Zarząd ZMP pozytywnie zaopiniował projekt ustawy o: repatriacji (zwiększenie limitu wydatków kwoty o 20 mln zł co roku), fundacji rodzinnej (podobne przepisy jak w spółkach prawa handlowego) oraz aplikacji mObywatel (poszerzenie o nowe funkcje, np. legitymacja szkolna i studencka).

Użyteczne narzędzie

W trakcie omawiania rządowego projekt ustawy o gospodarce nieruchomościami, który systemowo likwiduje prawo użytkowania wieczystego dla podmiotów gospodarczych, Zygmunt Frankiewicz, prezes ZMP podkreślał, że założenia tej regulacji są błędne, bo użytkowanie wieczyste to nie jest relikt PRL, tylko użyteczne narzędzie powszechnie stosowane nie tylko w Polsce, ale w Europie i na świecie (np. w Izraelu). Pozwala ono bowiem podmiotowi publicznemu na zachowanie władztwa nad gruntem i wpływu na sposób jego zagospodarowania. Przewiduje ponadto mechanizmy kontrolne zgodności zagospodarowania gruntu z postanowieniem umowy przy jednoczesnej możliwości zagwarantowania przedsiębiorcom stabilnego inwestowania bez obligatoryjnego nabywania gruntu. Samorządowcy z miast wskazywali, że to kolejna ingerencja w dochody samorządów i zasady gospodarowania ich nieruchomościami. Przedstawione przepisy prawne regulują odgórnie tryb sprzedaży nieruchomości na rzecz użytkowników wieczystych, określając sposób obliczenia ceny tej sprzedaży i warunki. W ten sposób pozbawia się samorządy systematycznych wpływów z tytułu opłat rocznych, które stanowią w trudnych czasach budżetowych źródło dochodów. Regulacja bowiem przewiduje jednorazowy wpływ, ale później jednak uszczuplenie dochodów. Jest szczególnie problematyczna w kontekście umów oddania nieruchomości w użytkowanie wieczyste, w odniesieniu do których nie upłynął jeszcze umowny termin zagospodarowania nieruchomości. - To narzędzie winno być nadal wykorzystywane przez JST, ponieważ to jedyny sposób na dopilnowanie inwestycji, na której zależy samorządowi. Nie ma naszej zgody na mrożenie nieruchomości jako lokaty kapitału dla inwestorów – mówił Zygmunt Frankiewicz, prezes Związku. Biorąc pod uwagę wszystkie argumenty, Zarząd Związku przyjął negatywne stanowisko wobec obligatoryjnej likwidacji użytkowania wieczystego.

Wątpliwości wokół Kodeksu wyborczego

Podczas opiniowania innych projektów członkowie Zarządu ZMP zwrócili uwagę, że do projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy (wprowadzającego centralny rejestr wyborców), który jest już w Sejmie, należy koniecznie wprowadzić zapis - gospodarzem i dysponentem przekazanych spisów wyborczych powinna być Państwowa Komisja Wyborcza. Obawy przedstawicieli miast dotyczyły także np. drukowania spisów wyborców na dwa dni przed wyborami, co może spowodować przeciążenie serwerów (cała Polska może wtedy drukować). W opinii Marka Wójcika, pełnomocnika Zarządu ZMP ds. legislacyjnych należy również domagać się pieniędzy na wykonanie zadań. Zdecydowano o przekazaniu wszystkich zastrzeżeń miast do parlamentu.

Dyskryminacja komunikacji miejskiej

Ustalono, że projekt ustawy o publicznym transporcie zbiorowym wymaga wielu korekt i reprezentanci miast oczekują jeszcze na dyskusję na temat tej regulacji. Ich zdaniem przede wszystkim komunikacja miejska powinna być objęta tą ustawą i miasta winny dostawać pieniądze na to zadanie. Samorządowcy z miast mówili przy okazji, że JST przejmują przewozy, ponieważ są ważne dla rozwoju. Niektóre gminy nie chcą jednak przystąpić do związków komunikacyjnych i żerują na pozostałych, które składają się na komunikację. Edward Maniura, burmistrz Lublińca, podnosił, że sąsiednie gminy wiejskie często uruchomiłyby połączenia, ale problemem jest ich przebieg przez miasta powiatowe.

Miasta członkowskie proponują m.in., aby zmienić przepisy ustawy tak, aby ograniczyć faworyzowanie operatorów nie będących „komunikacją miejską” oraz postulują wykreślenie lub modyfikację art. 56 ust. 2 i dopuszczenie komunikacji miejskiej do dofinansowania przejazdów ulgowych realizowanych na terenie gminy wiejskiej, związanej porozumieniem międzygminnym, gdzie organizatorem jest gmina miejska. Dyskryminujące - według samorządowców z miast - jest wyłączenie w ustawie o Funduszu rozwoju przewozów autobusowych (FRPA) o charakterze użyteczności publicznej (art. 1, ustęp 2) komunikacji miejskiej z dofinansowania (dopłata 3 zł do 1 wozokilometra na obszarach pozamiejskich). Dlatego Zarząd wnioskuje o umożliwienie korzystania z FRPA przez przewozy komunikacji miejskiej, które wykonują kursy na obszarach przylegających gmin, będących członkami porozumień międzygminnych.

