Z Zarządu ZMP w Śremie
Podczas posiedzenia 3 lipca Zarząd ZMP podsumował 3 miesiące epidemii, przyjął stanowisko w sprawie zmiany granic, a miasta zadeklarowały pomoc dla Jasła dotkniętego skutkami nawałnicy.
Senator Zygmunt Frankiewicz, prezes ZMP, przedstawił informację na temat pracy Związku w okresie lockdown’u w kontekście politycznym.
Byliśmy razem i blisko miast
Mówił o istotnej roli ZMP, jaką odegrał on w związku z planowanymi na 10 maja wyborami prezydenckimi. Związek w tym okresie podejmował sprawnie i szybko niezbędne działania, skutecznie nagłaśniał problemy, zamawiał dobre i potrzebne opinie prawne, na które czekały miasta członkowskie. W opinii senatora to właśnie zdecydowana postawa dwóch organizacji samorządowych – ZMP i Unii Metropolii Polskich (starania ich wspierał też ZGW RP), ich owocna i zgodna praca, przeważyły szalę: dzięki podjętym interwencjom zakończył się „szaleńczy” pęd do organizowania tych niewykonalnych wyborów, które w efekcie nie odbyły się.
Dyrektor Biura ZMP, Andrzej Porawski mówił z kolei o pracy Związku w okresie 3 miesięcy epidemii w kontekście organizacyjnym. Podkreślał dobrą współpracę z Unią Metropolii Polskich i jej Biurem, co – przy poparciu prezesa UMP, Tadeusza Truskolaskiego, prezydenta Białegostoku – jest szczególną zasługą dyrektora Biura UMP, Tomasza Fijołka. Szef Biura Związku zwrócił także uwagę na inny wątek działań ZMP w tym czasie – na zdecydowaną odpowiedź na pełen półprawd spot na temat kulisów sukcesu polskich samorządów, który przygotowała Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. Reakcja ZMP była natychmiastowa. Nasz kontr-spot został upowszechniony i jest emitowany na różnych spotkaniach samorządowych. Dyrektor poinformował Zarząd, że Biuro ZMP funkcjonuje bez zarzutu w trybie online, bez przeszkód są też realizowane wszystkie projekty, dzięki czemu przepływy finansowe odbywają się normalnie. Związek nie ma problemów finansowych, gdyż wszystkie miasta – mimo licznych wewnętrznych trudności opłaciły już składkę członkowską, za co należą się im podziękowania. Działalność ZMP odbywa się w zaplanowanym zakresie, ale będzie wkrótce rozszerzona o program Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, skierowany do małych miast. Członkowie Zarządu podziękowali dyrektorowi i Biuru ZMP za sprawne przekazywanie informacji i całość działań.
W stronę solidarności miast
Przedstawiciele miast uczestniczący w posiedzeniu Zarządu Związku w Śremie zadeklarowali wstępnie pomoc dla Jasła i innych podkarpackich miast i gmin, dotkniętych poważnymi skutkami burz oraz podtopieniami. Pierwsza pomoc w postaci wsparcia finansowego została już skierowana na Podkarpacie - Białystok (300 tys. zł), Gdańsk (500 tys. zł) i Warszawa (m.in. 100 tys. zł dla gminy Jasło). Wstępne deklaracje złożyły też Gliwice, Ostrowiec Świętokrzyski i Tychy. Związek nie po raz pierwszy podejmuje się koordynacji solidarnościowej akcji pomocy miast dla poszkodowanych w wyniku kataklizmów (np. przez powódź w 1997 roku) samorządów. Ustalono, że w pierwszej kolejności pomoc powinna być kierowana do Jasła, miasta członkowskiego ZMP (Apel w załączeniu).
Rozwiązania antycovidowe dla miast
Zarząd ZMP wyraził poparcie dla senackiego projektu ustawy o szczególnych rozwiązaniach (COVID-19) dla samorządu terytorialnego (druk sejmowy 434) i projektu ustawy o subwencji rekompensującej dla JST (COVID-19) w r. 2020 (poselski SLD, druk 442). Przedstawiciele miast w swoich opiniach podawali, że skutki pandemii mają bezpośredni wpływ na zmniejszenie się dochodów JST, dlatego zasadne jest złagodzenie w latach 2020-25 limitów wynikających z art. 242 i 243 ustawy o finansach publicznych. Odbudowa gospodarki będzie następować powoli, a zmniejszenie dochodów będzie widoczne w następnych latach. Zdaniem Zygmunta Frankiewicza, mimo iż nie ma dużej szansy na przyjęcie przygotowanego przez Senat projektu regulacji, to jednak niektóre propozycje środowiska samorządowego są uznawane przez rząd za potrzebne i ujmowane w rządowych ustawach antycovidowych. – Ważne, aby te rozwiązania wchodziły w życie – mówił senator. - Subwencji rekompensującej nie będzie, ale będzie 6 mld zł w ramach Funduszu Inwestycji Lokalnych. Dobre i to. Nieważne jak, byle wsparcie szło w sensownym kierunku. Miasta opiniując te projekty, zwracały uwagę na niepotrzebne powtórzenia niektórych norm prawnych, konieczność doprecyzowania i uzupełnienia, a także – w przypadku tego drugiego – na m.in. zbyt małą skalę rekompensaty utraconych dochodów czy wady planowanej metodyki wyliczania tych kwot.
