11 października przedstawiciele organizacji samorządowych spotkali się z głową państwa w Pałacu Prezydenckim. Prezydent Andrzej Duda zaprosił ich na konferencję "Wspólnie o Konstytucji, wspólnie o samorządzie". Z ramienia Związku Miast Polskich udział w tym wydarzeniu wzięli m.in.: Zygmunt Frankiewicz, prezes Związku, Marcin Pluta, wiceprezes, Andrzej Porawski, dyrektor Biura, Marek Wójcik, pełnomocnik Zarządu ds. legislacyjnych i Tomasz Potkański, zastępca dyrektora Biura.

Przed konferencją szefowie organizacji samorządowych spotkali się z Prezydentem i jego współpracownikami na pierwszym posiedzeniu Zespołu ds. przeglądu prawa samorządowego przy Kancelarii Prezydenta RP.

Konferencja „Wspólnie o Konstytucji, wspólnie o samorządzie” została zorganizowana w ramach kampanii społeczno-informacyjnej przed referendum dotyczącym nowej ustawy zasadniczej. Spotkanie było zaproszeniem środowiska samorządowego do debaty o ustawie zasadniczej w okresie poprzedzającym zapowiadane przez Prezydenta referendum konsultacyjne, a także po jego ewentualnym przeprowadzeniu.

- Zaprosiłem wszystkich Państwa de facto na dyskusję na temat miejsca samorządu terytorialnego w ustroju Rzeczypospolitej - powiedział Andrzej Duda. (Tekst jego wystąpienia można przeczytać tutaj)

Podczas konferencji odbył się panel dyskusyjny. Prof. dr hab. Marek Dobrowolski, konstytucjonalista z KUL omówił zapisy dotyczące samorządu terytorialnego zawarte w Konstytucji RP, stawiając kilka pytań i problemów. Podkreślił, że zapisy konstytucji dotyczące samorządu zawierają szereg odesłań do ustaw, co sprawia, że system jest elastyczny. W jego ocenie dyskusja nad umocowaniem samorządu w konstytucji powinna dotyczyć właśnie owej elastyczności - tego, czy jest ona właściwa oraz gdzie ewentualnie ją zwiększyć, a gdzie zapisy usztywnić.

W tej części spotkania wystąpił też prof. dr hab. Krystian Ziemski z UAM, ekspert Związku Miast Polskich i Związku Gmin Wiejskich RP. Stwierdził on, że należy dokonać przeglądu polskiego prawa dotyczącego samorządu terytorialnego z punktu widzenia stosowania przez projektodawców ustaw zapisów Konstytucji. Wydaje się bowiem, że przy tworzeniu ustaw Konstytucja często nie jest uwzględniana. Dzieje się tak od lat przy ustawowym przekazywania kolejnych zadań samorządom bez adekwatnych środków finansowych oraz podczas odbierania samorządom ich władczych kompetencji w zakresie zadań własnych. Jako przykład z ostatnich dni podał rządowy projekt zmian w ustawie o dostarczaniu wody i odprowadzaniu ścieków, odbierający radom gmin prawo zatwierdzania taryf. Wystąpienie profesora Ziemskiego zostało bardzo dobrze przyjęte przez uczestniczących w spotkaniu przedstawicieli środowiska samorządowego.

Prezydent uważa, że prace nad zmianami w konstytucji potrwają 2-3 lata, a w ich wyniku powinien powstać albo projekt nowej ustawy zasadniczej, albo projekt zmian w obecnej.