuacji spraw prowadzonych na obszarze objętym zmianą granic.

Zarząd Związku przypomina jednocześnie specyficzną sytuację miast sztucznie oddzielonych admi­ni­stracyjnie od swego otoczenia, bardzo często ściśle wzdłuż linii zabudowy miejskiej, jaka istniała w dniu podejmowania decyzji o przebiegu granic, kilkadziesiąt lat temu. Dotyczy to szczególnie niektórych dużych miast, a także wszystkich miast otoczonych przez tzw. gminy obwarzankowe, najczęściej mające siedziby w tych miastach i korzystające z ich infrastruktury. Zmiany granic w tych przypadkach rodzą liczne konflikty, które nie mają żadnego uzasadnienia merytorycznego, za to budzą niepotrzebne emocje. Zasadniczo odmienna jest zmiana granic miast w obrębie gmin miejsko-wiejskich, która zachodzi co roku w sposób niemal niezauważalny, ponieważ nie ingeruje ona w zasadniczy podział terytorialny. Te miasta mogą bezkonfliktowo zmieniać swoje granice, kierując się wyłącznie uwarunkowaniami rozwoju lokalnego. Wzywamy ponownie do systemowej korekty zasadniczego podziału terytorialnego kraju w tym zakresie” (połączenia tych sztucznych tworów w gminy miejsko-wiejskie).


Suwałki, 8 lipca 2022 r. 

Zygmunt Frankiewicz
PREZES ZWIĄZKU