Marek Wójcik, pełnomocnik Zarządu ZMP ds. legislacji krytycznie odniósł się natomiast do prezydenckiego projektu ustawy o Funduszu Medycznym. Stwierdził, że projekt ten powołuje do życia niepotrzebny, dodatkowy podmiot, o dużych kompetencjach, w którego radzie nie będzie przedstawicieli JST. Chociaż kryje się za nim obietnica dodatkowych pieniędzy na służbę zdrowia (fundusz ma umożliwić skonsumowanie obietnicy wyborczej Prezydenta RP), a każda forma wsparcia jest obecnie potrzeba, to jednak ta akurat dubluje się z funkcjami NFZ, stąd wątpliwości naszego pełnomocnika.
Rozwój i przestrzeń
Dyrektor Biura ZMP przedstawił informację na temat wstępnych założeń projektu ustawy o zrównoważonym rozwoju miast i polityce miejskiej. To wczesny etap prac, ale przebiegają one konstruktywnie, w dobrej współpracy z Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej. Za kilka tygodni zostanie przygotowany ostateczny projekt założeń, który poddamy konsultacjom.
Pozytywną opinię uzyskał projekt rozporządzenia w sprawie zbiorów danych przestrzennych oraz metadanych w zakresie zagospodarowania przestrzennego, z tym, że miasta zgłosiły do niego wiele szczegółowych uwag (dotyczą one np. doprecyzowania niektórych zapisów). Usystematyzowanie wskazane w rozporządzeniu ułatwi i usprawni proces przygotowania i udostępniania danych przestrzennych, a przede wszystkim ich przepływ między samorządami. Jak zaznaczył ekspert ZMP, Jan Maciej Czajkowski, rozporządzenie jest związane ze zmianą ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, która wejdzie w życie 31 października 2020 r. i wprowadzi przepisy dotyczące zbiorów danych przestrzennych dla dokumentów planistycznych. - Od 10 lat ZMP stara się uporządkować tę sferę i to jest pierwszy, od dawna wyczekiwany krok. Nie udało się do tej pory ustalić jednolitych standardów danych przestrzennych przez opór lobby architektów i urbanistów
– tłumaczył J.M. Czajkowski. Po wejściu w życie tych przepisów, wszystkie gminy i miasta będą musiały w ciągu 2 lat dostosować swoje standardy. Dla planów będących w trakcie opracowania okres przejściowy nie został określony. Bezpośrednim skutkiem dla planów uchwalanych po 31.10 będzie konieczność dodania do uchwały załącznika z danymi przestrzennymi, zgodnymi z ostateczną wersją konsultowanego rozporządzenia. Wątpliwości dotyczą skutków finansowych, których się nie wskazuje, a już są pewne sygnały, że usługi będą droższe. Niezbędne też będzie uporządkowanie innych wymogów dotyczących materiałów planistycznych, aby była spójność w całej sferze. Stanowisko w załączeniu.
Większe uprawnienia dla strażników miejskich
Przedstawiciele miast członkowskich ZMP pozytywnie zaopiniowali projekt rozporządzenia MSWiA zmieniającego rozporządzenie w sprawie wykroczeń, za które strażnicy gminni są uprawnieni do nakładania grzywien w postaci mandatu karnego. Temat prezentował Artur Hołubiczko, przewodniczący Komisji Bezpieczeństwa i Porządku Publicznego ZMP, szef Krajowej Rady Komendantów Straży Miejskich. Na mocy tego rozporządzenia strażnicy miejscy uzyskają nowe uprawnienia mandatowe (np. za niezłożenie deklaracji o wysokości opłaty za odpady, za nieprzestrzeganie ograniczeń w dostępie do strefy czystego transportu czy nieprawidłowe gospodarowanie odpadami w sposób zagrażający życiu i zdrowiu ludzi). Zaproponowane zmiany, zwłaszcza te dotyczące egzekwowania przepisów wynikających z ustawy o utrzymaniu i czystości i porządku w gminach, usprawnią działania funkcjonariuszy miejskich.
