Spotkanie Komisji Finansów ZMP odbyło się 7 kwietnia br. w formule online.

Bariery dla Centrów Usług Wspólnych

Uczestniczący w nim urzędnicy z miast, głównie skarbnicy, podzielili się swoimi doświadczeniami z funkcjonowania w ich samorządach Centrów Usług Wspólnych. W wielu polskich miastach takie centra do obsługi jednostek podległych samorządowi już funkcjonują, inne dopiero do takiego rozwiązania się przygotowują. Obecni na spotkaniu Komisji Finansów skarbnicy rozmawiali o barierach i problemach, jakie występują w związku z powoływaniem CUW. Do najczęstszych należą kwestie ludzkie. Osoby pełniące wcześniej funkcje głównych księgowych w jednostkach podległych miastu, po objęciu ich obsługą księgową czy kadrowo-księgową tracą te stanowiska, co wiąże się z utratą pewnego prestiżu zawodowego, a nierzadko także części uposażenia. Reprezentanci miast biorący udział w dyskusji potwierdzali, że właśnie z tego powodu część osób odchodzi w pracy po powołaniu do życia CUW.

Dobre rozwiązanie dla oświaty

Wiele miast rozpoczyna wprowadzanie w życie tej formy obsługi jednostek samorządowych od objęcia nimi placówek oświatowych, oświatowo-wychowawczych czy też miejskich instytucji kultury. W Dąbrowie Górniczej równo rok temu zaczęło funkcjonować Centrum Usług Wspólnych i objęło najpierw 3 jednostki chętne, a następnie do końca ubiegłego roku 11 placówek oświatowych, w tym np. poradnię psychologiczno-pedagogiczną i ośrodek pracy twórczej dla młodzieży. Obecnie w tym CUW jest zgromadzonych 16 jednostek i są to głównie przedszkola. Docelowo obsługą Centrum ma zostać objętych 57 miejskich jednostek oświatowych. Specyficzną cechą CUW w Dąbrowie Górniczej jest fakt, że tutaj CUW obejmuje nie tylko zakresy działalności kadrowo-księgowej, ale także etaty gospodarcze w placówkach oświatowych, a więc np. sprzątaczki, woźnych, pracowników technicznych. Jednocześnie władze miasta rozważają objęcie obsługą CUW wszystkich jednostek miejskich.

Miasta, które zdecydowały się już na powołanie do życia Centrów Usług Wspólnych jako ich główną zaletę wymieniają oszczędności. Inną podkreślaną zaletą jest łatwiejsza weryfikacja sprawozdawczości budżetowej przez służby finansowe w miastach.

Zadania zlecone niedofinansowane

Drugim tematem podniesionym podczas kwietniowego spotkania Komisji Finansów ZMP była kwestia dopłat do zadań zleconych i niedofinansowywania tych zadań przez wojewodów. Swoimi doświadczeniami podzieliła się skarbnik Rudy Śląskiej, Ewa Guziel. Samorząd tego miasta już w 2011 roku przyjął strategię wykazywania w sprawozdaniach Rb-50 o dotacjach i wydatkach związanych z wykonywaniem zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych jednostkom samorządu terytorialnego, że dotacje przekazywane miastu na wykonywanie tych zadań są za małe. Służby finansowe Rudy Śląskiej dokładnie też wyliczają, jakie kwoty miasto musi dopłacać do tych zadań z własnego budżetu.

Przyjęta w ostatnich latach przez Ministerstwo Finansów ujednolicona kalkulacja wysokości dotacji, dokonywana w oparciu o podawane przez jednostki samorządowe i weryfikowane przez urzędy wojewódzkie dane dotyczące katalogu i liczby zadań, czasu realizacji jednej sprawy oraz stawki za roboczogodzinę, nie odzwierciedlają, zdaniem samorządowców, faktycznie ponoszonych kosztów. Samorządy dopłacają kilkaset milionów złotych, pokrywając średnio połowę kosztów zadań zleconych przez administrację rządową.

Trzeba iść do sądu..

Ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego daje narzędzie do dochodzenia należności z tytułu niedofinansowania zadań zleconych w sądzie. W 2018 roku, po pięciu latach toczenia się sprawy, Sąd Okręgowy w Krakowie orzekł, że Skarb Państwa musi zapłacić gminie miejskiej Kraków 3,8 mln zł za niedofinansowanie zadań zleconych. Sprawa dotyczyła nieprzekazania gminie w odpowiedniej wysokości dotacji na zadania zlecone obejmujące prowadzenie ewidencji ludności, wydawanie dowodów osobistych, orzekanie w sprawach meldunkowych oraz prowadzenie aktów stanu cywilnego. Warto dodać, że Kraków złożył w Sądzie Okręgowym kolejny pozew przeciwko Skarbowi Państwa. Tym razem chodzi o kwotę ponad 46 mln zł wraz z odsetkami równą zaniżonej dotacji na zadania zlecone za lata 2012–2018. W ostatnich latach ze Skarbem Państwa wygrał również samorząd województwa mazowieckiego i Ruda Śląska. Ostatnio zaś pozwy sądowe złożyła Piła, Ciechanów i Przemyśl.

Jak mówią przedstawiciele miast, obecnie najbardziej niedofinansowanymi zadaniami zleconymi są zadania geodezyjne oraz z zakresu urzędu stanu cywilnego i spraw obywatelskich.

Na kolejne posiedzenie Komisji Finansów ZMP jej członkowie umówili się na 2 czerwca. Tematem spotkania będzie m.in. kwestia odzyskiwania przez miasta VAT.
(epe)