Przedstawiciele miast członkowskich ZMP wybrali spośród 30-osobowego grona Zarządu nowego reprezentanta do Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Został nim Jacek Sutryk, prezydent Wrocławia, członek Zarządu ZMP od marca 2019 r. Zastąpi on Zygmunta Frankiewicza, prezesa ZMP, który zrezygnował z udziału w pracach KWRiST po objęciu funkcji Senatora RP i przewodniczącego senackiej Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej.

Po pierwsze finanse

Najważniejsze dla samorządów są projekty ustaw dotyczące finansów i dlatego one jako pierwsze będą przedłożone do senackiej KSTiAP. - Od dawna mówiliśmy, że pozycja samorządów się pogarsza i chcielibyśmy temu przeciwdziałać. Najwięcej w tej chwili jest głosów za zmianami dotyczącymi dochodów JST oraz wydatkami związanymi z oświatą – mówił prezes ZMP. Proponowane zmiany w ustawie o dochodach JST obejmą: rekompensatę ubytków w udziałach JST we wpływach z PIT (zwiększenie udziału gmin) oraz przywrócenie zasady rekompensowania ubytków w dochodach własnych, spowodowanych przez zmiany w ustawach i aktach wykonawczych. Bardzo istotne są również zmiany dotyczące progu finansowania UE w art. 243 ufp (z 60 do 30-40%) czy wprowadzenia zwrotu nieodliczonego podatku VAT od inwestycji publicznych JST (analogicznie do zwrotu VAT od wydatków mieszkaniowych). Samorządowcy reprezentujący ZMP proponują też przekształcenie części subwencji szkolnej, dotyczącej wynagrodzeń nauczycieli, w dotację celową (wypłata wynagrodzeń nauczycielskich zadaniem zleconym JST). – To tak nie powinno być, ale w sytuacji, gdy luka finansowa między wartością subwencji oświatowej a kosztami, które samorządy muszą ponosić na utrzymanie edukacji, jest coraz większa, to wbrew zasadzie subsydiarności, samorządy wnioskują o to, żeby to rząd, który ustala wysokość wynagrodzeń dla nauczycieli, ponosił skutki wprowadzanych zmian. Bardzo szybko rosnące dopłaty JST do subwencji oświatowej przerastają możliwości samorządów – komentował Z. Frankiewicz.

Niemniej ważne są zmiany ustaw ustrojowych. Samorządowcy z miast chcą wyeliminowania zakazu łączenia mandatu senatora i mandatami oraz funkcjami samorządowymi, a także zapisania klauzuli generalnej samorządu terytorialnego (gmina określa samodzielnie sposób realizacji zadań własnych). Oprócz tego niezbędne jest też przywrócenie JST prawa strony w postępowaniu administracyjnym, które dotyczy jej interesu prawnego, oraz organizacjom zrzeszającym JST możliwości ich reprezentowania przed Trybunałem Konstytucyjnym. W opinii Krzysztofa Żuka, prezydenta Lublina, wiceprezesa ZMP należy zacząć od finansów samorządowych: – Ważne jest by dzisiaj mieć gwarancję dotyczącą poziomu zadłużenia, banki bowiem usztywniają swoją politykę wobec samorządów, jeśli chodzi o bieżącą obsługę czy inwestycje. Zdaniem Zygmunta Frankiewicza, prezesa ZMP, nie ma gwarancji, aby wszystkie zaproponowane zmiany weszły w życie, jednak należy składać takie projekty głównie po to, aby zadać kłam rządowej tezie, że samorządy mają góry pieniędzy.

Zmiany wynagrodzeń nauczycieli niedostateczne

Zarząd ZMP zaakceptował kierunek zmian przygotowanego przez ZNP projektu ustawy o dochodach JST oraz niektórych innych ustaw. Zgodnie z tym projektem całość środków na wynagrodzenia nauczycieli pracujących w szkołach ma pochodzić z dotacji celowej budżetu państwa. Samorządy nie mogłyby przekazanych im środków wydać na inny cel niż płace nauczycieli. Prezydenci i burmistrzowie zasiadający w Zarządzie zwracali uwagę na nieścisłości i błędy w tej regulacji, np. w art. 2 zostały pominięte przedszkola i brakuje sprecyzowania wysokości dofinansowania z budżetu państwa do wydatków związanych z zatrudnianiem nauczycieli.

Negatywnie zaopiniowano projekt rozporządzenia MEN zm. rozp. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagrodzenia za pracę. Przedstawiciele miast podkreślali, że projekt nie obejmuje wszystkich kategorii zaszeregowania płacowego, a proponowane zmiany oznaczają, że nauczyciele stażyści z przygotowaniem pedagogicznym będą w niektórych przypadkach otrzymywali wynagrodzenie niższe niż mniej wykwalifikowani pracownicy administracji czy obsługi szkół i przedszkoli. Generalnie wskazywano, że zmiany zaproponowane w rozporządzeniu są niewystarczające.

Przeciwko zwiększeniu PEM

Zarząd ZMP negatywnie odniósł się do rozporządzenia MZ ws. dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych (PEM) w środowisku. Opierając się na opiniach Ministerstwa Środowiska oraz przedstawicieli różnych organizacji społecznych, na chwilę obecną trudno przewidzieć, jakie zmiany będą obserwowane przy wprowadzaniu nowych technologii, dlatego punktem wyjścia do podjęcia działań zmierzających do zmiany dopuszczalnych poziomów PEM w środowisku, powinny być rzetelne wyniki oceny ich oddziaływania na zdrowie ludzi i środowisko. W uzasadnieniu rozporządzenia nie powołano się na żadne konkretne badania, które udowadniałyby jednoznacznie, że tak duże zwiększenie poziomów dopuszczalnych PEM w środowisku jest zupełnie nieszkodliwe dla zdrowia ludzi. Z tych powodów najbardziej zasadnym rozwiązaniem jest pozostanie przy obowiązujących poziomach PEM w środowisku.

Pozytywnie zaopiniowano rozporządzenie RM w sprawie szczegółowego zakresu danych na potrzeby wykazu adresowo-mieszkaniowego, przewidzianych do weryfikacji, aktualizacji i uzupełniania przez gminy w związku z narodowym spisem powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r.

W poczet miast członkowskich Zarząd Związku przyjął Bolesławiec, Lądek-Zdrój i Pińczów. Do ZMP należy już 325 miast.

Joanna Proniewicz,rzecznik prasowa ZMP