To nowatorskie badanie realizowane przez SGH ma na celu pokazanie, na ile jednostki samorządu terytorialnego (JST) są gotowe do podejmowania inwestycji i zaciągania zobowiązań na cele rozwojowe. Najnowszy wskaźnik WARS wynosi 0,202.

Wskaźnik WARS – oparty o reprezentatywne badania ankietowe – odnosi się do procesów rozwojowych JST w zakresie możliwości gromadzenia dochodów, zapewnienia wydatków na inwestycje, skali usług świadczonych przez JST, zatrudnienia w JST oraz zmian zadłużenia budżetowego.

WARS z założenia jest wskaźnikiem ogłaszanym co pół roku w oparciu o cykliczne badania. Wyniki 1. edycji zostały ogłoszone i opublikowane w lipcu 2023 r, a wyniki kolejnych edycji w lutym 2024 r. oraz w lipcu 2024 r.

Czwarta edycja WARS obejmuje dotyczące kolejnych kwartałów 2025 roku. WARS pozwala dostrzec trendy, jakim w najbliższych miesiącach będą podlegać procesy rozwojowe samorządu terytorialnego, dzięki zebranym opiniom na temat:
• przewidywanego poziomu wydatków na inwestycje,
• poziomu realizowanych usług,
• zatrudnienia,
• opłat od mieszkańców
• oraz zmian zadłużenia budżetowego.

WARS jest wyliczany jest na podstawie opinii zebranych wśród wójtów, burmistrzów, prezydentów miast, starostów powiatów i marszałków województw. Badanie obejmuje wszystkie samorządy w Polsce.

Analiza czterech ostatnich edycji badania pokazuje względną stabilizację wskaźnika z lekką tendencją wzrostową:

Utrzymująca się dodatnia wartość wskaźnika świadczy o umiarkowanym optymizmie samorządów, choć widoczna jest pewna ostrożność w prognozach. JST wciąż mierzą się z istotnymi problemami, mając jednak nadzieję na poprawę swojej sytuacji.

Ogólne wnioski z poszczególnych pytań:
1. Wydatki inwestycyjne
- Znaczący spadek optymizmu inwestycyjnego w porównaniu z poprzednimi edycjami
- Szczególnie widoczny spadek w powiatach, gminach wiejskich
- Utrzymujący się wysoki poziom w województwach

2. Zakres i jakość usług
- Stabilny wzrost wskaźnika w kolejnych edycjach
- Szczególnie pozytywne prognozy w dużych miastach

3. Zatrudnienie
- Wyraźne obniżenie prognoz wzrostu zatrudnienia
- Największy przewidywany spadek w województwach
- Relatywnie stabilna sytuacja w gminach wiejskich

4. Opłaty lokalne
- Systematyczny wzrost opłat lokalnych we wszystkich typach JST
- Najwyższa dynamika wzrostu w gminach miejskich
- Stabilny wzrost w gminach wiejskich

5. Poziom zadłużenia
- Wyraźna poprawa prognoz w porównaniu z poprzednimi edycjami
- Największa poprawa w powiatach
- Utrzymujące się obawy w miastach na prawach powiatu

6. Pozyskiwanie środków
- Znacząca zmienność wskaźnika między edycjami
- Niski optymizm co do możliwości pozyskiwania środków w przyszłości we wszystkich JST

Dodatkowym elementem tej edycji badania WARS jest pytanie o wskazanie trzech najważniejszych wyzwań dla samorządów oraz dla całej polskiej gospodarki w perspektywie najbliższych 12 miesięcy. Ponad 550 odpowiedzi, pogrupowane zostało w następujące kategorie:

Wyzwania dla polskiej gospodarki na 2025 rok.
1. Inflacja i finanse (222 wskazań)
2. Energia i transformacja (165 wskazań)
3. Demografia i rynek pracy (86 wskazań)
4. Inwestycje i konkurencyjność (86 wskazań)
5. Bezpieczeństwo (62 wskazania)
6. Cyfryzacja i technologie (29 wskazań)
7. Środki zewnętrzne (28 wskazań)

NIETYPOWE POJEDYNCZE WSKAZANIA:
„Współpraca ze Stanami Zjednoczonymi"
„Kryzys gospodarczy w Niemczech"
„Chaos prawny w kraju"
„Zapobieganie prywatyzacji np. Lasów
Państwowych"
„CPK Elektrownie jądrowe"

8. Służba zdrowia (22 wskazania)

Na zdjęciu od lewej prezentujący wskaźnik WARS dr hab. Jacek Sierak, prof. SGH, na pierwszym planie siedzą: dyrektor Centrum Przedsiębiorczości i Transferu Technologii SGH Bartosz Majewski, rektor SGH Piotr Wachowiak, prezes PAP Marek Błoński, FOT. Mariusz Sielski, SGH

Wskaźnik Aktywności Rozwojowej Samorządu jest inicjatywą realizowaną przez Szkołę Główną Handlową w Warszawie. Partnerem strategicznym badania jest Bank Gospodarstwa Krajowego. Partnerami badania jest Związek Banków Polskich oraz najważniejsze organizacje samorządowe, w tym:
• Unia Metropolii Polskich,
• Związek Powiatów Polskich,
• Związek Miast Polskich,
• Unia Miasteczek Polskich,
• Związek Gmin Wiejskich RP.

Patronat medialny nad konferencją, która odbyła się w Centrum Prasowym PAP, objęła Polska Agencja Prasowa.

Więcej informacji