Delegaci z miast zwracają uwagę, że w pracach nad systemową naprawą finansów samorządowych rząd powinien uwzględnić przyjęcie właściwego punktu odniesienia dla oceny zmian, którym powinna być sytuacja JST sprzed zmian wprowadzanych od 2019 roku, a także powinien wziąć pod uwagę wskaźniki, które staną się podstawą do wyliczenia potrzeb finansowych miast.
Niezbędne jest jednak podjęcie działań rekompensujących ubytki jeszcze w roku 2024, gdyż obiektywne dane wskazują na zagrożenie płynności finansowej wielu miast.
„Zdewastowany system dochodów JST, w tym zwłaszcza miast, został w roku 2024 tylko częściowo „podreperowany” przez znaczny wzrost ryczałtowych kwot udziału w PIT, dwukrotnie większy niż planował poprzedni rząd wzrost kwoty części oświatowej subwencji ogólnej oraz przywrócenie subwencji rozwojowej w jej podstawowym wymiarze” – czytamy w stanowisku Zgromadzenia Ogólnego w Warszawie.- „Jednak – jak wynika z opublikowanych przez resort finansów wieloletnich planów finansowych JST z lutego br. – stan finansów JST jest wciąż krytyczny, co jest efektem skumulowania negatywnych zmian z ostatnich lat. Dochody z PIT-u, mimo znacznego wzrostu, są wciąż o ponad 22 mld zł niższe od poziomu, który byłby osiągnięty bez zmian, a wzrost subwencji szkolnej wystarczy zaledwie – i to nie wszędzie – na obiecany wzrost płac nauczycieli. Wydatki płacowe w oświacie samorządowej (93,22 mld zł) są wciąż wyższe od otrzymanej subwencji (87,54 mld zł). Luka finansowa w oświacie spadła z 42 mld w roku 2023 do 38,2 mld zł, ale różnica między kwotą subwencji szkolnej a wydatkami bieżącymi oświaty jest wciąż ogromna.”
Miasta zwracają uwagę, że prognozowana na ten rok nadwyżka operacyjna JST wynosi zaledwie 11,3 mld zł, z czego 7,1 mld w województwach. Suma nadwyżek operacyjnych netto we wszystkich JST wynosi zaledwie 2 mld zł, z czego 6,3 mld w województwach. W miastach wystąpił natomiast deficyt operacyjny netto, który wynosi: -2,93 mld zł w miastach na prawach powiatu, -827 mln zł – w gminach miejskich oraz -816 mln zł – w miejsko-wiejskich. (Całe stanowisko można przeczytać poniżej w załączniku)