Zarząd Związku zajął negatywne stanowisko w sprawie prezydenckiego projektu ustawy o szczególnej opiece geriatrycznej (druk 3382). Zdaniem przedstawicieli ZMP, każda inicjatywa zorientowana na rzecz wsparcia osób starszych jest cenna i bardzo oczekiwana, zwłaszcza w obliczu zbliżającego się kryzysu geriatrycznego. Jednak ta regulacja wprowadza nowe zadania własne bez zagwarantowania jakichkolwiek dodatkowych dochodów, które umożliwiłyby ich realizację. Kolejnym, kluczowym argumentem przemawiającym za niemożnością realizacji założeń zawartych w projekcie ustawy są ograniczenia kadrowe - lekarzy ze specjalizacją geriatryczną, jak również pielęgniarek czy fizjoterapeutów. Wskazywano także, że 5 lat na stworzenie 300 centrów geriatrycznych jest czasem zbyt krótkim, który nie pozwoli na realizację tych przedsięwzięć. Ponadto projekt ten pomija proces opiniowania z organizacjami samorządowymi.

Jeśli chodzi o projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania ubóstwu menstruacyjnemu i zapewnienia dostępności niezbędnych środków higieny menstruacyjnej w szkołach i uczelniach (KO), samorządowcy z miast wskazali też na słuszną ideę, ale równocześnie na poważny defekt tej regulacji, jakim jest brak wskazania źródła finansowania, które powinno być poza budżetem gminy. Nowelizacja obejmuje ustawy: Prawo oświatowe, Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz ustawę o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży. Zgodnie z projektem, organy administracji rządowej oraz samorządu terytorialnego zostaną zobowiązane do zapewnienia pomocy kobietom, które ze względu na sytuację materialną, stan zdrowia lub z innej przyczyny, są pozbawione są dostępu do środków menstruacyjnych, czyli doświadczają ubóstwa menstruacyjnego.

Potrzebny nowy system gospodarki odpadami

W trakcie opiniowania rządowego projektu o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (druk 3380), Zarząd podkreślał, że podobny projekt był już opiniowany przez ZMP. Obecna propozycja jest jednak gorsza od poprzedniej, mówił Marek Wójcik, pełnomocnik Zarządu ds. legislacyjnych. Zakłada na przykład, że system kaucyjny będą prowadziły tylko sklepy od powierzchni 200 m2. Wiele mniejszych gmin będzie wyłączone z pełnego systemu kaucyjnego z powodu braku takich wielkopowierzchniowych obiektów handlowych, a konsumenci, chcąc odzyskać kaucję, będą zmuszeni jechać do innych gmin. To pozbawi daną gminę frakcji odpadu, która wlicza się do osiągnięcia poziomów recyklingu przez nią. Samorządowcy negatywnie ocenili zwolnienie z przekazywania sprawozdań oraz brak systemu Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (wprowadzenie jego prowadziłoby do zmniejszenia wytwarzania odpadów). Generalnie Związek stoi na stanowisku, że wciąż brakuje całościowej wizji systemu gospodarki odpadami. W opinii ZMP najpierw powinny być zaproponowane zmiany systemowe, a potem dopiero narzędzia.

Plan wdrożenie KPM do uzupełnienia

W sprawie Planu Implementacji Krajowej Polityki Miejskiej samorządowcy z miasta wskazali, że 30 ważnych zadań nie ma swojego gospodarza (np. podatki od nieruchomości, OF), czyli nie wiadomo, kto ma się nimi zajmować, dlatego zdaniem Zarządu ZMP plan jest niekompletny. Warto przypomnieć, że projekt plan zakłada podział na kilka tzw. wyzwań, m.in. dbałość o ład przestrzenny i estetyczny, niwelowanie procesów chaotycznej suburbanizacji, wzmocnienie współpracy samorządowej w ramach miejskich obszarów funkcjonalnych, zapewnienie zrównoważonego i zintegrowanego systemu mobilności miejskiej w miejskich obszarach funkcjonalnych, zwiększenie wykorzystania potencjału społecznego. Przedstawiciele miast zwracali również uwagę, że wymóg nakazujący realizację nowych nasadzeń (o takiej samej podaży tlenu jak usuwane drzewa i krzewy) wyłącznie na terenie inwestycji budzi wątpliwości, gdyż będzie to zbyt radykalna regulacja w odniesieniu do realizowanych inwestycji, w tym inwestycji miejskich. Może to skutkować bowiem koniecznością przeznaczenia pod inwestycje znacznie większych powierzchni, co w niektórych przypadkach może nawet uniemożliwić ich realizację. Ponadto pod rozwagę twórców dokumentu zaproponowano wprowadzenie dwóch zmian. Chodzi o wdrożenie legislacyjnych możliwości trasowania linii tramwajowych na zasadach analogicznych, jak dla zezwolenia na realizację inwestycji drogowej (ZRID), tj. w szczególności umożliwienie prowadzenia linii tramwajowej (pozyskiwania terenu na ten cel) bez konieczności prowadzenia połączenia drogowego. Natomiast w kwestii cyfryzacji i polityki otwartości danych, warto rozważyć wprowadzenie wymogu udostępniania rozkładów jazdy w postaci, np. plików GTFS przez wszystkich przewoźników (włącznie z prywatnymi), np. dołączanego do wniosków o wydanie zezwolenia na wykonywanie regularnych przewozów osób. 

