We wtorek 25 marca przedstawiciele strony samorządowej spotkali się z resortami: edukacji oraz finansów, by omówić kwestie finansowania oświaty, w tym wyliczenia potrzeb oświatowych. Zdaniem samorządowców zostały one nieprawidłowo obliczone - zaniżone o około 40 mld zł.

Przypomnijmy, że z początkiem tego roku weszła w życie reforma finansowania samorządów. Zakłada ona, że głównym źródłem dochodów JST są dochody podatkowe, a subwencje z budżetu państwa będą miały charakter uzupełniający. Stąd dotychczasową subwencję oświatową zastąpiły tzw. potrzeby oświatowe.

Strona samorządowa jeszcze w grudniu 2024 roku przekazała pakiet postulatów dotyczących poprawy sytuacji finansowej w oświacie. W lutym br. wszystkie korporacje tworzące stronę samorządową Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego przekazały na ręce wiceminister edukacji narodowej, Katarzyny Lubnauer wspólne postulaty dotyczące przede wszystkim rzetelnego wyliczenia potrzeb oświatowych, a także:

• ustalenia łącznej kwoty potrzeb oświatowych na rok 2026 na poziomie zwaloryzowanych wydatków bieżących poniesionych w 2025 roku;
• wypracowania standardów oświatowych;
• przekazania JST kompetencji w zakresie kształtowania sieci szkolnej;
• zmiany zasad dotowania szkół niesamorządowych;
• zmiany przepisów dotyczących limitów uczniów w oddziałach/grupach

Konkretów brak

Podczas spotkania 25 marca samorządowcy oczekiwali, że strona rządowa przekaże konkretne propozycje, jak zrealizować poszczególne postulaty. Podkreślali, że nie chcą jednorazowych, kosmetycznych zmian, które obowiązywałyby tylko w tym roku, ale oczekują poważnej reformy. Jest ona konieczna, zwłaszcza w kontekście zmian demograficznych i gwałtownie malejącej liczby dzieci. Jak podkreślał Arkadiusz Chęciński, prezydent Sosnowca, współprzewodniczący Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego ze strony samorządowej - za 5-6 lat będzie o 20% mniej dzieci w przedszkolach, a w dłuższej, 30-letniej perspektywie ich liczba spadnie o 40%. Do tej sytuacji trzeba niezwłocznie zacząć się przygotowywać, a zmiany muszą być daleko idące.

Ministerstwo finansów - nieoczekiwany sojusznik

- Dzisiejsze spotkanie było pewnym zaskoczeniem, bo siedzieliśmy po jednej stronie z Ministerstwem Finansów – powiedział prezydent Chęciński - Pokazywaliśmy oczywiście, że potrzebne nam jest więcej pieniędzy, bo oświata jest mocno niedofinansowana. Zarazem jednak pokazywaliśmy resortowi oświaty możliwości łagodzenia tych braków, dzięki zmianom, które winien przygotować MEN. Dotyczy to różnych rozwiązań, choćby kształtowania sieci szkolnej, ale również umożliwienia organizowania zajęć dla seniorów czy tworzenia oddziałów żłobkowych w szkołach. Mówiliśmy też o oświacie niepublicznej i pewnych patologiach, które się tam pojawiły. Tych propozycji, pokazujących, gdzie moglibyśmy zaoszczędzić środki, dzięki czemu Ministerstwo Finansów mogłoby nam mniej pieniędzy dołożyć było wiele.

Konkretów brak

Strona samorządowa oczekiwała, że spotkanie zakończy się przynajmniej częściowymi ustaleniami.

- Myśleliśmy, że uzyskamy odpowiedzi przynajmniej na niektóre nasze postulaty podczas dzisiejszego spotkania. Oczekiwaliśmy konkretów, które będziemy mogli zastosować, choćby planując działania związane z arkuszami organizacyjnymi, bo nad tym już myślimy – mówiła Anna Grygierek, burmistrz Strumienia, współprzewodnicząca Zespołu ds. Edukacji, kultury i sportu KWRIST. - Nie doczekaliśmy się odpowiedzi na nasze oczekiwania finansowe czy dotyczące wdrożenia standardów ani też zmiany zapisów dotyczących liczebności klas i podziału na grupy zajęciowe.

Burmistrz Strumienia dodała, że są pewne elementy budzące nadzieję, np. propozycja uelastycznienia zapisów dotyczących szkół filialnych czy przekazywania małych szkół innym podmiotom.

Aby wypracować konieczne zmiany, potrzebna jest kontynuacja rozmów. Wstępny termin kolejnego spotkania ustalono na koniec kwietnia, przed posiedzeniem Komisji Wspólnej. Samorządowcy liczą, że przez ten czas ministerstwa doprecyzują swoje stanowiska w sprawie postulatów samorządowych.

hh