Przyrost naturalny w miastach UMP był najniższy od dekady, a liczba zgonów w 2021 r. o 26 proc. większa niż w 2019 r. Liczba wypadków drogowych zmalała, a średnie roczne stężenie pyłów PM10 w 2020 r. spadło o 13 proc w porównaniu do 2019 r. Te i wiele innych danych oraz wniosków ekspertów można znaleźć w raporcie „Miasta UMP w czasach pandemii COVID-19”.

Pandemia COVID-19 przewartościowała nasze życie na każdym poziomie. Musieliśmy się odnaleźć w nowej rzeczywistości i znaleźć drogę oraz narzędzia radzenia sobie w codzienności. Szczególnie dotkliwie odczuły to miasta, które jako dużo ośrodki i skupiska ludności musiały sprostać rozprzestrzenianiu wirusa oraz jako ośrodki społeczno-kulturowe wypracowały ścieżki w wielu obszarach: rynku pracy, obsługi mieszkańców, ośrodków zdrowia, edukacji, kultury czy turystyki.

Zdrowie a wirus

W raporcie „Miasta UMP w czasach pandemii COVID-19” poruszane są także kwestie zdrowia psychicznego, bo wirus niestety odcisnął piętno na najmłodszych.

- Warszawa wygrała rządowy konkurs na najbardziej wyszczepioną gminę powyżej 100 tys. mieszkańców. Kwotę 1 mln zł z tej nagrody przeznaczyliśmy w całości na ochronę zdrowia i znakomitą większość na wsparcie dzieci i młodzieży w kryzysie psychicznym – tłumaczy w raporcie Renata Kaznowska, Zastępca Prezydenta m.st. Warszawy - Na to przede wszystkim te pieniądze poszły, ponieważ pandemia bardzo mocno odbiła się przede wszystkim na dzieciach.

Jak wskazuje opracowanie w czasach pandemii mniejsza liczba porad lekarskich zwiększyła dług zdrowotny (w 2020 r. w miastach UMP udzielono o 5 proc. mniej porad lekarskich w ramach POZ, a w całej Polsce o 10 proc.). Jakie są tego rezultaty? Większa liczba pacjentów na oddziałach onkologicznych, kardiologicznych czy neurologicznych.

Przeorganizowanie urzędów

Kolejnym zagadnieniem poruszanym w raporcie UMP jest organizacja usług dla mieszkańców. Urzędy nie mogły przestać działać, więc wprowadzono model pracy hybrydowej, która jak się okazuje sprawdziła się i nie zakłóciła płynności procedur urzędowych. W pewien sposób ułatwiła mieszkańcom miast załatwianie spraw, ponieważ w bardzo krótkim czasie rozwinął się dostęp do e-usług

- Potencjał, który samorządy posiadały wcześniej – budowa społeczeństwa informatycznego, budowa i wykorzystywanie rożnych platform komunikacyjnych, które miały miejsce przed 2020 r. pozwoliły w wielu dziedzinach na bezpieczną i szybką transformację – stwierdza Andrzej Wojewódzki, Sekretarz Lublina.

- Przyjęliśmy zasadę, że tworzymy dwa równoległe sztaby kryzysowe, które pracowały mniej więcej z podobnym potencjałem – opowiada w raporcie dr. Szczepan Stempiński, Pełnomocnik Prezydenta Szczecina ds. Bezpieczeństwa. - To rozwiązanie okazało się na tyle skuteczne, że wyeliminowało konieczność szukania kół ratunkowych w sytuacji, kiedy członkowie jednego sztabu zachorują. Wtedy automatycznie drugi sztab przejmował.

Edukacja w cieniu COVID-19

To było ogromne wyzwanie postawione przed samorządami, które czuwają nad organizacją edukacji w szkołach i placówkach oświatowych. W przypadku miast na prawach powiatu są to głownie przedszkola, szkoły podstawowe i ponadpodstawowe. W 12 miastach UMP chodziło o zorganizowanie nauki blisko 900 tys. uczniów i uczennic w tych jednostkach.

Trzeba było zorganizować naukę zdalną dla uczniów i nauczycieli (którzy w tym środowisku nierzadko nie potrafili się poruszać). Gdy względnie opanowano sytuację związaną z infrastrukturą i podstawową organizacją szkół oraz placówek oświatowych w, to cały czas wyzwaniem był brak stabilności. Samorządy z dnia na dzień, z konferencji na konferencję prasową dowiadywały się, że muszą zamknąć szkoły albo wprowadzić tryb hybrydowy czy przejść na nauczanie stacjonarne.

________________________

Dane z raportu pochodzą z oficjalnych statystyk Głównego Urzędu Statystycznego oraz informacji otrzymanych z urzędów miast UMP: Białegostoku, Bydgoszczy, Gdańska, Katowic, Krakowa, Lublina, Łodzi, Poznania, Rzeszowa, Szczecina, Warszawy i Wrocławia.

Wykorzystano również dane Ministerstwa Zdrowia, Europejskiej Agencji Środowiska, obywatelskich projektów gromadzenia danych statystycznych oraz publikacje związane z tematem. Dane ilościowe ujęte w raporcie w większości ukazują wpływ pandemii COVID-19 na podstawowe zjawiska społeczno-ekonomiczne oraz trend zmian w latach 2011–2021. Szczególnie skupiono się na danych z lat 2020 i 2021, które obejmują szczyt zachorowań na koronawirusa w Polsce.

Raport do pobrania TUTAJ