Przedstawiciele ZMP wyrazili zaniepokojenie występującym niekiedy, pomijającym zasady prowadzenia finansów publicznych, orzecznictwem w tym zakresie. „Niektóre sądy, uznając argumenty kancelarii prawnych, komercyjnie wspierających podmioty prywatne przy zgłaszaniu tych roszczeń, stosują literalną interpretację przepisu art. 90 ust. 2b ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty w brzmieniu nadanym nowelizacją z dnia 11 kwietnia 2007 r., nie biorąc pod uwagę powszechnie uznanych zasad prowadzenia gospodarki finansowej w sektorze publicznym, określonych zarówno w ustawie o finansach publicznych jak i w innych przepisach prawa.” – napisali w stanowisku w sprawie niesłusznych roszczeń o dotacje dla przedszkoli niepublicznych za lata sprzed zmiany przepisów dotyczących finansowania oświaty.

Pomoc ZMP dla miast zagrożonych roszczeniami przedszkoli niepublicznych

Zarząd Związku oferuje wsparcie dla przyjętego przez Sąd Najwyższy wniosku Wałbrzycha oraz ewentualnych wniosków innych miast o kasację niesprawiedliwych wyroków. Zarząd, po przeanalizowaniu przez prawników otrzymanych z miast materiałów, zwraca uwagę miastom, które wciąż są w trakcie procesów sądowych, dotyczących tych roszczeń, na konieczność realnego wykazywania podczas przewodu sądowego braku zasadności roszczeń, jeśli taka sytuacja ma rzeczywiście miejsce, a także prawo żądania rzetelnego udokumentowania roszczeń i wykazania rzeczywiście poniesionych wydatków, zgodnych z kryteriami wydawania środków publicznych. ZMP udostępnia również zainteresowanym miastom członkowskim szczegółową informację prawną, która może pomóc w prowadzeniu toczących się obecnie spraw.

Niedoskonałe bazy

Zarząd ZMP pozytywnie zaopiniował projekt zmieniający ustawę o zmianie ustawy o odpadach (druk 61) i projekt o zmianie ustawy o odpadach oraz ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, z uwagą z miasta Ełk, która dotyczy braku możliwości działania Bazy danych o produktach i opakowaniach oraz gospodarce odpadami (BDO) zgodnie z intencją ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Chodzi konkretnie o brak możliwości wybrania związku międzygminnego przez podmioty odbierające i zbierające odpady komunalne jako adresata sprawozdań, co prowadzi do dezorganizacji możliwości sprawozdawczych na poziomie takiego związku.

Negatywną opinię otrzymał projektów rozporządzenia MK w sprawie bazy danych o ocenach oddziaływania na środowisko. Samorządowcy zwrócili uwagę, że zakres informacji, jakie mają zostać zawarte w bazie danych, wykracza poza obowiązki wynikające z art. 12 Dyrektywy PE i Rady 2011/92/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko. Oprócz tego projekt nakłada na organy administracji prowadzące postępowania dodatkowe obowiązki związane ze sprawozdawczością, co może wydłużyć czas postępowań. Rozporządzenie znaczenie poszerza zakres danych wprowadzanych do tej bazy, a to może się wiązać z koniecznością zatrudnienia szczególnie przez duże miasta nowych pracowników.

Uwagi do dróg

Przedstawiciele miast zgłosili wiele uwag do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o drogach publicznych. Projekt ustawy to odpowiedź na wyrok TSUE, który uznał obowiązujący w Polsce system udzielania zezwoleń na przejazd pojazdów o nacisku osi do 11,5 t za sprzeczny z przepisami dyrektywy Rady 96/53/WE.
W związku z nim konieczne było podjęcie prac legislacyjnych zmierzających do usunięcia lub modyfikacji niezgodnych z prawem unijnych przepisów krajowych. 
Uwagi z miast zostaną one przekazane autorom nowelizacji. Kontrowersyjny jest – w opinii samorządowców - dobór wartości nacisku pojedynczej osi napędowej powyżej 10 lub 8 t. Konieczne jest m.in. wprowadzenie w ustawie definicji pojęcia „stan techniczny uniemożliwia poruszanie się pojazdów o dopuszczalnym nacisku pojedynczej osi napędowej powyżej 10 albo 8 t” oraz wydłużenie vacatio legis (duża liczba zmian oznakowań) czy wyznaczenie okresów przejściowych. Krzysztof Kosiński, prezydent Ciechanowa stwierdził, że dopuszczenie poruszania się wszystkich pojazdów o nacisku pojedynczej osi napędowej do 11,5 t po wszystkich drogach publicznych, nieprzystosowanych do takiego obciążenia, może doprowadzić do szybszej ich degradacji, co z kolei zwiększy koszty utrzymania i remontów dróg po stronie samorządów. Zastrzeżenia budzi również przepis dotyczący zakazu poruszania się pojazdów o dopuszczalnym nacisku powyżej 8 t, który spowoduje powstanie dużej liczby oznakowania pionowego, co może wywołać duży chaos w przestrzeni publicznej. Więcej na ten temat - tutaj.