Uwaga dotyczyła też ujednolicenia zapisów w sprawie nieobligatoryjnego ustanowienia przez organizatora zintegrowanego systemu taryfowo-biletowego w jego granicach (art. 15b i art. 8 pkt 4, który można zinterpretować jako obowiązek). Marek Wójcik, pełnomocnik Zarządu ZMP ds. legislacyjnych i sekretarz KWRiST zgłosił wniosek, żeby do dyskusji nad tym projektem zaprosić do Sejmu przedstawicieli miast.

Konieczna ochrona dla obiektów sportowych

Z kolei do projektu ustawy o szczególnej ochronie niektórych odbiorców paliw gazowych w 2023 r. w związku z sytuacją na rynku gazu (rządowy, druk 2904), przedstawiciele miast zgłosili wniosek o poszerzenie katalogu odbiorców uprawnionych do szczególnej ochrony także o obiekty sportowe (wystąpienie do Senatu, bo możliwa jest poprawka w tej sprawie). Marek Wójcik powiedział też o innym niezałatwionym problemie. Chodzi o potencjalne trudności małych kotłowni, które zmieniły węgiel na gaz, ponieważ UE nie zgadza się na dopłatę do tego paliwa, tylko do ciepła. Adam Lewandowski, burmistrz Śremu podał, że z szacunków wynika, że już wkrótce blisko 40% lodowisk nie będzie pracowało, a w Wielkopolsce zamyka się 2 baseny, na Śląsku – 4, bo ok. 180-200 tys. zł miesięcznie kosztuje energia elektryczna. Zamknięcie i otwarcie tych obiektów po pół roku spowoduje krach techniczny, co może przyczynić się do tego, że inwestycje zrealizowane z dużym wysiłkiem przez JST będą miały niższą wartość.

Niepotrzebne i szkodliwe regulacje

Negatywnie zaopiniowano projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, samorządzie powiatowym oraz ustawy o samorządzie województwa (PiS), który wprowadza obligatoryjne tworzenie rad seniora i obciąża JST dodatkowymi wydatkami (np. zwrot kosztów podróży służbowych dla seniorów), bez wskazania źródeł ich finansowania. - To typowa i niepotrzebna nadregulacja – mówił Zygmunt Frankiewicz, prezes ZMP. Taką samą negatywną opinię otrzymały projekty ustaw: o Państwowej Komisji do spraw badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne RP Polskiej w latach 2007-2022 (poselski, PiS, druk 2838) oraz o zaniechaniu ścigania za niektóre czyny związane z organizacją wyborów na urząd Prezydenta RP, zarządzonych na dzień 10 maja 2020 r. (zastępowanie prokuratury i sądu przez ustawodawcę).

O wiatrakach

W kwestii projektu ustawy o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych oraz ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (druk 2050) Zarząd Związku zdecydował o przekazaniu licznych uwag miast do autorów regulacji. Jedna z nich dotyczyła np. etapu przystąpienia do sporządzenia planu miejscowego (art. 7), kiedy rozstrzyga się o parametrach przyszłej elektrowni – takie działanie jest pozbawione sensu i czyni iluzorycznym proces sporządzenia planu miejscowego, bo przed zebraniem wniosków do planu oraz przed pozyskaniem stanowisk organów współuczestniczących w procedurze planistycznej rozstrzyga się parametry elektrowni. Wskazywano również na brak doprecyzowanej definicji hałasu emitowanego oraz zasięgu oddziaływania elektrowni wiatrowej.

Uwagi miast zostaną też przesłane do MEiN w sprawie projektu rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie udzielania jednostkom samorządu terytorialnego dotacji celowej z budżetu państwa na dofinansowanie zadań w zakresie wychowania przedszkolnego.

Uwagi do projektów rozporządzeń

W opinii dotyczącej projektu rozporządzenia MEiN w sprawie podstawowych warunków niezbędnych do realizacji przez szkoły i nauczycieli zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych oraz programów nauczania, samorządowcy z ZMP wskazywali na niską efektywność ekonomiczną zaproponowanych rozwiązań dotyczących zakupu sprzętu komputerowego dla szkół. Z kolei w sprawie projektu rozporządzenia MRiT zmieniającego rozporządzenie w sprawie ewidencji gruntów i budynków, Zarząd ZMP zwróci się z prośba o zapewnienie środków na realizację tych zadań i przekaże uwagi dotyczące sprecyzowania niektórych zapisów. Natomiast do projektu rozporządzenia MC w sprawie katalogu danych gromadzonych w centralnej ewidencji pojazdów zgłoszono uwagę dotyczącą zmiany katalogu danych gromadzonych w centralnej ewidencji pojazdów poprzez dodanie daty druku dokumentu, bądź zmianę stosowanej praktyki, która wymagałaby modyfikacji wzoru dowodu rejestracyjnego (w rubryce I dodaje się datę wydania dokumentu). Dzięki temu nie będzie takiej sytuacji, w której dowód rejestracyjny nie jest odbierany z urzędu przez tygodnie, zaś organy uprawnione w ewidencji widzą go jako dokument wydany, mimo że bieg jego wydania jeszcze się nie zakończył, a dokument czeka wciąż na odbiór.

Joanna Proniewicz, rzecznik prasowa ZMP