Resort finansów przygotował nowelizację zapisów w ustawie o finansach publicznych dotyczącą wydłużenia do 2029 obowiązywania obecnych poluzowanych reguł fiskalnych zapisanych w ustawie o finansach publicznych. Dotyczy to wprowadzenia uelastycznień w zakresie zasady zrównoważenia części bieżącej budżetu JST oraz indywidualnego limitu spłaty zobowiązań, by poprawić możliwości JST w realizacji zadań. W ostatnich latach w wyniku reform podatkowych bowiem i związanym z tym zmniejszeniem dochodów JST oraz zwiększeniem wydatków bieżących spowodowanych m.in. inflacją, samorządy odnotowały wyraźny spadek nadwyżki operacyjnej.

Wiceminister finansów, Hanna Majszczyk przypomniała podczas posiedzenia KWRiST 23 października, że zmiana ta wychodzi naprzeciw postulatom samorządowym i zaproponowała, by Komisja Wspólna zaopiniowała je w trybie obiegowym do 24 października wraz z propozycją zmian prawnych dotyczących podziału 10 mld zł tzw. kroplówki dla samorządów (zawartych w projekcie nowelizacji ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2024, w zakresie wsparcia finansowego JST).

Poparł to rozwiązanie prezydent Krzysztof Żuk, współprzewodniczący Zespołu ds. Systemu Finansów Publicznych:

- Jesteśmy znacznie opóźnieni z tymi nowelizacjami. Chcę przypomnieć, że do 15 listopada przedkładamy projekty budżetów na przyszły rok i musimy przygotować realistyczne wieloletnie prognozy finansowe. Nowelizacja ustawy o finansach publicznych wydłużająca okres działania w elastycznej formule jest do tego bezwzględnie najważniejsza - mówił prezydent Lublina, Krzysztof Żuk i przekonał samorządowców (którzy chcieli zwołania zespołu, by móc dyskutować nad propozycjami) do szybkiego wydania opinii w obu kwestiach.

Prezydent Sosnowca, Arkadiusz Chęciński, który z ramienia Związku Miast Polski przez najbliższych 8 miesięcy będzie współprzewodniczył Komisji Wspólnej chciał się dowiedzieć, kiedy samorządy otrzymają oficjalną informację z Ministerstwa Finansów o obiecanych środkach z kroplówki, by móc je wpisać do budżetów samorządowych.

Ponieważ przepisy ma uchwalić sejm, najprawdopodobniej podczas obrad zaplanowanych na 6-8 listopada br., minister finansów Andrzej Domański zdecydował, że samorządy otrzymają środki z subwencji na początku listopada, tak by na krótki czas zastąpiły środki z kroplówki.

- Dopływ środków finansowych zgodnie z deklaracją ministra Domańskiego będzie miał więc miejsce na początku listopada – poinformowała wiceminister Majszczyk.

Negatywnie o komisarzach powoływanych przez premiera

Zdecydowanie negatywnie strona samorządowa odniosła się do propozycji przywrócenia zapisów dotyczących powoływania przez premiera komisarza w gminach w przypadku, gdy wygaśnie mandat prezydenta, burmistrza lub wójta przed upływem kadencji. Do czasu powołania komisarza, według rządowej propozycji, funkcję tę miałby sprawować zastępca (lub I zastępca prezydenta). Zmiany te rząd chce wprowadzić nowelizacją ustawy o Radzie Ministrów.

- Uważamy, że to krok wstecz w stosunku do zmiany z maja br. wprowadzonej przez parlamentarzystów, którzy wysłuchali głosu samorządowców, że po wygaśnięciu mandatu prezydenta, burmistrza, wójta - do czasu wyboru jego następcy - funkcję tę  pełni zastępca lub I zastępca w dużych miastach - powiedział prezydent Chęciński.

To funkcjonujące od maja rozwiązanie sprawia, że ani przez moment miasto lub gmina nie jest pozbawiona osoby, która zna jego funkcjonowania i problemy i może realizować dalej dotychczasową politykę.

Ze względu na zdecydowany sprzeciw samorządowy i „opinię negatywna z wykrzyknikiem wszystkich korporacji samorządowych” minister Maciej Berek, przewodniczący Komitetu Stałego Rady Ministrów poprosił o kilka dni do namysłu nad najlepszym rozwiązaniem. Obiecał, że po tym czasie wróci do KWRiST z informacją o podjętej decyzji w zakresie wprowadzania komisarza powoływanego przez premiera. Samorządowcy od razu zastrzegli, że nie zmienią zdania i zdecydowanie negatywnie zaopiniują dotychczasową propozycję.

Nagrody w konkursie im. Prof. Michała Kuleszy

Komisja Wspólna rozpoczęła się uroczystym wręczeniem nagród w XXII edycji dorocznego Konkursu „Samorządu Terytorialnego” im. Prof. Michała Kuleszy. Związek Miast Polskich jest jednym z patronów instytucjonalnych konkrusu.

Tym razem jury nagrodziło najlepszą książkę z zakresu samorządu terytorialnego wydaną w 2023 r., a nie jak do tej pory - najlepsze rozprawy doktorskie, prace magisterskie oraz licencjackie.

Do konkursu można było zgłaszać książki prawnicze, a także z innych dyscyplin, zwłaszcza ekonomii i finansów publicznych, socjologii, nauk politycznych wraz z naukami o administracji publicznej, historii, zarządzania oraz szeroko rozumianej gospodarki przestrzennej, traktujące o określonych aspektach decentralizacji terytorialnej i w tym kontekście – o problemach ustroju administracyjnego państwa oraz organizacji i działalności władz lokalnych i regionalnych. Do konkursu zgłoszono 8 książek.

Nagrodę w wysokości 10 tys. zł otrzymała dr hab. Justyna Wasil za książkę „Przywództwo lokalne kobiet w Polsce. Studium gmin wiejskich”, która została wydana przez Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2023.

- Samorząd jest fascynujący. W mojej akurat perspektywie fascynujące okazały się kobiety, które pełnią rolę liderek lokalnych wiejskich społeczności. Nad książką pracowałam kilka lat, nie powstałaby, gdyby nie 600 respondentów: kobiet i mężczyzn, którzy poświęcili czas, aby wypełnić ankietę lub udzielić obszernego wywiadu – powiedziała laureatka.

Wyróżnienie za 3-tomowy „System Prawa Samorządu Terytorialnego”

Sąd konkursowy przyznał również wyróżnienie specjalne za dzieło z zakresu samorządu terytorialnego dla prof. dr hab. Ireny Lipowicz za podjęcie inicjatywy opracowania i redakcję naukową trzytomowego „Systemu Prawa Samorządu Terytorialnego”:
tom 1: „Podstawowe pojęcia i podstawy prawne funkcjonowania” (sekretarz tomu: dr Ziemowit Cieślik)
tom 2: „Ustrój samorządu terytorialnego” (sekretarz tomu: dr Radosław Mędrzycki)
tom 3: „Samodzielność samorządu terytorialnego – granice i perspektywy” (sekretarz tomu: dr Maciej Szmigiero).
Całość wydało Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2022–2023

hh