Sprawiedliwe rozwiązanie dla wychowanków pieczy zastępczej

Prezydenci i burmistrzowie zasiadający w Zarządzie Związku pozytywnie zaopiniowali projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn (KO). Rozszerza on katalog osób uprawnionych do zwolnienia z podatku od spadków i darowizn z tytułu nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych w drodze dziedziczenia lub darowizny i zmierza do zrównania statusu dzieci wychowywanych w rodzinach zastępczych lub rodzinnych domach dziecka z dziećmi własnymi, adoptowanymi i pasierbami. Obecnie dzieci wychowywane w pieczy zastępczej są traktowane przez ustawodawcę jako osoby obce, należące do III grupy podatkowej, tzn. że są zobowiązane do odprowadzenia podatku w pełnej wysokości. Chociaż mogą wystąpić o ulgę indywidualną od prezydenta, burmistrza czy wójta, która zwykle była udzielana. Proponowana zmiana ma charakter prospołeczny i będzie wsparciem dla wychowanków pieczy zastępczej w procesie usamodzielniania się. Realizuje również zasadę sprawiedliwości społecznej.

Z kolei negatywnie oceniono projekt ustawy Karta Praw Podatnika (KO), który ma służyć podniesieniu świadomości społecznej i zapewnieniu należytej ochrony praw podatników. Choć sam pomysł nie jest zły, jak zapewniali przedstawiciele miast, to jednak proponowane zapisy głównie powielają przysługujące prawa podatników, zawarte w innych, funkcjonujących już ustawach (w szczególności Ordynacji podatkowej). Projekt zawiera ponadto wiele niejasnych i niedoprecyzowanych pojęć, co może spowodować chaos interpretacyjny - wydłużyć czas i znacząco pogorszyć jakość prowadzonych postępowań. Należy go dopracować, dlatego zdecydowano o przekazaniu szczegółowych krytycznych uwag autorom tego rozwiązania.

Projekty ze wsparciem Senatu

Pozytywną opinię uzyskały senackie projekty ustaw: o zmianie ustawy o finansach publicznych (druk nr 31, przygotowany przez ZMP) oraz o łódzkim związku metropolitalnym (druk nr 42). Pierwszy z nich polega na obniżeniu z 60 do 40% wymaganego udziału dofinansowania ze środków unijnych w realizacji projektów z obecnej perspektywy finansowej, przy których kredyty na wkład własny będą mogły być wyłączone z indywidualnego wskaźnika zadłużenia. Drugi – zakłada utworzenie, zamieszkanej przez co najmniej 1 milion mieszkańców, łódzkiej metropolii, która będzie zrzeszeniem gmin województwa łódzkiego, charakteryzujących się istnieniem silnych powiązań funkcjonalnych oraz zaawansowaniem procesów urbanizacyjnych, położonych na obszarze spójnym pod względem przestrzennym.

Zgodnie z sugestiami miast – m.in. Jeleniej Góry i Wałbrzycha - ustalono, że na Zgromadzenie Ogólne ZMP we Wrocławiu (5-6 marca br.) zostanie przygotowana rezolucja na temat ochrony klimatu. Samorządowcy chcą w niej pokazać nie tylko swoje zaangażowanie w walkę na rzecz ochrony środowiska, ale też zażądać wsparcia od rządu na przedsięwzięcia proekologiczne w interesie swoich mieszkańców.

Zarząd ZMP przyjął do wiadomości uchwałę o wystąpieniu Raciąża ze Związku.

Joanna Proniewicz, rzecznik prasowa ZMP