Pozytywnie o projektach PSL i KO

Zarząd Związku pozytywnie zaopiniował projekt ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (PSL). Projekt zakłada zwiększenie części oświatowej subwencji ogólnej dla wszystkich jednostek samorządu terytorialnego w kwocie nie niższej niż 3 % oraz likwiduje tzw. lukę oświatową. Projektodawcy powołują się w uzasadnieniu na argumenty ZMP, czyli porównanie zakresu, w jakim subwencja pokrywała koszty ponoszone przez samorządy. W 2004 r. było to pokrycie w 98%, zaś w 2018 już tylko 85% wydatków płacowych. Przy okazji rozmowy o finansach reprezentanci miast członkowskich podnosili, że rekompensata ubytków z PIT zaproponowana przez rząd jest za niska i niesprawiedliwa, ponieważ powinna być proporcjonalna do ubytków.

Pozytywnie zaopiniowano projekt ustawy o zmianie ustawy o Funduszu rozwoju przejazdów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej (KO). Projekt zakłada dofinansowanie komunikacji miejskiej, która obejmuje swoim zasięgiem miasto na prawach powiatu i co najmniej jedną gminę. Miasta są największymi ośrodkami pracy dla gmin i powiatów je otaczających.

Uwagi do projektów

W sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego (KO) Zarząd ZMP postanowił przekazać opinię przygotowaną przez miasto Wałbrzych autorom regulacji. Sama idea ustawowego wsparcia ciężko doświadczonych przez szkody górnicze mieszkańców Trzebini jest jak najbardziej godna poparcia, ale projekt jest niedopracowany. Na przykład definicja szkody górniczej jest niekompletna, a dla wielu gmin przygotowanie wykazu nieruchomości zagrożonych szkodami górniczymi może okazać się nierealne do wykonania w ciągu 30 dni od wejścia w życie tej ustawy, ponieważ konieczne będą badania geodezyjne i geofizyczne.

W trakcie posiedzenia lipcowego posiedzenia w Kartuzach pozytywnie zaopiniowano, choć z uwagami z miast, rozporządzenia: MKiŚ zmieniającego rozporządzenie w sprawie mechaniczno-biologicznego przetwarzania niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych (z uwagami z Kołobrzegu), MRiT zmieniającego rozporządzenie w sprawie udzielania pomocy de minimis oraz pomocy publicznej na instalacje Odnawialnych Źródeł Energii realizowane przez społeczności energetyczne w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności, MRiT w sprawie wyceny nieruchomości (uwagi z Wrocławia) oraz MRiPS w sprawie systemów teleinformatycznych stosowanych w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej.

Poparcie dla inicjatyw miast

Zarząd Związku poparł uchwałę RM w Łaziskach Górnych oraz uchwałę RM Rybnika. Pierwsza z nich dotyczy petycji w sprawie wystąpienia do Sejmu RP o podjęcie inicjatywy ustawodawczej w sprawie nowelizacji ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu Cywilnego. Celem tych zmian jest wprowadzenie norm prawnych zapewniających wyłączenie gmin z podmiotów odpowiedzialnych za zapewnienie lokali przeznaczonych na najem socjalny dla mieszkańców eksmitowanych z lokali należących do wspólnot, właścicieli prywatnych oraz spółdzielni mieszkaniowych w związku z ponoszonymi wysokimi kosztami przez gminy. Druga uchwała z Rybnika dotyczy wystąpienia z apelem do środowisk samorządowych i obywatelskich w sprawie solidarności i wsparcia mniejszości polskiej na Białorusi w obliczu represji białoruskich władz. Więcej w załączeniu.

Opinie i stanowiska w załączeniu.

Joanna Proniewicz, rzecznik prasowa ZMP

Załączniki:
Uchwała RM Rybnika
Uchwała RM w Łaziskach Górnych
Opinie i stanowiska podjęte na posiedzeniu Zarządu ZMP w Kartuzach