Drugie w tej kadencji posiedzenie komisji odbyło się w dniach 14-15 kwietnia br. w Wieliczce. Główne tematy jakie omówiła Komisja to Centra Usług Wspólnych – z udziałem dr Iwony Wieczorek – Dyrektora Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego w Łodzi i zaproszonych ekspertów z kancelarii prawnej dr Krystian Ziemski & Parters (Macieja Kiełbusa i Pawła Kaźmierczaka) oraz Marka Wójcika, pełnomocnika Zarządu Związku do spraw legislacyjnych; wynagrodzenia pracowników samorządowych – na podstawie nadesłanych do Biura ZMP przez 115 miast wniosków i propozycji oraz funkcjonowanie systemu rejestrów państwowych (SRP). W posiedzeniu wzięły udział 22 osoby z 15 miast (Bełchatów, Drawsko Pomorskie , Ełk, Gliwice , Kościan, Kutno, Legnica, Lublin, Łódź, Nowe, Nowogard, Ostrowiec Świętokrzyski, Poznań, Wałbrzych, Wieliczka, ) a także członek Zarządu Związku Tomasz Andrukiewicz, prezydent Ełku („opiekun Komisji”) oraz pracownicy Biura: Andrzej Porawski-dyrektor Biura, Jolanta Hałas zastępca dyrektora Biura i Joanna Proniewicz, rzecznik prasowa Związku.

Członkowie Komisji z zainteresowaniem wysłuchali przygotowanej przez Kancelarię Prawną prezentacji na temat Centrów Usług Wspólnych, których tworzenie uregulowane zostało ustawą z dnia 25 czerwca 2015 roku o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U z 2015 roku, poz.1045). Ustawa weszła w życie 1 stycznia 2016 roku. Prelegenci podkreślali, że sam pomysł nie jest nowy i funkcjonuje już zarówno w samorządach jak i w administracji rządowej. Obecna ustawa porządkuje wszystkie kwestie związane z tworzeniem CUW. Ustawa pozwala na tworzenie przez gminy CUW w szczególności w celu wspólnej obsługi administracyjnej, finansowej i organizacyjnej jednostkom obsługiwanym: jednostkom organizacyjnym gminy zaliczanym do sektora finansów publicznych, gminnym instytucjom kultury oraz innym zaliczanym do sektora finansów publicznych gminnym osobom prawnym utworzonym na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, instytucji badawczych, banków i spółek prawa handlowego. Jak wynika z uzasadnienia ustawy posłużenie się przez ustawodawcę zwrotem „w szczególności” oznacza, że jednostki samorządu terytorialnego oraz samorządowe osoby prawne będą mogły w zależności od swoich potrzeb w sposób swobodny dostosowywać zakres obsługi wspólnej. Eksperci podkreślali, że wspólną obsługę będą mogły prowadzić urząd gminy, inna jednostka organizacyjna gminy, jednostka organizacyjna związku międzygminnego, jednostka organizacyjna związku powiatowo-gminnego. Instytucja CUW ma charakter uniwersalny i dobrowolny. Prelegenci udostępnili całą prezentację członkom Komisji.