Konieczne zmiany w programach – obwodnice i Fundusz Inwestycji Lokalnych
Zarząd ZMP opiniował również projekty uchwał Rady Ministrów: w sprawie ustanowienia programu wieloletniego pn. „Program Budowy 100 Obwodnic na lata 2020-2030”, w sprawie funduszu inwestycji samorządowych oraz w sprawie zmian granic gmin i powiatów, nadania statusu miast (…). W kwestii obwodnic zarzucono zarządzającym tym programem: lekceważenie uwag miast, ręczne sterowanie programem, brak miast powyżej 300 tysięcy mieszkańców, przejrzystości zasad czy jasnych kryteriów. W opinii ZMP konieczne w tej sprawie jest spotkanie przedstawicieli Związku z ministrem infrastruktury Andrzejem Adamczykiem, gdyż dotychczasowa praktyka polegająca na tym, że niekoniecznie najbardziej uzasadnione wnioski otrzymują dofinansowanie, podważa zaufanie do państwa. W sprawie Funduszu Inwestycji Lokalnych Zarząd Związku podtrzymał swoje zastrzeżenia dotyczące niesprawiedliwego potraktowania miast na prawach powiatu i wskazał na konieczność zmiany wskaźnika zamożności (Wstępne stanowisko w załączeniu).
Zrównoważone zmiany granic i nowe miasta
Członkowie Zarządu ZMP podjęli stanowisko w sprawie wniosków o zmianę granic miast i o przyznanie praw miejskich w 2020 roku (w załączeniu), w którym m.in. przypomnieli, że Związek wielokrotnie zabierał głos w kwestii zmian granic miast, zwłaszcza tych, których rozwój został sztucznie ograniczony przez przypadkowo poprowadzone granice administracyjne. W przyjętym stanowisku zwrócono uwagę, że obecnie obowiązujące przepisy nie uwzględniają w żadnym stopniu wymogów zintegrowanego prowadzenia polityki rozwoju, opisanego w strategicznych dokumentach rządowych. Związek nie jest przeciwny systemowym zmianom w obowiązujących w tych sprawach przepisach prawa, ale zasadniczym kryterium podejmowania decyzji powinny być uwarunkowania zrównoważonego rozwoju, a kluczowa w całym procesie ma być opinia mieszkańców obszaru, który byłby objęty zmianą granic.
Zarząd Związku poparł większość wniosków w sprawie nadania miejscowościom będącym siedzibami gmin statusu miasta, w tym zwłaszcza tym – jak np. Solec nad Wisłą – które prawa miejskie posiadały, a które zostały im odebrane w drodze represji za postawę patriotyczną w czasie powstania styczniowego. Jednocześnie zdecydowanie negatywnie zaopiniowano wniosek miejscowości Skarbimierz-Osiedle, która przylega bezpośrednio do granic miasta Brzegu.
Konieczne zmiany systemowe w gospodarce odpadami
Członkowie Zarządu Związku zapoznali się z informacją na temat prac nad rozszerzoną odpowiedzialnością producentów (odpadów opakowaniowych). Nikt w środowisku samorządowym nie ma wątpliwości, że problem gospodarki odpadami wymaga bardzo pilnego rozwiązania. Dlatego postanowiono wezwać rząd do szybkiego zajęcia się kwestią ROP. Zagadnienia te wymagają również konsultacji (spotkanie robocze) z dużymi miastami, w celu znalezienia najbardziej elastycznych zapisów dla tworzonego systemu. Prezes ZMP stwierdził, że niezbędne jest także podjęcie prac nad zmianą całego systemu zagospodarowania odpadów w Polsce. Senat jest skłonny pomóc przy pracy nad nowym projektem ustawy. Trzeba bronić samorządów, które są niesłusznie obwiniane za wadliwie skonstruowany cały system. Sytuację tę bowiem można porównać z przysłowiowym „Kowal zawinił, cygana powiesili”.
Pozostałe sprawy
Podczas Zarządu w Śremie negatywnie zaopiniowano jedną z poprawek Senatu dot. zmian w ustawie o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (druk 445) - stanowisko w załączeniu, a pozytywnie - sprawozdanie z działalności Rady Dialogu Społecznego w 2019 r. (druk 404).
Zarząd ZMP w najbliższym czasie przedstawi też uzgodnione obiegowo stanowiska czy zebrane uwagi miast dotyczące następujących projektów:
- zmian w Karcie Nauczyciela (rządowy);
- ustawy o zmianie ustawy o szczególnych zasadach usuwania skutków prawnych decyzji reprywatyzacyjnych dot. nieruchomości warszawskich, wydanych z naruszeniem prawa oraz ugn (poselski) - w załączeniu Stanowisko Związku Miast Polskich w sprawie reprywatyzacji mienia obywateli polskich, zawłaszczonego przez władze PRL w kontekście poselskiego projektu ustawy (druk 420);
- rozporządzenia MR ws. standardów technicznych wykonywania geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych oraz opracowywania i przekazywania wyników tych pomiarów do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego (na podstawie uwag Wrocławia) - uwagi KGiIIP ZMP w załączeniu.
W trakcie posiedzenia w Śremie Zarząd przyjął w poczet miast członkowskich Kłodzko
(woj.dolnośląskie), które już należało do Związku w latach 1996-2015. Obecnie ZMP liczy 332 miasta.
Joanna Proniewicz, rzecznik prasowa ZMP
POZOSTAŁE ARTYKUŁY