Następnie Komisja przeanalizowała odpowiedzi z miast dotyczące koniecznych zmian w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 18 marca 2009 roku w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych. Andrzej Porawski dyrektor Biura Związku poinformował członków Komisji, iż tematyka ta poruszana była podczas XXXVII Zgromadzenia Ogólnego Związku Miast Polskich w Dąbrowie Górniczej podczas prac jednego z zespołów roboczych. W związku z powyższym Zarząd zdecydował o skierowaniu do miast członkowskich pisma w sprawie przedstawienia swoich propozycji. Odpowiedzi udzieliło 115 miast, które przesłały do Biura Związku szczegółowe propozycje zmian w rozporządzeniu, a także podnosiły inne kwestie związane z wynagradzaniem pracowników samorządowych. Na tej podstawie Komisja sformułowała wnioski pod adresem Zarządu Związku zwracając się z prośbą o podjęcie działań zmierzających do stworzenia takiego systemu wynagradzania pracowników samorządowych, który pozwoli na ukształtowanie wynagrodzeń włodarzy miast jako najwyższe w jednostce, ze względu na wysoki stopień odpowiedzialności, pozwalając jednocześnie przy- zachowaniu hierarchii stanowisk- wynagradzać na odpowiednim poziomie pozostałych pracowników ( adekwatnie do zajmowanych stanowisk, posiadanej wiedzy i kwalifikacji). Zwrócono też uwagę, że przy aktualnym stanie prawnym może dochodzić do swoistej gry politycznej przy ustalaniu wynagrodzeń burmistrzów i prezydentów. Obowiązywanie takiego systemu wynagradzania powoduje, że dobrze wykształcone osoby z doświadczeniem zawodowym jak: menadżerowie finansów, specjaliści zamówień publicznych, inżynierowie budownictwa, geodeci, informatycy, specjaliści HR, nadzór inwestycyjny, nie są zainteresowane pracą w administracji. Dla tej grupy pracowników nie będzie nawet atrakcyjna 13 pensja, odprawa emerytalno-rentowa i nagroda jubileuszowa. Urzędy stały się atrakcyjne dla początkujących urzędników z wykształceniem licencjackim, najczęściej nie na uniwersyteckim czy politechnicznym poziomie. Niskie zarobki spowodują, że urzędy staną się miejscem pracy dopiero wchodzących w życie zawodowe, które po kilkuletnim zdobyciu doświadczenia zawodowego w urzędach odejdą do pracy w organizacjach korporacyjnych, bankach, większych zakładach pracy lepiej wynagradzających za wykształcenie i doświadczenie zawodowe. Nowoczesny samorząd, zarządzający wieloma dziedzinami życia swoich mieszkańców musi zatrudniać dobrze wykształconych i doświadczonych pracowników, warunkiem jest propozycja godnego wynagrodzenia. Sytuacji tej nie da się uzdrowić bez zniesienia ograniczeń dla tej kategorii stanowisk, znajdujących się w art. 37 ust.3 ustawy o pracownikach samorządowych i racjonalizacji ustawy „kominowej”.

Obecnie obowiązujące rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych określa maksymalne stawki dotyczące wynagrodzenia zasadniczego burmistrza, zastępcy burmistrza oraz skarbnika. Stawki te nie są aktualizowane od lat. Przy tworzeniu siatki płac dla pracowników urzędu i przy zasadzie zachowania hierarchii w wynagrodzeniach (płaca pracowników nie powinna przekraczać płacy burmistrza) dochodzi do sytuacji, w której zahamowaniu ulegają podwyżki stawek wynagrodzeń pracowników, mimo iż rozporządzenie i regulamin wynagradzania danego urzędu pozwala na awans finansowy. Konsekwencją takiej sytuacji jest odpływ z urzędów ludzi wykształconych, specjalistów w danej dziedzinie. Z roku na rok spada zainteresowanie pracą w samorządach, ze względu na niskie stawki wynagrodzenia. Wzrasta natomiast stopień trudności pracy w urzędach (odpowiedzialność finansowa, częste zmiany przepisów prawa, niechęć społeczna do pracy urzędników).

W punkcie 3 Członkowie Komisji omówili też problemy związane z systemem rejestrów państwowych (SRP) i proponują, aby w związku z trwającym procesem legislacyjnym dotyczącym zmiany ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego, rozważyć możliwość skrócenia do minimum lub też całkowitej rezygnacji z okresu przejściowego, o którym mowa w art. 4 projektu, a dotyczącym 6 miesięcznego vacatio legis w stosunku do upoważniania pracowników do podpisywania przenoszonych aktów do rejestru cyfrowego. Zdaniem Komisji jest to kluczowy element dla przyspieszenia i poprawienia jakości obsługi klientów w Urzędach Stanu Cywilnego.

Po obradach Komisja obejrzała miejsce, w którym będą odbywać się Światowe Dni Młodzieży i zwiedziła Kopalnię Soli w Wieliczce.

Komisja ustaliła, że kolejne posiedzenie odbędzie się pod koniec czerwca w Ełku.

Jolanta Hałas
Zastępca dyrektora Biura ZMP